Pećina Podlipe
| Pećina Podlipe | |
|---|---|
IUCN kategorija III (spomenik prirode) | |
 Paleolitski crtež dimenzija 100x70 cm. na ulazu | |
| Lokacija | Knežina |
| Najbliži grad | Sokolac,  Bosna i Hercegovina |
| Površina | 0,06 km² (0 mi² ) |
| Osnivanje | 25.06.2015.[1] |
| Upravitelj | Opština Sokolac |
Pećina Podlipe nalazi se u naselju Kadića Brdo, na udaljenosti 12 km. od centra opštine Sokolac, Republika Srpska, Bosna i Hercegovina. Opština Sokolac stavila je pod zaštitu pećinu Podlipe kao spomenik prirode.
Objekat se nalazi u podnožju krečnjačke grede nedaleko od obale najvećeg vodotoka u kraju, rijeke Bioštice i šumom obrasle kote nadmorske visine iznad 850 metara, što je od nastarijih vremena predstavljalo dobro stanište za pračovjeka koji je u pećini mogao da se skriva, a na obližnoj rijeci pije vodu i lovi životinje.
Ovo je pravi spomenik prirode, koji spada u potkapinski oblik karstnog reljefa sa dva otvora povezana kratkim kanalom. Najstariji sedimenti na ovom lokalitetu pripadaju srednjem i gornjem trijasu. Ovdje postoje siva, tamnosiva, žućkasta i rumena boja krečnjaka.
Lokalitet nalazišta Podlipom otkriven je 1987. godine prilikom iskopavanja arheološkog nalazišta Kula kojim je rukovodio Blagoje Govedarica 1987. godine. Istraživanja u Podlipi je vodila Zilka Kujundžić- Vejzagić sa Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine u Sarajevu. Ratna dešavanja 1991. godine prekinula su dalja istraživanja.
Rezultat je bio arheološki materijal; kamene alatke i oruđa; artefakti koji datiraju iz donjeg, srednjeg i gornjeg paleolita. To su ostaci koji su stariji od 40.000 godina i pripadaju vremenu neandertalca.
Na horizontalnoj stijeni otvora potkapine nađen je paleolitski crtež dimenzija 100x70 cm, čime je BiH svrstana u grupu zemalja koje imaju paleolitsku umjetnost.
U istraživanjima sa početka 21.og vijeka pod rukovodstvom Dušana Mihailovića, sa Filozovskog fakulteta Beograd, istraženi su i slojeve koji su stari između 35.000 – 15.000 godina i koji pripadaju tzv. kulturama orinjasijen, gravetijen, a čiji su nosici anatomski moderni ljudi, Homo sapiens. Pomenuti crtež pripada njima, jer neandertalci nisu imali umjetnost.
U nalazištu se javlja sekundarno ležište mineralnih sirovina (mineral silicijum dioksida) koje su korišteni za pravljenje kremenih alatki. Tog minerala ima u izobilju, tako da se ovdje radi o radionicama oruđa.
Pećina pod lipom je proglašena 25.05.2015. god. zaštićenim područjem slijedećih karakteristika:[1]
- IUCN kategorija zaštićenog područja: III - Spomenik prirode
- stepen zažtite na cjelokupnoj teritoriji je: II
- površina: 6,1 ha
- upravljač: Opština Sokolac
- mjesto: Knežina, Sokolac[2]
- ↑ 1,0 1,1 „Odluka o zaštiti spomenika prirode "Pećina pod lipom"”. Skupština opštine Sokolac, 25.06.2015.. Pristupljeno 10.10.2021.
- ↑ „Zaštićena područja u BiH- Spomenik prirode”. cin.ba. Pristupljeno 10.10.2021.
- Turistički potencijal općine Sokolac Arhivirano 2015-09-24 na Wayback Machine-u