Veliki buk (Lisine)
| Veliki Buk | |
|---|---|
 Vodopad Veliki buk | |
| Lokacija | |
| Položaj | Beljanica |
| Država |  Srbija |
| Hidrografija | |
| Vodotok | Rječica Vrelo, pritoka Resave |
| Vodopad | |
| Aps. visina | oko 380 m |
| Visina – ukupna | 25 m |
| Spomenik prirode Lisine | |
|---|---|
IUCN kategorija III (spomenik prirode) | |
 Veliko vrelo | |
| Najbliži grad | Despotovac, Srbija |
| Površina | 0,1 km2 |
| Oznaka | Vrsta: Spomenik prirode Značaj: I kategorija Režim zaštite: II |
| Osnivanje | 2017.[1] |
Veliki Buk ili Lisine je vodopad u istočnoj Srbiji, na padinama Beljanice. Vodopad se nalazi na rečici Vrelu, desnoj pritoci reke Resave. Smešten je na oko 380 metara nadmorske visine, u blizini Resavske pećine. Prema tipu nastanka spada u akumulacione vodopade, nastale akumulacijom bigra. U podnožju je formirano jezerce male dubine, okruženo bigrenim blokovima. Vrelo sakuplja vode sa širokih kraških predela Beljanice, a direktna hidrografska veza ustanovljena je sa rekama ponornicama iz uvala Rečke i Busovate.[2]
Vodopad Lisine dugo je smatran najvišim vodopadom u zemlji, sa visinom od 25 metara[3], dok tokom 1990-ih nisu otkriveni vodopadi na Staroj planini.
Izvor Veliko vrelo, njegov vodotok i akumulativni bigreni vodopad Lisine, proglašeni su zaštićenim područjem kao prirodno dobro od izuzetnog značaja, odnosno I kategorije, pod nazivom - Spomenik prirode Lisine.[4] Po IUCN kategorizaciji pripada III kategoriji za zaštitu prirode (Spomenik prirode), kako je navedeno i u WDPA evidanciji[5][6]
- ↑ „Spomenik prirode Lisine”. Sl. glasnik RS br. 9/95. Pristupljeno 4. 3. 2025.
- ↑ Amidžić, L., Krasulja, S., Belij, S. (eds) 2007. Zaštićena prirodna dobra Srbije. Beograd: Ministarstvo zaštite prirodne sredine i Zavod za zaštitu prirode Srbije. str 197.
- ↑ Jovan Đ. Marković (1990): Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije, Svijetlost, Sarajevo
- ↑ „Lisine”. WDPA. Pristupljeno 4. 3. 2025.
- ↑ „Zaštićena područja u Srbiji”. WDPA. Pristupljeno 4. 3. 2025.
- ↑ „Spomenici prirode u Srbiji”. WDPA. Pristupljeno 4. 3. 2025.
- O vodopadu
- TO Opština Despotovac: Vodopad „Veliki Buk“, Pristupljeno 12. 12. 2012. Arhivirano 2014-08-24 na Wayback Machine-u
[[Kategorija:Spomenici prirode u Srbiji]