Logotet
Logotet (grč. λογοθέτης) je bilo vizantijsko zvanje, koje korišćeno za visoke činovnike čije su se dužnosti mahom odnosile na finansije, ali je taj termin korišćen i kao osnova za nazive drugih visokih činovnika, koji su se nalazili na čelu pojedinih resora tzv. logoteziona. Ovo zvanje je iz Vizantije prešlo u zemlje pod njenim uticajem, između ostalog i u srednjovekovnu Srbiju, a iz nje kasnije i u Bosnu. U njima je logotet obavljao ulogu šefa dvorske kancelarije, dok se u Dubrovačkoj republici pod tim pojmom podrazumevao običan pisar.
Logoteti u Vizantiji[uredi | uredi kod]
Poreklo ovog zvanja nije precizno utvrđeno, ali se povezuje sa rimskim numerarii, scrinarii i rationales. Iako se ne pominje u Notitia dignitatum, zvanje logoteta je postojalo u VI veku, kada se pod tim pojmom podrazumevali činovnici koji su kontrolisali finansije na raznim nivoima državne uprave. Pronađeni pečati koji su pripadali (običnim) logotetima u dobroj meri se datiraju u VI i VII vek, da bi oko VII veka došlo do velike promene u ulozi logoteta. U to doba institucija pretorijanskog prefekta gubi svoj značaj i oblasti koje je ona kontrolisala se izdvajaju u zasebne institucije, a na čelima nekih od njih su se našli logoteti:
Aleksije I Komnin (1081—1118) je pokušao da poboljša državnu upravu, uvođenjen zvanja logoteta sekreta (kasnije zamenjenog zvanjem velikog (mega) logoteta), koji se nalažio na čelu civilne administracije.
U crkvenim krugovima su takođe postojali logoteti, poput patrijarhovog logoteta, koji posle XII veka dobija na posebnom značaju ili mitropolitovog logoteta koji je imao i ulogu u sudstvu.
Izraz logotet poslužio je i za stvaranje naziva čitavog niza službenika u Vizantiji, poput logoteta praitoriona i drugih.
Logoteti u Srbiji i Bosni[uredi | uredi kod]
Od doba kralja Milutina (1282—1321) i njegove vizantizacije Srbije, u njoj se javlja i zvanje logoteta, a kasnije, sa proglašenjem za kraljevinu, logoteti se javljaju i u Bosni, sa istom ulogom kao i u Srbiji.
Oni su se nalazili na čelu dvorske kancelarije i bili su zadužen za pisanje i izdavanje povelja, a imali su i određene uloge vezane za crkvu.
Povezano[uredi | uredi kod]
Literatura[uredi | uredi kod]
- Alexander Kazhdan (editor), „The Oxford Dictionary of Byzantium“, Oxford, 1991. ((en))