Toričan

Toričan je naziv za srednjovjekovnu tvrđavu nastalu u XIV vijeku, smještenu sjeverozapadno od Travnika, iznad sela Varošluka. Bila je u vlasti tepčije Batala, vlastelina bosanskih kraljeva, koji se u dokumentu iz 1393 spominje kao vlasnik grada. U dubrovačkim izvorima iz 1419 i 1422 se spominje grad Turize u Lašvi i smatra se da je to Toričan.

Imao je dominantan položaj nad čitavim gornjim tokom rijeke Lašve i branio je srednjovjekovno naselje između Varošluka i Turbeta. Osmanlije su ga zauzeli 1463 (kada i Travnik). Porušen je 1520. godine.

Grad je smješten na duguljastom bedemu. Imao jednu petougaonu i jednu poligonalnu kulu (polubastion) povezane bedemima, formirajući izduženi obor nepravilnog oblika, koji prati lokalitet. Na južnoj strani nije ni bilo bedema, jer je ova strana završena strminom prema rijeci. Grad su štitila i dva duboka jarka.

U zidovima kule vide se ležišta za drvene grede. Zidovi su izvedeni od slabo klesanog kamena, debljine 2,1 - 2,45 m. Unutar obora nisu postojali zidani objekti, ali su vjerovatno postojali drveni gospodarski objekti. Ova vrsta starih gradova nema stilskih obilježja, ali je rađena u doba gotičkih gradova.

Danas su očuvane kule do visine 4m, i dijelovi bedema.