Tibesti

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Tibesti sa vrhom Emi Kusi.

Tibesti je planinski venac u centralnom delu Sahare, koji se uglavnom nalazi na krajnjem severu Čada, sa malim produžetkom u južnu Libija. Najviši vrh ovog venca, Emi Kusi, leži na jugu i visok je 3445 m i najviši je vrh Čada i Sahare. Biku Biti, najviši vrh Libije, se nalazi na severu planinskog venca. Centralna trećina Tibestija je vulkanskog porekla i čini je pet štitastih vulkana na čijem vrhu su veliki krateri: Emi Kusi, Tarso Tun, Tarso Vun, Tarso Jega i Tuside. Veliki potoci lave su obrazovale prostrane platoe koji prekrivaju paleozojske krečnjake. Vulkanska aktivnost je bila posledica kontinentalne vruće tačke koja se pojavila tokom oligocena i nastavila se na nekim mestima sve do holocena, što je stvorilo fumarole, termalne izvore, blatne bazene, i naslage natrita i sumpora. Erozija je oblikovala vulkanske kupe i izrezala široku mrežu kanjona kroz koje su tekle reke vrlo neredovnog protoka koji se brzo gubio u pustinjskom pesku.

Tibesti, što znači "mesto gde žive planinski ljudi," je oblast koju naseljava narod Tubu. Oni žive duž vadija i u retkim oazama gde rastu palme i ponešto žitarica. Oni koriste vodu koja se skuplja u geltama, rezervoarima koji znatno variraju od godine do godine i decenije do decenije. Stanovnici Tibestija su navikli da zimi vode stoku, a leti da žanju žitarice. Temperature su visoke, mada nadmorska visina čini da je temperaturni opseg niži od okolne pustinje. Narod Tubu, koji se prvi put pojavio u ovom planinskom vencu u 5. veku pre nove ere, su se prilagodili ovim uslovima i pretvorili ga veliku prirodnu tvrđavu. Oni su dolazili u talasima, sklanjajući se za vreme ratova i odlazeži u vreme prosperiteta, mada ne i bez povremenih intezivnih unutrašnjih sukoba. Dolazili su u kontakt sa Kartaginjanima, Berberima, Tuarezima, Osmanlijama i Arapima, kao i sa francuskim kolonistima koji su prvi put ušli u planinski venac 1914. i preuzeli kontrolu nad oblašću 1929. Nezavisan duh naroda Tubu i geopolitička situacija u regionu zakoplikovali su istraživanje venca i uspone na njegove vrhive. Napetosti su narasle nakon što su Čad i Libija dobile nezavisnost polovinom 20. veka, a uzimanje talaca i oružane borbe koje su se dešavali zbog pograničnih sporova nad raspodelom prirodnih resursa. Geopolitička situacija i nedostatak infrastrukture su otežale razvoj turizma.

Saharsko-planinsko flora i fauna, u koju spadaju Rimova gazela i berberska ovca, su se prilagodile planinama. Klima nije oduvek bila tako oštra. U prošlosti je postojala veća biološka raznovrsnost, što dokazuju scene urezane u stene i pećinski crteži koji se mogu naći na Tibestiju, koje datiraju nekoliko milenijuma u prošlost, pre dolaska naroda Tubu.