4. vijek
Milenijum: | 1. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 3. vijek • 4. vijek • 5. vijek |
Decenije: | 300-e 310-e 320-e 330-e 340-e 350-e 360-e 370-e 380-e 390-e |
Kategorije: | Rođenja – Smrti Nastanci – Prestanci |
4. vijek je razdoblje koje je trajalo od 301. do 400. godine. U Evropi se tradicionalno smatra dijelom Starog vijeka, odnosno početkom perioda poznatog kao kasna antika.
301 | 302 | 303 | 304 | 305 | 306 | 307 | 308 | 309 | 310 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
311 | 312 | 313 | 314 | 315 | 316 | 317 | 318 | 319 | 320 |
321 | 322 | 323 | 324 | 325 | 326 | 327 | 328 | 329 | 330 |
331 | 332 | 333 | 334 | 335 | 336 | 337 | 338 | 339 | 340 |
341 | 342 | 343 | 344 | 345 | 346 | 347 | 348 | 349 | 350 |
351 | 352 | 353 | 354 | 355 | 356 | 357 | 358 | 359 | 360 |
361 | 362 | 363 | 364 | 365 | 366 | 367 | 368 | 369 | 370 |
371 | 372 | 373 | 374 | 375 | 376 | 377 | 378 | 379 | 380 |
381 | 382 | 383 | 384 | 385 | 386 | 387 | 388 | 389 | 390 |
391 | 392 | 393 | 394 | 395 | 396 | 397 | 398 | 399 | 400 |
Za istočnu hemisferu u 4. vijeku je karakteristično da su se dotadašnja svjetska carstva sa različitim rezultatima pokušavala oporaviti od kriza u ranijim periodima, odnosno bila izložena novim iskušenjima, bilo u obliku eksternih demografskih pritisaka, bilo u obliku novih religija i ideologija.
Na zapadu je Rimsko Carstvo nakon određene stabilizacije pod sistemom tetrarhije početkom vijeka ponovno postalo žrtvom građanskih ratova. Oni su međutim potrajali relativno kratko, i to zahvaljujući tome što je njihov pobjednik Konstantin Veliki prihvatio kršćanstvo, ne samo kao vlastitu religiju nego i kao jedno od sredstava kojim će legitimirati svoju i vlast svojih nasljednika. Otada pa nadalje će svi rimski carevi, uz izuzetak Julijana Apostate, biti kršćani, a dotada progonjena kršćanska Crkva postaje ne samo ozakonjena, nego i jedan od temelja društvenog poretka. Pod njenim uticajem će kršćanstvo do kraja vijeka postati državna religija, a sve druge religije postati marginalizirane i na kraju zabranjene, započevši proces koji će dovesti do kraja dotadašnje antičke kulture. Crkva je, međutim, nakon dolaska na vlast bila izložena i unutrašnjim sukobima vezanim uz doktrinarna pitanja; oni, uključujući arijanski spor, dobivaju i političku dimenziju i u drugoj polovici vijeka dovode do novih političkih nestabilnosti. Provala Huna na područje Istočne Evrope dovodi do potiskivanja Gota i drugih germanskih naroda na zapad, što će započeti Veliku seobu naroda i rimske granice ponovno staviti pod snažan pritisak, kome je rimska vojska, a pogotovo nakon katastrofalnog poraza u bitci kod Hadrijanopolja sve teže mogla odolijevati.
Na istoku je političko jedinstvo Kine, ranije ostvareno pod dinastijom Jin kompromitirano kada su se njeni članovi upustili u bratoubilački Rat Osam prinčeva, koji je materijalno i moralno iscrpio zemlju u toj mjeri da su Wu Hu nomadi početkom vijeka započeli veliki ustanak i do 316. uspjeli zauzeti sjevernu Kinu, izazvavši brojna razaranja i egzodus kineskog stanovništva na jug. Dinastija Jin je sigurno utočište pronašla tek u južnoj Kini gdje je sa sjedištem u današnjem Nanjingu stvorila koliko-toliko stabilni režim u kome se nastavila razvijati tradicionalna kineska kultura i civilizacija. Na sjeveru su pobjednički Wu Hui uspostavili niz država kasnije poznatih kao Šesnaest kraljevstava. Od njih je najmoćnija bila Raniji Qin koja je oko 376. uspjela nakratko ujediniti cijelu sjevernu Kinu; njen pokušaj da uništi dinastiju Jin i proširi vlast na jug je, međutim, zaustavljen u na rijeci Fei 383. što je dovelo do njenog kolapsa. Pod vlašću Wu Hua je u sjevernoj Kini dotada dominantni taoizam počeo mijenjati budizam čiji će misionari po prvi put doprijeti i do susjedne Koreje.
- 301 -Armenija postaje prva zemlja koja kršćanstvo uvodi kao svoju državnu religiju.
- 304 - Liu Yan (Han Zhao), dotada vazalni vladar Xiongnua, diže ustanak protiv kineske vlasti i proglašava državu Han, prvo od Šesnaest kraljevstava.
- 313 - Milanski edikt kojim je u Rimskom Carstvu prvi put ozakonjeno kršćanstvo.
- 316 - Wu Hu nomadi preuzimaju vlast nad sjevernom Kinom, tjerajući careve dinastije Jin na jug.
- 325 - U Nikeji održan prvi ekumenski sabor na kome je za kršćane ustanovljeno nikejsko vjerovanje.
- 11.5. 330. - Bizantij od strane cara Konstantina proglašen novom prijestolnicom Rimskog Carstva; datum kada po tradiciji započinje Bizantsko Carstvo.
- 370 - 375: Huni provaljuju na područje Istočne Evrope, pokorivši Alane i potisnuvši Ostrogote na zapad, te tako započinju lančanu reakciju, odnosno proces kasnije poznat kao Velika seoba naroda.
- 378 - Bitka kod Hadrijanopolja u kojoj Vizigoti nanose katastrofalan poraz rimsku vojsku, prisilivši Rimljane, da prvi put u svojoj historiji, pristanu na trajno naseljavanje barbara na svojoj teritoriji.
- 381 - Prvi carigradski sabor kojim je arijanski spor u kršćanskoj Crkvi odlučen u korist trinitarijanaca, a arijanstvo proglašeno herezom.
- 383 - Bitka na rijeci Fei u kojoj snage dinastije Jin nanose katastrofalan poraz sjevernoj državi Raniji Qin, izazvavši njen kolaps.
- 390 – 395: Rimski car Teodozije I donosi niz edikata kojima se u Carstvu nastoji iskorijeniti drevna rimska i sve druge paganske (ne-kršćanske) religije.
- 395 - Podjela Rimskog Carstva na Zapadno i Istočno.
- ↑ The stirrup and its effect on chinese military history
- ↑ „The invention and influences of stirrup”. Arhivirano iz originala na datum 2008-12-03. Pristupljeno 2011-03-13.