Američka okupacija Haitija
| Američka okupacija Haitija | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Banana ratova | |||||||
 Američki marinci i haićanski vodič patroliraju kroz džunglu 1915. godine za vrijeme bitke kod Fort Dipitieja | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 SAD haićanska vlada |
Haićanski pobunjenici | ||||||
| Snaga | |||||||
|
Prvi Caco rat: 1.500[1] |
Prvi Caco rat: 2.700[1] | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
|
Prvi Caco rat: 28 poginulih[1] |
Prvi Caco rat: 70 poginulih[1] | ||||||
Američka okupacija Haitija trajala je od 1915. do 1934. godine i predstavljala drugi najduži od svih tzv. Banana ratova, odnosno jednu od najdužih okupacija u vojnoj historiji SAD. Otpočela je godine 1915. iskrcavanjem američkih marinaca u glavni grad Port-au-Prince pod izgovorom zaštite američkih državljana i ekonomskih interesa koji su navodno bili ugroženi pobunom i likvidacijom pro-američkog predsjednika Vilbruna Guillamea Sana. Dodatni motiv za američku akciju bio je i Prvi svjetski rat, odnosno snažno ekomsko prisutstvo carske Njemačke na otoku; iako su SAD bile formalno neutralne, njemačke interese na otoku su, u skladu sa Monroevom doktrinom smatrali ugrožavanjem vlastitih. Američki marinci su relativno brzo uspostavili kontrolu nad zemljom, porazivši pobunjenike, tzv. cacose, u kampanji poznatoj kao Prvi Caco rat. Formalnim sporazumom između haićanske i američke vlade je uspostavljena američka vlast nad Haitijem u periodu od sljedećih deset godina. Veliki dio lokalnog stanovništva se, međutim, od početka počeo odupirati okupatorima, velikim dijelom i zbog njihovih rasističkih predrasuda prema crncima i mulatima koji su činili većinu Haićana. Nakon nekoliko godina je došlo do intenziviranja ustaničke djelatnosti, poznate kao tzv. Drugi Caco rat, a koja je završena neuspjelim napadom ustanika na Port-au-Prince početkom 1920. godine. Iako se američka vlast nad Haitijem stabilizirala, u izolacionistički raspoloženim SAD se okupacija smatrala sve manje opravdanom. Niz incidenata 1929. godine, kao i izbijanje Velike depresije, su doveli predsjednika Herberta Hoovera od odluke da okupaciju okonča, ali ona nije sprovedena sve do njegovog nasljednika Roosevelta 1934. godine.
Izvori[uredi | uredi kod]
Literatura[uredi | uredi kod]
- Heinl, Robert (1996). Written in Blood: The History of the Haitian People. Lantham, Md.: University Press of America.
- Schmidt, Hans. The United States Occupation of Haiti, 1915-1934. New Jersey: Rutgers University Press, 1995.
- Weinstein, Brian and Aaron Segal. Haiti: Political Failures, Cultural Successes (February 15, 1984 izd.). Praeger Publishers. str. 175. ISBN 0-275-91291-4.
- Weston, Rubin Francis. Racism in U.S. Imperialism: The Influence of Racial Assumptions on American Foreign Policy, 1893-1946. Columbia, S.C.: University of South Carolina Press. 1972
