Prijeđi na sadržaj

Herman Dalmatinski

Izvor: Wikipedija
(Preusmjereno sa stranice Herman Dalmatin)
Herman Dalmatinski
Srednji vek
Zapadna filozofija
Biografske informacije
Rođenjeoko 1110.
Istra
Smrtoko 1160.
Filozofija
Škola/Tradicijaplatonizam, aristotelizam
Glavni interesifilozofija prirode, astronomija, astrologija

Herman Dalmatinski (lat. Hermanus Dalmata) ili Herman Sloven (Hermannus Sclavus), poznat i kao Herman Koruški (11101160), bio je srednjovekovni slovenski[1] filozof, naučnik, astronom, astrolog, prevodilac i važan posrednik između evropske i islamske nauke i filozofije 12. veka.

Radio je na prvom evropskom prevodu Kurana na latinski jezik.

Život

[uredi | uredi kod]

Herman Dalmatin je rođen početkom 12. veka na Istri, koja se tada nalazila u sastavu Vojvodine Koruške, a danas u sastavu Hrvatske. Školovanje je verovatno započeo u benediktinskom manastiru u Istri, da bi kasnije nastavio u Francuskoj i Španiji, od 1130. do 1135. godine. [2] Nakon studija putuje po Sredozemlju i Bliskom istoku sa svojim školskim kolegom Robertom iz Ketona. [3] U Carigradu i Damasku se upoznaje s arapskom naukom, čijim dometima na polju matematike i astronomije je bio potpuno očaran. Pokazivao je veliki interes i za nauke drugih istočnjačkih naroda, posebno Indije. [2] Oko 1138. godine se vraća u Španiju i Francusku (Langedoku) prevodi na latinski jezik arapske prevode starogrčkih dela, kao i mnoga izvorna dela arapske kulture. Oko 1142. godine Herman i Robert sreću u Španiji Petra Prečasnog (1094—1156), opata iz Klunija, koji im je predložio da prevedu Kuran na latinski jezik. [4] Njihov prevod, završen 1143. godine i izdat od strane Petra Prečasnog pod naslovom Lex Mahumet pseudoprophete (Zakon Muhameda lažnog proroka), predstavlja prvi evropski prevod Kur'ana.

Pored prevođenja, Herman Koruški piše i svoje izvorne radove. Pretpostavlja se da je umro oko 1160. godine.

Euklid (levo) i Herman (desno), crtež iz 13. veka

Njegovi najznačajniji spisi:

  • De essentiis (O bitima)
  • De usu astrolabii (O upotrebi astrolaba)
  • Liber de circulis
  • prevod Abu Mašarovog Uvoda u astronomiju
  • prevod Ptolemeje Planispherae

Herman Sloven se smatra jednim od najvažnijih posrednika između evropske i arapske nauke i filozofije u srednjem veku. [3] Po uticaju se posebno ističu njegovi prevodi s arapskog na latinski Abu Mašarovog Uvoda u astronomiju (Kitab al-madkhal ila ilm ahkam al nujum),[5] Ptolemejeve Planisfere (Planispherae) i ispravka Adelardovog prevoda Euklidovih Elementa.

Svoje najznačajnije delo „O bitima“ je završio u Bezjeu u Langedoku 1143. godine. U njemu iznosi vlastiti sistem filozofije prirode spajajući zapadnoevropsku tradiciju platonizma i arapsku tradiciju Aristotelove prirodne filozofije. [4] U delu De usu astrolabii (O upotrebi astrolaba) iznosi saznanja o konstrukciji i upotrebi astrolaba koje je stekao prevodeći Ptolemejevo delo Planisfera na latinski jezik.

Smatra se da je svojim delom uticao na radove mnogih evropskih naučnika, među kojima su: Domingo Gonzales (De procesione mundi), Rudolf iz Briža, Bernard Silvestris (Experimentarius; De universitate mundi), Danijel iz Morlija (Liber de naturis inferiorum et superiorum), Hugo od Santale (Liber de pluviis). Hermanov prevod Abu Ma'šarovog „Uvoda u astrologiju“ poznavali su i Toma Akvinski i Rodžer Bekon.[3]

Izvori

[uredi | uredi kod]
  1. Trenutno se vodi spor o tome da li je bio hrvatski ili slovenački filozof. Nema spora oko toga da je bio slovenski.
  2. 2,0 2,1 Herman Dalmatinac
  3. 3,0 3,1 3,2 Herman Dalmatin[mrtav link]
  4. 4,0 4,1 „Herman s Koreškega”. Arhivirano iz originala na datum 2009-02-08. Pristupljeno 2011-08-22. 
  5. „Introduction to Astronomy, Containing the Eight Divided Books of Abu Ma'shar Abalachus”. World Digital Library. 1506. Pristupljeno 2013-07-15. 

Literatura

[uredi | uredi kod]

Eksterni linkovi

[uredi | uredi kod]