Radioterapija raka grlića materice
| Radioterapija raka grlića materice | |
|---|---|
| Intervencija | |
 Prikaz rada uređaja za radioterapiju | |
| ICD-10-PCS | D |
| ICD-9-CM | 92.2-92.3 |
| MeSH | D011878 |
| MedlinePlus | 001918 |
Radioterapija raka grlića materice je primarna radikalna zračna terapija koja se izvodi primenom spoljašnjeg zračenja (koje može biti transkutano i brahiterapije). Dosadašnja saznanja o usavršenim tehnikama zračenja, posebno onih zasnovanih na češćoj primeni brahiterapije, govore o poboljšanju u lokalnoj kontroli rasta tumora odnosno smanjenju stope recidiva i produženom preživljavanju bolesnica.[1][2]
- Radikala-definitivna radioterapija
Ova vrsta radioterapija, podrazumeva standardne doze transkutanog zračenja ranga 45‒50 Gy, isporučene frakcionisano u dnevnim dozama,kombinovano sa brahiterapijom, u 4‒5 seansi i dozom od TD7Gy po seansi obračunatoj u tački A. Ukupne radikalne doze, za male tumore (1 cm ‒ stadijum Ib1) su ranga 75 Gy, do 80-90 Gy/ tačka A za više stadijume. Doze se mogu uskladiti sa opštim stanjem bolesnice, uz smanjenje doze i palijativnog efekta zračnog tretmana.
- Transkutano zračenje
Transkutanim zračenjem, fotonskim snopovima visokih energija (10 MEV), deluje se na tumor, infiltrisane parametrijume, regionalne limfatike i zahvaćene susedne organe.
- Brahioterapija
Brahiterapijom se izvori jonizujućih zračenja, putem aplikatora, dovode u neposredni kontakt sa tumorom grlića materice, uz isporuku vrlo visoke doze zračenja u tumor i poštedu okolnih struktura (bešika, završnog creva), što je osnovni faktor za lokalnu kontrolu bolesti. Najčešće se koristi intrakavitarna tehnika sa aplikacijom izvora zračenja kroz vaginu u tumor-grlić i uterus, ređe intersticijalna tehnika, sa aplikacijom igala u velike tumorske mase sa zbrisanom regionalnom anatomijom.
- Profilaktična radioterapija limfnih čvorova
Kada se vrše zračenja para-aortalnih limfnih čvorova primenjuje se profilaktička, standardna doza od 45 Gy, koja uz upotrebu naprednih tehnika, može povećati i do 60 Gy kod prisutnog uvećanja limfnih čvorova (limfadenomegalije).
- Napredne tehnike radioterapije
Napredne tehnike, bazirane na CT ili MR: konformalna i IMRT (radioterapija modulisanim intenzitetom) kao i CT/MR bazirana brahiterapija, omogućavaju bolju poštedu zdravih organa (tanko crevo, bešika, rektum) i povećanje doze.
Postoperativna radioterapija regije operativne lože i regionalnih limfatika primarno smanjuje pojavu lokalnog recidiva kod grupe bolesnica intermedijarnog rizika (duboka invazija strome, LVI, tumor > 4 cm), a kod visokorizične grupe (pozitivne žlezde, parametrijuma i margine) sprovodi se udruženo sa hemioterapijom konkomitantno.
Postoperativnu radioterapiju treba započeti 3-5 nedelja posle operacije, a ukupna doza zračenja kod ove vrste radioterapije je ranga 60-65 Gy, a odnos transkutane i brahiterapijske doze određuje se prema preporukama Američkog udruženja za brahiterapiju (engl. Gudelines of American Brachytherapy Society).
Povećani rizik od neuspeha terapije postoji kod bolesnica koje imaju:
- metastaze u limfnim čvorovima
- tumor velike zapremine
- loše opšte stanje i
- obostranu zahvaćenost parametrijuma
- loše opšte stanje
- niske vrednosti hemoglobina.
Kod uznapredovalih oblika bolesti, različiti histološki tipovi tumora nisu nezavistan prognostički faktor. Retrospektivne studije pokazale su povećani rizik za nastanak lokalnih recidiva kod primene manje ukupne doze zračenja i režima sa produženim ukupnim vremenom zračenja na više od 50 dana.
Naime svaki dan prekida radioterapije povećava rizik za nastanak recidiva za 1%.
- ↑ Landoni F, Maneo A, Colombo A et al. Randomized study of radical surgery versus radiotherapy for stage Ib-IIa cervical cancer. Lancet, 1997; 350:535.
- ↑ Stegman M, Louwen M, van der Velden J, ten Kate FJ, den Bakker MA, Burger CW et al. The incidence of parametrial involvement in select patients with early cervix xancer is too low to justify parametrectomy. Gynecol Oncol, 2007; 105: 475-80.
- Doroshow JH. Approach to the patient with cancer. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Goldman's Cecil Medicine. 25th ed. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders; 2016:chap 179.
- National Cancer Institute. Radiation therapy and you: support for people who have cancer. Updated May 2007. [1] Accessed June 30, 2016.
- Zeman EM, Schreiber EC, Tepper JE. Basics of radiation therapy. In: Niederhuber JE, Armitage JO, Doroshow JH, Kastan MB, Tepper JE, eds. Abeloff's Clinical Oncology. 5th ed. Philadelphia, PA: Elsevier Churchill Livingstone; 2014:chap 27.