Flora (mitologija)
Flora (lat. Flora, od flos = cvet) bila je drevna italska boginja cveća i proleća. Flora je smatrana jednom od najstarijih boginja u rimskoj religiji i jednim od petnaest božanstava koji su imali vlastitog sveštenika, koji je bio poznat pod nazivom flamen Floralis,[2] a koga je postavio još Numa Pompilije, legendarni naslednik Romulov.[3]
Kao boginji cveća, vegetacije i plodnosti, Flori su prinošene žrtve u svetoj spilji Arvalske braće, jedne od najstarijih svešteničkih skupina u antičkom Rimu.[4][5] Prema Varonu, njen žrtvenik u Rimu navodno je podigao sabinski kralj Tit Tacije tokom polulegendarnog perioda rimskog kraljevstva.[3] Jedan mesec u sabinskom kalendaru nosio je naziv Flusalis (što je lingvistički ekvivalentno obliku Floralis), a Varon je Floru ubrajao među sabinska božanstva.[4]
Kasniji rimski pisci poistovećivali su Floru s grčkom nimfom Hloridom[3] (Χλωρίς, doslovno "Zelena"[6]): "Hlorida bejah, sad sam Flora", izgovara ta boginja kod Ovidija.[7] Prema istom pesniku,[8] kad je Junona, ljuta zbog Minervina rođenja iz Jupiterove glave, poželela da sama od sebe rodi dete, Flora joj je dala cvet koji osigurava materinstvo, i tako je je Junona rodila boga Marsa, po čijem se imenu, u spomen na to čudesno rođenje, naziva prvi mesec proleća.[9]
Drevni Florin hram stajao je na Kvirinalu[2] i bio je posebno posvećen "seoskoj Flori" (Flora rustica), pa se tu možda radilo o onom drevnom žrtveniku koji je navodno nekada dao podići Tit Tacije.[5] a zatim je u periodu između 241–238. pne., po nalogu Sibilinskih knjiga, izgrađen nov hram, koji se nalazio u blizini Velikog cirka (Circus maximus) na obronku Aventina, brežuljka koji se u istoriji Rima i inače povezivao s plebejcima. Hram je posvećen 28. aprila 238. pne. i tom su prilikom održane igre (ludi), koje su se ponavaljale neredovno, sve dok 173. pne. nisu ustanovljene kao stalna godišnja svetkovina.[5]
Praznik u čast Flore ― Floralije (Floralia) ili Florine igre (ludi Florales) ― prvi put je održan 241. ili 238. pne., nakon čega je priređivan neredovno, sve dok 173. pne. nije ustanovljen kao redovna godišnja svetkovina.[10] Od tada su Floralije održavane svake godine tokom šest dana, od 28. aprila do 3. maja.[2] Za razliku od festivala zasnovanih na drevnoj patricijskoj religiji, Floralije su imale plebejski karakter, što svakako stoji u vezi sa veselom i razuzdanom atmosferom koja je vladala tokom te svetkovine.[4] Ta raskalašna atmosfera, uključujući i prikazivanje opscenih mimova i učešće prostitutki, možda je razlog zbog kojega Laktancije, hrišćanski apologet i pisac iz 2–3. veka, kaže[11] da je Flora, kao i nekad Aka Larencija, zapravo bila hetera koja je stekla ogromno bogatstvo i onda ga zaveštala rimskom narodu, a ovaj joj je zauzvrat iskazivao počasti na godišnjoj svetkovini Floralija.[3]
Flora je češće prikazivana u umetnosti od vremena humanizma i renesanse, kad je oživljen interes za antiku, nego što je to bio slučaj u starom veku.
-
Flora ili Heba
Alexander Roslin -
Flora
Louise Abbéma, 1913. -
Predstava boginje Flore,
Rembrandt van Rijn, 1634. -
Florin portret,
Rembrandt van Rijn, 1635. -
Flora, detalj sa slike Proleće,
Botticelli, oko 1482. -
-
Le Triomphe de Flore ("Florin trijumf"),
Jean-Baptiste Carpeaux, 1886 -
Florina fontana posvećena boginji Flori
Mumbaju, Indija
.jpg)
- ↑ Timothy Peter Wiseman, The Myths of Rome, University of Exeter Press, 2004, str. 1–11.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Simon Hornblower & Antony Spawforth, The Oxford Classical Dictionary, 3rd ed., 2003, s.v. "Flora".
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 William Smith (ur.), Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, 1870, s.v. Flora.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 William Warde Fowler, The Roman Festivals of the Period of the Republic, London, 1908, str. 92.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Howard Hayes Scullard, Festivals and Ceremonies of the Roman Republic, Cornell University Press, 1981, str 110.
- ↑ Mirko Divković, Latinsko–hrvatski rječnik, Zagreb, 1900, reprint Naprijed, Zagreb, 1990, s.v. Chloris.
- ↑ Ovidije, Fasti, V, 195.
- ↑ Ovidije, Fasti, V, 229 i d.
- ↑ Plinije Stariji, Prirodoslovna pitanja, XVIII, 103.
- ↑ Milan Budimir ― Miron Flašar, Pregled rimske književnosti, Naučna knjiga, Beograd, 1991, str. 113.
- ↑ Divinae institutiones, I, 20.
