Duboka (pritoka Vrbanje)
| Duboka | |
|---|---|
 Vodopad Skakavac 2, donji) | |
| Lokacija | |
| Države |  Bosna i Hercegovina |
| Hidrografija | |
| Izvor – aps. visina | obronci Međugorja 1030 m |
| Ušće | Vrbanja |
| Dužina | 8 km |
| Pritoke | Gladno vrelo |
| Hidrologija | |
| Sliv | Crnomorski sliv |
| Transport | |
| Plovnost | Nije plovna |
Duboka je lijeva pritoka Vrbanje, Bosna i Hercegovina, Republika Srpska. Izvire ispod Međugorja (1.116 m), i sela Bojići (Skender Vakuf), na nadmorskoj visini od oko 1.030 m. Izvire iz snažnog Gladnog vrela. Do svog ušća Duboka prima vodu brojnih vrela, potoka i potočića, sa obje strane. Područje Međugorja (Ravna gora, Ravna planina, Paljike, Paunica i Borak) je izuzetno bogato izvorima pitke vode koji dotiču sa obje obale.[1][2] Između lokaliteta Mekote i and Gradine, Duboka ulazu u duboki kanjon (odakle i potiče njeno ime, kao i sela kroz koje protiče). Dužina joj je oko 8 km. Tokom 1960-ih na ovoj rijeci je bilo pet vodenica.[3]
Kanjon je na početku na 941 m n/v, a ispod planine Ježica (1276 m), tj. kanjona zvanog Stijena (1.200 m) dubina kanjona je 560 m. Ušće u Vrbanju je na velikoj krivini Vrbanje, između Grabovičke rijeke i uzvisine Tovarnica, na nadmorskoj visini od 430 metara.
Duboka na svom putu pravi dva vodopada:
- Vodopad pod kotlom je na većoj nadmorskoj visini. Ime je dobio po kamenim kotlovima koji se nalaze neposredno prije nego što se surva sa tridesetak metara u zeleni vir. Naziva se i Skakavac 1.
- Drugi vodopad Skakavac 2 je visok oko 20 metara. Voda se pri padu pretvara u spektakularnu vodenu čipku razlivajući se preko stijene u nekoliko krakova. Kod vodopada je napravljena nadstrešnica sa klupama i stolom. Zimi, kod zaleđenog vodopada, čuje se jak huk vode, a vir u koji pada voda stoji potpuno zamrznut.[4][5] Prilaz vodopadu od rijeke Vrbanje je dosta olakšan uređenjem puta i staza, te je on sad mnogo dostupniji nego što je to ranije bio.
- ↑ Spahić M. et al. (2000): Bosna i Hercegovina (1:250.000). Izdavačko preduzeće „Sejtarija“, Sarajevo.
- ↑ Mučibabić B., Ed. (1998): Geografski atlas Bosne i Hercegovine. Geodetski zavod BiH, Sarajevo, ISBN 9958-766-00-0.
- ↑ Vojnogeografski institut, Ed. (1962): Travnik (List karte 1:100.000, Izohipse na 20 m). Vojnogeografski institut, Beograd.
- ↑ Kneževo, skriveni vodopadi: tekst i fotografija - zapaliizgrada.rs, 17.8.2022. - Pristupljeno 4.2.2024.
- ↑ Knezevo-vodopadi Skakavac 1 i 2 (pod kotlom) na Dubokom potoku: tekst i fotografije - eu.wikiloc.com, 17.8.2022. - Pristupljeno 4.2.2024.
