Careva džamija u Bileći
Careva džamija u Bileći (Gradska ili Obradovića džamija), nalazi se u centru Bileće, Bosna i Hercegovina. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 16. do 22. maja 2006. godine je donijela odluku da se džamija proglasi za nacionalni spomenik BiH.[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Amra Hadžimuhamedović (predsjedavajuća), Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo i Tina Wik.
Historija[uredi | uredi kod]
Izgradnja Careve džamije započeta je 1889. godine i dovršena je 1895. godine. Nova džamija u gradu sagrađena je na temeljima stare džamije. Džamija je izgrađena novcem kojeg je dala Zemaljska vlada BiH (40 000 kruna) i domaće stanovništvo. U isto vrijeme kad je građena džamija u Bileći, u njenoj neposrednoj blizini, građena je i pravoslavna crkva. Crkva je sagrađena 1896. godine. Zemaljska vlada je dala potrebna finansijska sredstva i za izgradnju crkve. Kako se džamija počela graditi od neobrađenog kamena, bilećki muslimani su se obratili caru Franji Josifu u Beč, sa predstavkom i zamolili da se džamija u Bileći izgradi od tesanog kamena kao i crkva. Car je dao odobrenje i poklonio ćilim. Munara Careve džamije je bila oštećena od udara groma 1925. godine, i to njen donji dio, kaca, koji je kasnije restauriran.
Za vrijeme II svjetskog rata, džamija je bila oštećena na nekoliko mjesta, i tom prilikom su bili oštećeni krov i zidovi. Godine 1965. ova oštećenja su sanirana. Tada je izgrađena gasulhana i ograđen harem džamije.
Careva džamija je minirana 1992. godine i tom prilikom su potpuno uništeni krov, munara i enterijer džamije, dok su zidovi znatno oštećeni. Ponovo je obnovljena 2011. godine.
Opis[uredi | uredi kod]
Prema konceptu prostorne organizacije, Careva džamija pripada tipu jednoprostornih džamija dimentija 11,4x11,4 metara, sa kamenom munarom visine 23 metra. Kamene munare kvadratne osnove nalaze se jedino uz džamije u Hercegovini. Munare četvrtastog oblika imale su Telarevića džamija u Bjeljanima kod Stoca, džamije u okolini Bileće: Avdića džamija u Planoj, džamija u Kljunima, Kružnju i Svinjarini, džamije na području Nevesinja: Perkušića džamija u Nevesinju, Čelebića džamija u Donjoj Bijenji, džamija u Kruševljanima, zatim, džamija u Glavatičevu kod Konjica, Fatime kadune u Mostaru.
Centralni prostor džamije je natkriven unutrašnjom kupolom sa tjemenom na visini od cca 11 m od kote poda džamije. Kupola je pokrivena šesterostrešnim šatorastim krovom, drvene konstrukcije. Šatorasti krov je oslonjen na osmougaoni tambur. Prelaz iz kvadratne osnove u tambur ostvaren je preko četiri trompe.
U enterijeru je mihrab bez dekora, mimber od kamena i drveni mahfil.
Literatura[uredi | uredi kod]
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ „Careva džamija”. kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 11. 2016.[mrtav link]
