Bitka kod Kilikijskih vrata
| Bitka kod Kilikijskih vrata | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Segment Antonijevog partskog rata | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
| Rimska Republika | Partsko Carstvo i njegovi rimski saveznici | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
| Publije Ventidije Bas | Kvint Labijen | ||||||
| Snage | |||||||
| 25.000 | 10.000–20.000 | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| vrlo mali | vrlo teški | ||||||
| Rimsko-perzijski ratovi |
| Rimsko-partski ratovi Kara – Kilikijska vrata – Amanski prijevoj – Planina Gindar – Pohodi Marka Antonija – Armenski rat 58–63 – Trajanov pohod na Partiju – Pohodi Lucija Vera – 2. Ktesifon – Nisibis Rimsko–sasanidski ratovi Resena – Misiče – Barbalis – Edesa – Singara – Amida – 3. Ktesifon – Samara Bizantsko-sasanidski ratovi Rat 421–422 – Anastazijev rat – Iberijski rat – Lazijski rat – Rat 572–591 – Rat 602–628 |
Bitka kod Kilikijskih vrata se odigrala za vrijeme Antonijevog (rimsko-partskog) rata 39. pne. između rimskih snaga pod Publijem Ventidijem Basom na jednoj, i partskih snaga na čelu s odmetnutim rimskim generalom Kvintom Labijenom na drugoj strani. Završila je rimskom pobjedom, koja je, zajedno s kasnijom pobjedom Amanskog prijevoja dovela do kraha partske ofenzive na maloazijske i bliskoistočne posjede tadašnje Rimske Republike.
Drugi veliki rat između Rimljana i Parta je izbio 40. pne. kada je partski kralj Orod II iskoristio iscrpljenost rimske države i zauzetost njenih vlastodržaca građanskim ratovima kako bi pokušao osvojiti rimska područja u Maloj Aziji i Bliskom istoku. U tome je ispočetka imao velikih uspjeha, čemu su pridonio prelazak velikog broja rimskih trupa pod Kvintom Labijenom na partsku stranu. Labijen i njegovi pobunjenici su zauzeli veliki dio Male Azije, dok su Parti na čelu s tadašnjim princom (i budućim kraljem) Pakorom I zauzeli Siriju i Palestinu. Na to je trijumvir Marko Antonije, koji je vladao istočnim dijelom rimske države, reagirao tako što je vojsku pod komantom Basa poslao da se iskrca na obale Kilikije, u pozadini Labijenovih trupa. Labijen je obustavio svoju ofenzivu i došao na jug gdje se spojio sa Pakorovim partskim snagama.
Precizne lokacija bitke nije poznata, ali se zna da je Bas, upoznat s lošim rimskim iskustvima u prethodnim okršajima sa Partima i njihovom konjicom, postavio svoju vojsku - kojoj je glavninu činila pješadija - na vrhu brda, a malobrojnu konjicu na krilima. Cilj je bio na brdovitom terenu anulirati partsku prednost u konjici. Parti su, pak, koristili svoj tradicionalni rastreseni borbeni poredak - ispred su postavili konjanike-strijelce, a iza elitne katafrakte. Parti su, uvjereni u pobjedu, odlučili napasti bez da su sačekali Labijenovu savezničku pješadiju. Parti su počeli obasipati Basove legionare sa strijelama, ali bez nekog naročitog efekta, jer su Rimljani čvrsto držali štitove iznad sebe. Nakon nekog vremena je Bas shvatio da je partski napad zastao te iskoristio priliku i naredio juriš nizbrdo. Rimski legionari su, prije nego što su Parti stigli reagirati, udarili u neprijateljske redove i u borbi prsa o prsa sasjekli partske lako oklopljene i naoružane strijelce. To je izazvalo sveopću paniku u partskim redovima i povlačenja, pri čemu su slabije pokretni Labijen i njegova pješadija ostavljeni svojoj sudbini.
Labijen je, shvativši da je poražen, pokušao pobjeći, ali je uhvaćen i nedugo potom pogubljen. Većina njegovog ljudstva je, pak, prešla na Basovu stranu. Bitka kod Kilikijskih vrata je povratila rimsku vlast nad Malom Azijom, dok će kasnija pobjeda kod Amanskog prijevoja povratiti rimsku vlast nad Sirijom.
- Dando-Collins, Stephen. "Mark Antony's Heroes". Published by John Wiley and Sons, 2008
ISBN 0-470-22453-3, 978-0-470-22453-3