1370-e
Prijeđi na navigaciju
Prijeđi na pretragu
| Milenijum: | 2. milenijum |
| Vjekovi: | 13. vijek – 14. vijek – 15. vijek |
| Decenije: | 1340-e 1350-e 1360-e – 1370-e – 1380-e 1390-e 1400-e |
| Godine: | 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 |
| Kategorije: | Rođenja – Smrti – Arhitektura Nastanci – Prestanci |
1370-e su decenija koja je počela 1. januara 1370. i završila 31. decembra 1379.
Događaji[uredi | uredi kod]
Hrvatska[uredi | uredi kod]
- 5. 11. - Umro poljski kralj Kazimir III Veliki (poslednji Pjast), nasleđuju ga sestra Elizabeta Kujavska i njen sin Ludovik I. Veliki, mađarsko-hrvatski kralj (okrunjen 17. 11.).
- Ivan Paližna postaje vranski prior.
- ožujak-travanj - Kralj Ludovik boravi u Dalmaciji (Knin, Vrana, Nin, Zadar) - napeti odnosi sa Mletačkom republikom, koja je poslala brodovlje u Jadran.
- svibanj - Karlo II. Drački boravi u Zagrebu (preuzeo je ove godine bansku poziciju u Hrvatskoj i Dalmaciji, inače stoluje u Zadru).
- 14. 5. - Poslanica pape Grgura ugarsko-hrvatskom kralju Ludoviku - poziva ga na obranu kršćanstva od turskog nadiranja nakon Maričke bitke.
- 25. 6. - Hrvatski herceg Karlo II. Drački u Zadru dobio kći Ivanu, buduću kraljicu Napuljsku.
- Pazin sa okolinom prešao iz ruku goričkih grofova Habsburzima.
- U Dalmaciji pripreme za prelazak hercega Karla Dračkog u Napuljsko kraljevstvo (kraljica Ivana I Napuljska) (nije izvesno da li je ostvaren).
- 6. 4. - Kralj Ludvig pozvao dalmatinske gradove da skupe brodovlje za prevoz hercega Karla u Napulj.
- svibanj - Herceg Karlo napušta Dalmaciju i Hrvatsku, pokušavajući da osvoji Napuljsko kraljevstvo; u Hrvatskoj i Dalmaciji ga dogodine naslijeđuje Nikola Széchy, u Slavoniji je Petar Cudar (1368-80).
- 1375-76? - Nikola I Gorjanski, mačvanski ban, postao ugarski palatin (nádor).
- Počela izrada škrinje Sv. Šimuna u Zadru (kraljica Elizabeta darovala 1000 maraka srebra).
- Nikola Széchy je novi ban Dalmacije i Hrvatske (u Slavoniji je Petar Cudar 1368-80).
- Na zahtjev slavonskih plemića, potvrđena kraljevska povelja iz 1359, koja je utvrdila sudačku vlast bana.
- listopad - Kjođanski rat: mletački admiral Vettor Pisani bombardira Zadar, Đenovezi pred Trogirom.
- 24. 10. - Pizani osvojio i zapalio Šibenik.
- 10. 11. - Rab se predao mletačkom providuru Loredanu.
- 17. 11. - Neuspešni mletački napad na Trogir.
- veljača - Mletački admiral Vettor Pisani sa flotom opet ispred Trogira, ali se ubrzo povlači u Pulu.
- 7. 5. - Pomorska bitka kod Pule, Đenovljani pobedili mletačku flotu (poginuo đenovski komandant Luciano Doria, a Pisani osuđen na robiju).
- Pavao Horvat je novi zagrebački biskup, a njegov brat Ivan novi je mačvanski ban.
Bosna[uredi | uredi kod]
- ca. travanj - Papa Urban V. osujetio bračnu vezu Mrnjavčevića i Šubića, koju je planirao ban Tvrtko[1][2].
- leto - Ban Tvrtko ugovorio mir sa Nikolom Altomanovićem, Dubrovčani nisu obuhvaćeni[3].
- Stjepan Vuk Kotromanić napadao brata Tvrtka uz pomoć ugarskog kralja, Stjepan Rajković odbranio Bobovac[2], braća se ubrzo mire.
- novembar - Posle dvomesečnog ratovanja koalicije kneza Lazara, bana Tvrtka i Ugarske (mačvanski ban Nikola I Gorjanski) župan Nikola Altomanović se predao u Užicu, nakon čega je oslepljen.
- decembar (8. 12.?) - Bosanski ban Tvrtko I Kotromanić se oženio Dorotejom, kćerkom vidinsko-bugarskog vladara Ivana Stracimira.
- mart? - Početak manjih neprijateljstava između bosanskog bana Tvrtka i zetskih Balšića oko Dračevice, Konavla i Trebinja[4].
- Prvi pomen Srebrenice.
- početkom godine - Nakon pobune u njegovu korist, bosanski ban Tvrtko zauzima Dračevicu, Konavle i Trebinje.
- 26. 10.? - Tvrtko I Kotromanić se kao praunuk Dragutina Nemanjića kruniše za kralja (Srba, Bosne, Pomorja i zapadnih strana).
- 10. 4. - Kralj Stefan Tvrtko u trebinjskoj Žrnovnici primio izaslanike Dubrovačke republike - potvrđene im privilegije, Tvrtko će dobijati Svetodmitarski dohodak.
- listopad-studeni - Napeti odnosi između Dubrovnika i Tvrtka oko Kotora[5].
