Papisa Ivana
| Papisa Ivana Joanna VII | |
|---|---|
 | |
| Država |  Vatikan
|
Papisa Ivana (latinski: Joanna VII ili Joannes Angelicus VII) je legendarni ženski papa koji je navodno vladao pod titulom - Ivan VIII., nešto više od 25 mjeseci, od 855. do 858., između pontifikata pape Lav IV (847.-855.) i Benedikta III (855-858.).[1]
Kasnije je dokazano da je između Lava IV i Benedikta III postojala praznina od samo nekoliko sedmica, pa je ta priča odbačena kao potpuno apokrifna.[1]
Ta legendaa se prvi put pojavila u manuskriptu dominikanskog redovnika i kroničara Jeana de Maillya; Chronica universalis Mettensis.[2] Jedan od najstarijih dokumenata za tu legendu je manuskript francuskog dominikanca Stephanusa de Borbona iz 13. vijeka - De septem donis Spiritu Sancti (Sedam darova Duha svetoga) koji smješta Ivanin izbor za papu u 1100. Po njemu se ona uzdigla na taj položaj preodjevena u muškarca i zaposlila kao pisar, pa je vremenom zahvaljujući svojoj bistrini dogurala do papinog sekretara, i kao takva izabrana za papu. Zatrudnila je za vrijeme svog pontifikata i rodila za vrijeme procesije prema Lateranu, nakon čeg je zbačena sa trona i kamenovana do smrti.[1]
Legenda je bila jako rasprostranjena krajem 13. vijeka po samostanima, a širili su je redovnici svojim interpolacijama, prepisujući orginalni manuskript poljskog dominikanca Martina iz Opave - Chronicon pontificum et imperatorum (Kronika papa i careva - 13. vijek).[1]
Kako su kasnije procesije prema Lateranu izbjegavale ulice u kojima se dogodio taj sramotni događaj, - to je postao dokaz za verziju po kojoj je papisa umrla za vrijeme porođaja pa je i pokopana na licu mjesta.[1]
Sve do 14. vijeka za Papisu su se koristila kojekakva imena (zavisno od zemlje) kao; Giovanna Femina, Jutta, Jutte, Gilberta, Anna, Agnes ili Glancia, tek tad se ustalilo ime Joanna (Ivana).[1]
Prema kasnijim legendama, naročito onoj Martina iz Opave koji njen izbor smješta u 855. i koji ju je nazvao Johannes Angelicus, ona je bila Engleskinja rođena u njemačkom Mainzu. Tu očiglednu komfuziju u biografiji kasniji pisci objašnjavali su jednostavnim preseljenjem koje su obavili njeni roditelji. Po njemu - Joanna se zaljubila u engleskog benediktinskog redovnika, pa ga je preodjevena u muškarca pratila na njegovom putu do Atene. Tamo je stekla veliko znanje, koje joj je omogućilo da postane kardinal i papa, kad se preselila u Rim.[1]
Od 13. vijeka nadalje priča o njoj ušla je i u literaturu, pa su o njoj pisali benediktinski kroničar Ranulf Higden iTalijanski humanisti Giovanni Boccaccio i Petrarca.[1]
Tokom 15. vijeka postojanje Papise Ivane postala je činjenica, o kojoj se čak raspravljalo i na Koncilu u Konstanzu 1415. Za razliku od tog u 16. i 17. vijeku priča o njoj korištena je kao argument za ocrnjavanje katoličke crkve u polemikama sa protestantima.[1]
Potpuno je razumljivo da su protiv njene vjerodostojnosti pisali katolički Intelektualci kao što je Enea Silvio Piccolomini (kasniji papa Pio II.]]) i kardinal Cesare Baronio; ali je mit o njoj najviše uništio francuski kalvinist David Blondel, koji je napisao - Éclaircissement familier de la question: Si une femme a été assise au siège papal de Rome (O poznatom prosvjetiteljstvom pitanju: Da li je žena bila na papinskom tronu u Rimu?[1]
Prema jednoj od teorija legendu o Papisi raširile su za mračnih vremena (saeculum obscurum) Teodora i njena kći Marozija, koje nisu prezale ni od čega pa ni od seksa da se domognu položaja senatora i patricija pozicija koje su dotad bile rezervirane samo za muškarce.[2]
Postoje i puno prozaičnije teorije, po jednoj priča o Papisi nastala je zamjenom starije rimske narodne priče vezane uz spomenik Junoni sa Heraklom (kog nije rodila) u naručju.[2]
Po drugoj - legenda je nastala zbog krivo protumačenog akronima pronađenog na mitraističkom spomeniku. Na njemu je pisalo P.P.P. – P.P.P., što su neki tumačili kao Publius Pater Pauperum – Propria Pecunia Posuit (Otac svih siromašnih - postavljeno na vlastiti trošak), dok su drugi to shvatili kao - Papa Pater Pauperum – Peperit Papissa Papellum (Papa otac siromašnih - onaj koji rodi papisu).[2]
O Papisi Ivani je dosad napisano stotinjak romana, od kojih su neki bili poprilično popularni.
- Papisa Ivana – stvarnost ili legenda? Arhivirano 2014-03-09 na Wayback Machine-u (sh)
- Pope Joan (en)
- Popess Joan (en)