Živi leš
Ovo je članak o Tolstojevoj drami. Za koncept živog mrtvaca u folkloru i popularnoj kulturi, vidi zombi. | Živi leš | |
|---|---|
 Konstantin Stanislavski u ulozi kneza Abrezkova u premijernoj postavi Živog leša | |
| Opće informacije | |
| Autor | Lav Nikolajevič Tolstoj |
| Datum pisanja | 1900 |
| Žanr | drama |
| Jezik | ruski |
| Informacije o premijeri | |
| Premijera | 5. 10. 1911. Moskovski hudožestveni teatr, Moskva, Rusko Carstvo |
| Režiser | Vladimir Demirovič-Dančenko i Konstantin Stanislavski |
| Adaptacije | |
Živi leš (ruski: Живой труп) je kazališni komad ruskog pisca Lava Tolstoja napisan 1900. godine i premijerno prikazan 1911. godine, godinu dana nakon njegove smrti. Radnja je inspirirana stvarnim događajima vezanima uz plemićku porodicu Gimer (iz koje je poticao ruski menjševički vođa Nikolaj Suhanov). Naslovni protagonist je Fedor (ili Fjodor) Protasov, plemić uvjeren kako njegova supruga Liza stvarno voli njegovog bivšeg suparnika Viktora Karenjina i koji se zbog toga misli ubiti; s obzirom da za to ne može skupiti hrabrost, umjesto toga bježi iz kuće i priključuje se ciganskoj trupi gdje počinje vezu sa pjevačicom Mašom, ali na kraju pobjegne i od tog života. Iako je Tolstoj tekst nije objavio za života, te ga je smatrao nedovršenim, njegova premijera u Moskvi, koju su zajedno postavili Vladimir Demirovič-Dančenko i Konstantin Stanislavski, predstavljala je trijumf, poslije koga je postavljen u brojnim pozornicama širom svijeta.
Filmske adaptacije[uredi | uredi kod]
Drama je bila adaptirana više puta:
- 1911 — Živoj trup, ruski nijemi film, rež. Boris Čajkovski, V. Kuznjecov, Liza Protasova — Marija Bljumentalj-Tamarina
- 1916 — Živoj trup, ul. Fjodor Protasov — Aleksandr Zeljverovič
- 1918 — Živoj trup, ruski nijemi film, rež. Česlav Sabinski, ul. Vera Holodnaja
- 1918 — Ikeru Shikabane, japanski nijemi film, Eizo Tanaka
- 1928 — Živoj trup, njemačko-sovjetski nijemi film, rež. Fjodor Ocep, Fjodor Protasov — Vsevolod Pudovkin, Liza Protasova — Marija Jakobini, Maša — Nato Vačnadze, prostitutka — Vera Mareckaя, Petuškov — Vladimir Uraljski, lopov u gostionicu — Boris Barnet, Porfirij Podobed, Pjotr Repnin
- 1930 — Redemption, američki film, rež. Fred Niblo, Lionel Barrymore. Fjodor Protasov — John Gilbert, Maša — Rene Adore, Liza — Eleanor Bordman
- Nuits de feu na sajtu IMDb (1937)
- 1952 — Živoj trup, sovjetski film, rež. Vladimir Vengerov. Fjodor Protasov — Nikolaj Simonov,
- 1968 — Živoj trup, sovjetski film, rež. Vladimir Vengerov
- 1987 — Živoj trup, sovjetski TV-film, rež. Boris Šedrin. Fjodor Protasov — Leonid Markov, Liza Protasova — Oljga Ostroumova, Viktor Karenjin — Georgij Taratorkin, Ana Karenjina — Irina Kartaševa, Maša — judmila Drebnjova
Literatura[uredi | uredi kod]
- Adler, Jacob. 1999. A Life on the Stage: A Memoir. Trans. Lulla Rosenfeld. Nью-Йork: Knopf. ISBN 0-679-41351-0.
- Benedetti, Jean. 1999. Stanislavski: His Life and Art. Revised edition. Original edition published in 1988. London: Methuen. ISBN 0-413-52520-1.
- Bernstein, Herman. 1911. "Tolstoy’s Play, "The Living Corpse, « Stirs Russia; Strong Melodrama Produced in Russia Will Soon be Seen in Berlin and Elsewhere--;The Story of a Worthless Husband’s Failure and Final Sacrifice.» New York Times Oct 29: SM5.
- Carson, L, ed. 1913. en:The Stage Year Book 1913. London: The Stage. Available online.
- Jones, W. Gareth. 2002. «Tolstoy Staged in Paris, Berlin, and London.» In Orwin (2002, 142—161).
- Gilien, Leo. 1916. «Irving Place Production of Tolstoy Play Not Its First in America.» New York Times Oct 22: X7.
- Orwin, Donna Tussing, ed. 2002. The Cambridge Companion to Tolstoy. Cambridge Companions to Literature ser. Cambridge: Cambrige UP. ISBN 0-521-52000-2.
- Rosenfeld, Lulla. 1999. Commentary. In Adler (1999, 367—370).
- Redemption, 1918, Redemption, 1928, The Living Corpse, 1929 on the Internet Broadway Database.
- —, «Gilbert Miller Stages Tolstoy Play», New York Times, Sep 27, 1919. p. 13
- —, «Leo Tolstoy’s Play Makes a Triumph…», New York Times, Oct 19, 1916, 7.