Srbija i Zeta[uredi | uredi kod]
- jesen - Nikola Altomanović pojačava napade na Dubrovačku Republiku (Radin Dubravčić[6]), jer mu ovi ne žele davati Svetodmitarski dohodak, koji pripada caru Urošu[3].
- decembar - Knez Lazar Hrebeljanović uzeo tvrđavu Rudnik Nikoli Altomanoviću[3].
- Kotor se predao u zaštitu ugarskom kralju Ludvigu, zbog slabosti cara Uroša (bio pod vladavinom Nemanjića od oko 1185.).
- maj - Uglješa Mrnjavčević se pomirio sa Carigradskom patrijaršijom (raskol nastao 1346, kada je Car Dušan jednostrano uzdigao srpsku crkvu na rang patrijaršije).
- jun - Kralj Vukašin Mrnjavčević sa sinom Markom kod Skadra (učestvuju u ratu protiv Nikole Altomanovića sa Balšićima i Dubrovčanima).
- 26. 9. - Marička bitka - Turci beglerbega Lale Šahina porazili srpsku vojsku braće Mrnjavčević (obojica poginuli), otvoren put za Grčku i Makedoniju; Vukašina nasleđuje sin Marko koji ubrzo postaje turski vazal.
- 4. 12. - Umro drugi i poslednji srpski car Uroš - kraj srpske dinastije Nemanjića; knez Lazar Hrebeljanović je najuticajniji u Srbiji.
- tokom godine -
- Umro Simeon Siniša Nemanjić, vladar u Epiru - nasleđuje ga zet Toma Preljubović.
- jesen-zima? - Uglješina udovica Jelena postaje monahinja Jefimija i prelazi u Srbiju.
- krajem godine ili početkom 1372 - Nikola Altomanović preoteo grad Rudnik knezu Lazaru a Dubrovčani primorani na sklapanje mira sa Nikolom i plaćanje Mitrovskog dohotka.
- Nikola Altomanović napada Prizren Balšića.
- Balša II Balšić se oženio Komninom Asen (kćerka Dušanovog šuraka), čime je dobio neke albanske posede (Valona, Berat, Himarë).
Altomanovićeva država
- 16. 5. - Dubrovčani obaveštavaju ugarskog kralja Ludviga o navodnim pregovorima Venecije, Balšića i Nikole Altomanovića protiv grada.
- novembar - Posle dvomesečnog ratovanja koalicije kneza Lazara, bana Tvrtka i Ugarske (mačvanski ban Nikola I Gorjanski) župan Nikola Altomanović se predao u Užicu, nakon čega je oslepljen.
- Svetogorski starac Isaija dobio pristanak kneza Lazara, državnog sabora i pećkog patrijarha Save IV za izmirenje sa Carigradskom patrijaršijom[7].
- početkom godine[7] ili u proleće[4] - Na svečanoj liturgiji u Prizrenu proglašeno izmirenje Carigradske i Pećke patrijaršije.
- 29. 4. - Umro srpski patrijarh Sava IV.
- 3. 10. - Pustinjak Jefrem izabran za novog srpskog patrijarha, na crkvenom saboru u Peći koji su sazvali knez Lazar i Đurađ Balšić (govori se o i naseljavanju svetogorskih monaha u Srbiji).
- 1375-76? - Počinje gradnja manastira Ravanica
- 13. 1. - Umro Đurađ I Balšić, gospodar Zete, nastavlja brat Balša II (Mavro Orbin izveštava o njegovim sukobima sa sinovcem Đurđem II).
- Vuk Branković uzeo Prizren nakon smrti Đurđa Balšića.
- 14. 8. - Kjođanski rat: Mletački admiral Pizani zauzeo Kotor (bio pod ugarskim protektoratom, vraća se već sledeće godine); iz crkve odnesen deo mošti Svetog Trifuna.
- Starac Makarije, isihasta, osnovao manastir Starčeva Gorica na Skadarskom jezeru.
- 15. 6. - Dubrovčani poslali Stjepana Sorkočevića na Kotor, što izaziva pobunu u gradu i povratak pod ugarsku vlast (mletački vojnici se održali u citadeli).
- Patrijarh srpski Jefrem napustio položaj (pominje se i 1382.[7]), naslediće ga Spiridon.
- 1378-79 - Umro Jovan Dragaš, despot iz porodice Dejanovića, preuzima mlađi brat Konstantin Dragaš Dejanović.
- Knez Lazar zauzeo Braničevo i Kučevo, oblasti Radiča Brankovića i tako izašao na Dunav.
- U dubrovačkim dokumentima se prvi put pominje pojam Crna Gora[8].
- period 1379-83 - U turskom upadu oštećen manastir Gračanica[9]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ Željko Fajfrić, Sveta loza kneza Lazara, rastko.rs (pristup 9. 3. 2013.)
- ↑ 2,0 2,1 Klaić, 170
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Vladimir Ćorović, Raspad Srpske Carevine, rastko.rs (pristup 9. 3. 2013.)
- ↑ 4,0 4,1 Željko Fajfrić, Sveta loza kneza Lazara, rastko.rs
- ↑ Historija Bosne, str. 172, V. Ćorović (rastko.rs PDF)
- ↑ Ž. Fajfrić, Sveta loza Stefana Nemanje, rastko.rs
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Pećka patrijaršija (rastko.rs)
- ↑ Despot Đurađ Branković, Istorija srpskog naroda, Vladimir Ćorović
- ↑ Историја манастира Грачанице, rastko.rs
- Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409) (archive.org)
