Jan od Češke
| Jan Luksemburški | |
|---|---|
,_Count_of_Luxembourg,_King_of_Bohemia,_St_Vitus_Cathedral,_Prague.jpg)
| |
| Bista Jana Luksemburškog | |
| češki kralj | |
| Vladavina | 1310. - 1346. |
| Krunidba | 7. februar 1311. |
| Prethodnik | Heinrich od Koruške |
| Nasljednik | Karl IV, od Svetog rimskog carstva |
| Supruge | Elizabeta od Češke Beatrisa Burbonska |
| Djeca | Karl IV, od Svetog rimskog carstva |
| Dinastija | Luxembourg |
| Otac | Heinrich VII |
| Majka | Margareta od Brabanta |
| Rođenje | 10. august 1296. Luxembourg |
| Smrt | 26. august 1346. Crécy |
Jan Luksemburški (Luxembourg, 10. august 1296. - Crécy, 26. august 1346.) kog su Luksemburžani zvali; Jang de Blannen (Jan Slijepi) ili Jean/Johann vu Lëtzebuerg, Česi; Jan Lucemburský ili Jan Český, a ostali kojekako, bio je Luksemburški grof i češki kralj od 1310. do svoje smrti.[1]
Za života je bio slavljen kao heroj, jer je ratovo diljem Evrope od Toulousa do Pruske.[1]
Rođen je kao sin budućeg cara Svetog Rimskog Carstva - Heinricha VII iz Luksemburške dinastije, pa je i on od 1310. ponio titulu Luksemburškog grofa. Otprilike u isto vrijeme postao je i češki kralj, pa je 7. februara 1311. svečano okrunjen u Pragu. Kad mu je otac umro 1313. - Jan je bio premlad da bi ga naslijedio kao car, pa je podržao izbor bavarskog vojvode Ludwiga, koji je 1314. izabran kao - Ludwig IV.[1]
Jan je i kasnije podržavao Ludwiga IV. kad se sukobio sa Habsburgovcima i Friedrichom Lijepim 1322, ali se kasnije udaljio od njega, naročito kad se ovaj udružio sa Engleskom protiv Francuske za Stogodišnjeg rata. Janu su Francuzi bili daleko bliži i simpatičniji, pa je i vlastitog sina Karla poslao na školovanje u Pariz, a nekoliko puta je i ratovao kao francuski saveznik.[1]
Jan je za svoje vladavine neprekidno ratovao, isprva protiv Litvanaca i Rusa, zatim protiv Ugarske, Engleske i Austrije, te po Sjevernoj Italiji i Tirolu. Teritorijalno je povećao Češku prema sjeveru, djelovima Gornje Lužice (1320.-29.) i Šlezije (1327.-30.), a istovremeno je postao vladar dobrog dijela Lombardije.[1]
I pored tog ga podanici nisu voljeli, jer je svoje enormne troškove, pokrivao visokim porezima, uz to je stalno bio na putu, tako da su umjesto njega vladali protežirani plemići koji su se osilili.[1]
Janovi neprestani sukobi sa carem, doveli su ga do savezništva sa papama, pa je 1346. u dogovoru sa papom Klementom VI., osigurao je formalnu abdikaciju Ludwiga IV i izbor vlastitog sina za vladara Svetog Rimskog Carstva, koji je to i postao u julu 1346. pod vladarskim imenom - Karl IV.[1]
Jan je poginuo u Bitci kod Crécyja kad je otišao pomoći francuskom kralju Philippu VI u ratu protiv Engleza.[1]
- John king of Bohemia (en)
| Prethodnik: | češki kralj (1310. - 1346.) | Nasljednik: |
| Heinrich od Koruške | Karl IV, od Svetog rimskog carstva |