Poljska radnička partija
| Poljska radnička partija | |
|---|---|
 | |
| Vođa | Władysław Gomułka |
| Osnovana | 1942. |
| Raspuštena | 1948. |
| Država djelovanja | Poljska |
| Ideologija | Komunizam, Marksizam-lenjinizam |
Poljska radnička partija (Polska Partia Robotnicza, akronim: PRP) bila je komunistička partija, osnovana u januaru 1942., nakon što je inicijativna grupa iz SSSR-a prebačena u Poljsku.
Nastala je udruživanjem ljevičarskih organizacija i grupa kao što su; Savez oslobodilačke borbe, Radničko-seljačka borbena organizacija, Revolucionarno radničko-seljačko vijeće.[1] U vrijeme kad je osnovana (1942.) Poljska radnička partija imala je svega nekoliko hiljada članova, u julu 1944. već oko 20 000, a na vrhuncu 1942. - 1.000 000.[1]
Historija[uredi | uredi kod]
Poljska radnička partija formalno nije pripadala Kominterni, iako je zapravo instrukcije dobijala od nje. Nakon raspuštanja Kominterne njenu ulogu preuzeo je Odjel za međunarodnu politiku Komunističke partije Sovjetskog Saveza i njen Centralni komitet. U svojim programskim deklaracijama PRP je izbacio sljedeće parole; opća oružana borba za oslobađanje zemlje od njemačke okupacije, obnova nezavisne i demokratske Poljske države sa novom istočnom granicom i savezništvo sa SSSR-om, i provođenje umjerenih društvenih reformi.[1]
Za vrijeme njemačke okupacije partijom je rukovodio Centralni komitet (kasnije nazvan Sekretarijat) zapravo troje ljudi.[1]
Djelovala je uglavnom na području Generalnog gubernatorstva, pa je još 1942. osnovala vojničko krilo partije - Gwardia Ludowa (Narodna garda), koje je 1944. prezvana u Narodnu armiju.[1]
PRP je 1943. pregovarala o potencijalnoj suradnji sa predstavnicima Poljske podzemne države, povezane sa Poljskom vladom u egzilu, ali su pregovori naprasno prekinuti u drugoj polovici 1943. Nakon tog je PRP osnovao svoju paralelnu organizaciju Naradno nacionalno vijeće u suradnji sa malim ljevičarskim organizacijama kao što je Wola Ludu (Volja naroda) poljskih socijalista.[1]
Kako je Crvena armija napredovala u Poljskoj, PRP odnosno njegov Poljski komitet narodnog oslobođenja, organizirao je vlast i politički sistem na tom teritoriju.[1]
Nakon stabiliziranja vlasti 1947.-48., vodstvo PRP započelo je radikalnu političku, društvenu i ekonomsku transformaciju zemlje po sovjetskom modelu; likvidacija privatnog vlasništva, nacionalizacija industrije, agrarna reforma, kolektivizacija poljoprivrede.[1]
Poljska radnička partija je nakon ujedinjenja sa Poljskom socijalističkom partijom u decembru 1948. promjenila ime u Poljska ujedinjena radnička partija.[1]
