Yan (država)
Za kratkotrajnu državu iz vremena Pet dinastija i Deset kraljevstava, vidite članak Yan (Pet dinastija).| Proljeće i Jesen |
|---|
| Cai |
| Cao |
| Chen |
| Chu |
| Hua |
| Jin |
| Lu |
| Qi |
| Qin |
| Shu |
| Song |
| Wei |
| Wu |
| Yan |
| Yue |
| Zheng |
| Zaraćene države |
|---|
| Chu |
| Han |
| Qi |
| Qin |
| Shu |
| Song |
| Wei |
| Yan |
| Yue |
| Zhao |
| Dinastija Zhou |
Yan (kineski: 燕; pinyin: yān) je bila kineska država koja je postojala u periodu Zapadnog Zhoua , Proljeća i Jeseni te Zaraćenih država. Glavni grad joj je bio Ji (današnji Peking, također poznat kao Yanjing, "prijestolnica Yana"). Za vrijeme Zaraćenih država se prijestolnica premjestila u Xiadu.
Za vrijeme prvih godina dinastije Zhou, Yan je bilo leno smješteno u blizini Žute rijeke, ali se nakon neuspjele pobune članova svrgnute dinastije Shang, premjestilo na sjever u današnju provinciju Hebei gdje je imalo zadatak zaustaviti prodore plemena sa sjevera.
Granice Yana su obično bile horizontalnog oblika, te se protezale od planina u provinciji Shanxi do poluotoka Liaodong. Kao najsjeveroistočnija od svih kineskih država u tom periodu, često je trpila najezde iz današnje Mongolije. Glavni neprijatelji su joj, pak, bile susjedne države Zhao i Qi. Planinska granica Zhaoa i Yana je postala poprište čestih vojnih sukoba. Oni su često obje države dovodile u pat-poziciju, pa je za završetak obično bila potrebna intervencija drugih država.
Države Yan (220. pne.)
Najveća opasnost je, pak, dolazila od Qija. Tako je 314. pne. sukob oko nasljedstva u Yanu doveo do invazije Qija čija je vojska praktički osvojila cijelu zemlju. Međutim, loše postupanje vojnika Qija je izazvalo sveopću pobunu te su Qi vojske otjerane, a vlastYana obnovljena. Novi vladar, Kralj Zhao od Yana je potom sklopio savez s državama Zhao, Qin, Han i Wei za zajednički pohod protiv Qija. Pod vodstvom briljantnog taktičara Yue Yi taj je pohod zabilježio veliki uspjeh te je u godinu dana osvojeno čak sedamdeset utvrđenih gradova Qija, s izuzetkom Zimua i Lua. Međutim, kralj Zhao je umro, a Yue Yija je istjerao kralj Wei of Yan, pa je general Tian Shan uspio osloboditi sve gradove od petočlane koalicije.
Godine 300. pne. je Yan vojskovođa Qin Kai porazio Donghu i osvojio poluotok Liaodong.
Usprkos stalnih ratova, Yan je preživio sve do pred sam kraj Zaraćenih država. Godine 227. pne., dok su se trupe Qina gomilale nakon kolapsa Zhaoa, yanski princ Dan je poslao atentatora po imenu Jing Ke da ubije qinskog vladara i kasnijeg Prvog cara Qina, u nadi da će tako zaustaviti prijetnju Qina. Atentat nije uspio, a Jing Ke je ubijen od Qina u Xianyangu.
Razbješnjen činom koji ga je umalo koštao glave, kralj Qina je poslao Wang Jiana da uništi Yan. Nakon što je glavnina vojske Yana uništena na smrznutoj rijeci rijeci Yishu, sljedeće godine je pao Ji a vladar kralj Xije pobjegao na poluotok Liaodong.
Godine 222. pne. je pao i Liaodong, te je tako država Yan bila u potpunosti osvojena od Qina. Nakon propasti Yana su samo dvije drevne kineske države ostale nezavisne, ali je i njihova sudbina bila zapečaćena.