Reality show
Reality show (čitaj rijaliti šou; engleski, "predstava stvarnosti") ili, skraćeno, reality (čitaj rijaliti), je naziv za format, odnosno žanr televizijskih emisija čija je karakteristika prikazivanje stvarnih ljudi i događaja ("stvarnost", na engleskom reality) u svrhu zabave gledatelja ("predstava", na engleskom show).
Iako su emisije tog tipa postojale od samih početaka komercijalne televizije, pod ovim imenom su postale poznate tek početkom 21. vijeka kada su se nametnule kao jedan od najpopularnijih i sveprisutnih oblika televizijske zabave u mnogim zemljama svijeta, pri čemu su se razvile mnoge nove vrste i pod-žanrovi. Neki od reality emisija su, u stvari, samo posebna podvrsta televizijskih igara, dok druge, koristeći tehnike dokumentarnog filma nastoje gledateljima prenijeti sadržaj koji odgovara igranim dramskim serijama; za potonje se često koristi izraz dokumentarna sapunica.
- dokumentarni reality; takve emisije, obično bez ikakve vidljive intervencije njihovih autora, prate osobni ili profesionalni život grupe protagonista. Kao podvrste su se isprofilirale:
- reality u umjetnim životnim okolnostima - npr. zajednički život stranaca koji se u normalnim okolnostima nikada ne bi sreli (The Real World, rekonstrukcija života u historijskim epohama (The 1900 House) i sl.
- celebrity reality - praćenje svakodnevnog života slavnih osoba - jedan od najpoznatijih primjera je The Osbournes;
- reality profesionalaca - praćenje isključivo profesionalnog života grupe protagonista; ova vrsta je žanrovski najbliža "običnoj" dokumentarnoj seriji ili emisiji; kao najdugovječniji primjer se navodi COPS;
- eliminacijski reality ili tzv. reality TV-igre; odnosno reality emisije žanrovski bliske klasičnim TV-igrama; u njima protagonisti imaju točno određeni cilj koji moraju postići, odnosno natječu se jedni protiv drugih, s time da emisija/serija ima pobjednika koji je uspio poraziti, odnosno eliminirati svoje suparnike; klasični primjer su Survivor i Big Brother. Kao podvrste su se isprofilirali:
- dating reality - gdje se protagonisti bore kako bi dobili priliku za ljubavnu vezu s pripadnikom suprotnog (ili vlastitog spola); kao jedan od primjera se navodi The Bachelorette;
- reality potrage za poslom - u kome se protagonist izboriti za početak profesionalne karijere - što može biti angažman u prestižnoj firmi (The Apprentice), ugovor za posao manekena (America's Top Model) ili pjevački angažman kao u talent showovima kao Star Academy ili Pop Idol;
- sportski reality, gdje se nepoznati ili neiskusni protagonisti nastoje pretvoriti u profesionalne sportaše (The Contender) ili od amatera nastoji stvoriti profesionalni sportski klub;
- makeover reality - gdje producenti nastoje protagonistima ukloniti fizičke nedostatke kao što su prekomjerna tjelesna masa, neatraktivnost i sl. odnosno nedostatak "dobrih manira" i modnog ukusa (Queer Eye for the Straight Guy); u tu kategoriju spadaju i reality emisije gdje se protagonistima renoviraju kuće i stanovi
- reality društvenog eksperimenta - gdje se prati snalaženje protagonista u neuobičajenim situacijama; kao najpoznatiji primjer se često navodi razmjena supruga u Wife Swap
- reality skrivene kamere
- lažni reality - gdje protagonisti vjeruju da sudjeluju u "stvarnom" reality showu i natjecanju, a nagrada, suparnici ili okružje su zapravo ne postoje, odnosno su odglumljene
- Truth or Dare: The Reality of British Television Arhivirano 2009-09-30 na Wayback Machine-u, a panel of experts discuss Reality TV, BAFTA Webcast, January 2008