Slavoljub Vranješević
Slavoljub Vranješević (Kravica, 10. januar 1905 — ?) je bio kapetan Jugoslovenske kraljevske vojske i četnički komandant u Drugom svjetskom ratu.
Od oktobra 1941. u Nedićevoj žandarmeriji u Beogradu do kraja februara 1942, kada je došao u istočnu Bosnu u sastav Samostalnog dobrovoljačkog odreda Žagubica.[1] Od kraja 1943. komandant zapadne Bosne JVuO.
Poslije Drugog svjetskog rata suđeno mu je na Beogradskom procesu i proglašen je krivim za kolaboraciju sa Nijemcima. Osuđen na vremensku kaznu.[1]
Biografija[uredi | uredi kod]
Slavoljub Vranješević je rođen 10. januara 1905. godine u selu Kravici kod Srebrenica, od oca Dušana i majke Danice, rođene Kojić. Prije Drugog svjetskog rata bio je žandarmerijski major.
U Aprilskom ratu Vranješević je bio komandant bataljona kod Virovitice. Poslije izbijanja ustanka u Srbiji u Drugom svjetskom ratu od oktobra 1941. do februara 1942. bio je u komandi Nedićeve kvislinške žandarmerije u Beogradu kada se stavio na raspolaganju Draži Mihailoviću. General Mihailović je Vranješevića postavio za načelnika štaba Jezdimira Dangića, a potom Stevana Botića u istočnoj Bosni.
U proleće 1942. godine Mihailović je stavio pod svoju komandu preko svoga oficira kapetana Dragoslava Račića (koji se nalazio na Majevici kod četničkog vojvode popa Sava Božića) sve četničke odrede u zapadnoj Bosni koji su bili objedinjeni pod komandom Radoslava Radića. Ti četnički odredi su još u proljeće 1942. sklopili pismene sporazume sa ustašama i Nijemcima o zajedničkoj borbi protiv partizana i zajedno su sa Nijemcima i snagama NDH učestvovali u operacijama protiv partizanskih snaga primajući od Nijemaca i ustaša oružje i municiju. O svemu tome Mihailović je bio obavešten preko kapetana Račića, pa je jula/avgusta 1942. uputio u štab Rada Radića Vranješevića i postavio ga načelnika štaba zapadnobosanskih četnika.[2] Mihailović je od tada redovno preko kurira i radio vezom od Vranješevića dobijao izveštaje i Vranješeviću slao naređenja za operacije protiv partizana, znajući da Vranješević i Rade Radić i svi njima potčinjeni komandanti (Uroš Drenović, Lazar Tešanović, Jovan Mišić i drugi) otvoreno sarađuju sa Nijemcima i ustašama u Banjoj Luci u svim operacijama protiv partizana.
2. marta 1943. godine, nakon poziva na sastanak upućenog četničkim komandantima od strane njemačke komande u Banjoj Luci, major Slavoljub Vranješević šalje pismo »bratu« Urošu Drenoviću u kom stoji sljedeće:
Pre nekoliko časova primio sam izveštaj od Komandanta Bosanskih četničkih odreda brata Rade Radića, u kome mi javlja, da su Nemci pozvali na konferenciju u Banja Luci sve Komandante i to: Radića, Tešanovića, Drenovića, Marčetića, Mišića radi rešavanja važnih pitanja. Konferencija će se održati u nemačkoj komandi u B. Luci. Ovoj konferenciji neće prisustvovati pretstavnici hrvatskih ni vojnih ni civilnih vlasti.
Komandant mi je naredio, da pozovem sve Komandante na predkonferenciju, koja će se održati u Karanovcu na dan 4 o.m. u 12 časova.—
Prema napred izloženom pozivam te, da bez ikakvog izgovora i odlaganja bez obzira na situaciju na položaju, dođeš 4 o.m. do određenog časa u Karanovac.—
Ovo smatraj vrlo važnim i najhitnijim. Molim Te koristi sva moguća prevozna sredstva, pa i motorcikl i na vreme dođi na predkonferenciju.[3]
Za vrijeme operacije Vajs I, borio se protiv partizanskih snaga sprečavajući im prelaz preko rijeke Vrbas, a za vrijeme operacija Švarc komandovao je četničkim odredima koji su zajedno sa Nijemcima borili protiv partizana na sektoru Divan - Kurjačje Brdo - Skakavica - Ravna gora.
Avgusta 1943, na predlog Mihailovićevog delegata Bore Mitranovića postavljen je za komandanta bosanskih četnika a krajem septembra 1943. za komandanta zapadne Bosne i na toj dužnosti ostao sve dok nije zarobljen.
U toku operacije Konjićev skok maja 1944. protiv partizana u Drvaru, četnici pod komandom Slavoljuba Vranješevića i Rada Radića, stavili su se na raspoloženje Nijemcima i kao dobri poznavaoci terena bili su putovođe njemačkih jedinica u operacijama, a pored toga vršili su napade i uništavli odsečene grupice partizana koje su u toku borbi sa Nijemcima gubile veze sa svojom glavninom. Major Vranješević je o svemu tome radiogramima izveštavao Mihailovića i na te izveštaje Mihailović je odgovarao da je glavni cilj uništiti komuniste, a da prema okupatoru treba taktizirati i koristiti ga za dobijanje oružja i municije.
Majora Vranješevića su uhvatili partizani i poslije rata mu je suđeno na Beogradskom procesu. Proglašen je krivim i osuđen je na kaznu lišenja slobode s prinudnim radom u trajanju od 20 godina, gubitak političkih i pojedinih građanskih prava sa izuzetkom roditeljskih prava u trajanju od 10 godina i na konfiskaciju celokupne imovine.
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 https://www.znaci.org/00001/4_14_1_65.htm
- ↑ Milovanović, Nikola. Draža Mihailović. Znaci.net. Pristupljeno 21. 3. 2013.
- ↑ Naređenje Komande bosanskih četničkih odreda od 2. marta 1943. komandantu odreda »Kočić« za prisustvovanje konferenciji radi usaglašavanja stavova o saradnji sa nemačkim trupama