Urbicid
Urbicid je izraz kojim se od kraja 20. vijeka označavaju aktivnosti koje za posljedicu imaju uništenje jednog grada ili onemogućavanje života njegovog stanovništva. Riječ je o neologizmu koji potiče od latinske riječi urbis (grad) i cedere (sjeći, ubijati). U užem smislu se pod time podrazumijevaju namjerne aktivnosti u smislu "uklanjanja" nekog grada, bilo kroz njegovo razaranje ili drastično mijenjanje njegove demografske strukture i kulturnih obilježja kao dio šire kampanje etničkog čišćenja. U tom značenju se najčešće koristi od strane aktivista, odnosno u propagandne svrhe kako bi se određenim aktivnostima dao "naboj" zločina sličnog genocidu.
Urbicid, za razliku od genocida, nije postao dio pravne terminologije, pa se stoga koristi za široki raspon različitih fenomena u različitim zemljama i različitim društveno-ekonomskim okolnostima. Na prostoru bivše Jugoslavije je njegova upotreba najpopularnija u kontekstu rata u Bosni i Hercegovini, pri čemu se opsada Sarajeva navodi kao primjer urbicida, odnosno razaranje grada, te izgladnjivanje i ubijanje njegovih stanovnika tumači kao nastojanje da se "ubije" Sarajevo. U ostatku svijeta se pod time vrlo često podrazumijevaju i fenomeni koje ne sadrže eksplicitno nasilje, pri čemu se često spominje namjerno zanemarivanje i razne administrativne i slične mjere koje za cilj imaju eliminaciju "nepoželjnog" stanovništva iz nekih gradova, čak i po cijenu da ta naselja dožive potpunu destrukciju. U SAD se u tom smislu često navodi New Orleans nakon uragana Katrina koji je rezultirao drastičnom promjenom demografske strukture, prije svega u smanjenju udjela crnaca u stanovništvu.
U nekim od država bivše Jugoslavije se izraz "urbicid" koristi u kontekstu ekonomskih i kulturnih prilika u postkomunističkom periodu, odnosno tim se izrazom opisuje kako deindustrijalizacija do koje je došlo uslijed "tajkunske" privatizacije, tako i "poseljačenje" gradova u kojima su skorojevićki tajkuni nametali turbo folk i kič umjesto "urbane" visoke kulture.
V. također[uredi | uredi kod]
Eksterni linkovi[uredi | uredi kod]
- 'Urbicide' Overview & Conference Information Arhivirano 2008-12-23 na Wayback Machine-u
- 'Urbicide' in the West Bank-an article by Stephen Graham Arhivirano 2006-09-25 na Wayback Machine-u
- Final Report of the UN Commission of Experts on the Siege of Sarajevo Arhivirano 2014-03-02 na Wayback Machine-u
- Survival Map of Sarajevo
- Photos of the Siege of Sarajevo Arhivirano 2008-12-07 na Wayback Machine-u
- James Carrol, "Katrina's Truths."
- Alan Berube and Bruce Katz, "Katrina's Window: Confronting Concentrated Poverty Across America"
- Martin Shaw, "New Wars of the City: 'urbicide' and 'genocide'" - cities in warfare past and present.
- Marshall Berman, "Among the Ruins." - urbicide in New York's Bronx district Arhivirano 2007-09-22 na Wayback Machine-u
- Martin Coward, Community as heterogeneous ensemble: Mostar and multiculturalism. - paper on war in Bosnia and urbicide
- The Meanings of Violence and the Violence of Meanings - various discussions of violence
- Robert Gilman, "Structural Violence"-unequal distribution of wealth and violence Arhivirano 1997-06-24 na Wayback Machine-u
- Eyal Weizman's "The Politics of Verticality"[mrtav link]
- Robert Moses' Plan for New York[mrtav link]
- http://www.ttk.gov.tr/data/2006/awg9-2.htm Arhivirano 2012-02-09 na Wayback Machine-u) an article on urbicide by construction and destruction, Nurhan Abujidi
- Down with the Cities! The case for universal urbicide