Endometrijalna biopsija
| Endometrijalna biopsija | |
|---|---|
 | |
| Mikrografija načinjena nakon endometrijalne biopsije, na preparatu pokazuje znale hiperplazije endometrijuma | |
| Klasifikacija i eksterni resursi | |
| ICD-9 | 68.13, 68.16 |
| MedlinePlus | 003917 |
Endometrijalna biopsija jedna je od dijagnostička metoda u ginekologiji koja se zasniva na uzimanju i pregledu uzorka tkiva sluzokože endometrijuma materice, njenog kanala i grlića za patohistološku dijagnozu. Metoda je invazivna, i može biti praćena komplikacijama i zato zahteva od lekara adekvatno stručno znanje i dobro poznavanje patologije i anatomije.
Opšta razmatranja[uredi | uredi kod]
Endometrijum predstavlja vrlo kompleksan endokrini ciljni organ u kojem se, u toku reproduktivnog doba, dešavaju znatne morfološke i sultrastrukturne promene.[1] Jedna od najčešćih promena je hiperplazija sa nekoliko strukturnih promena.[1][2]
U skoro 24% slučajeva patologiju materišta čine polipi endometrijuma.[3] Oni nastaju kao posledica estrogene stimulacije sluzokože materice i nejednake osetljivosti pojedinih delova endometrijuma na delovanje estrogena.[4] Atrofični polipi se javljaju kod žena postmenopauzi najverovatnije kao posledica regresije hiperplastičnih i funkcionalnih polipa endometrijuma.[1] U polipu mogu da se razviju različiti tipovi hiperplazije ili kancer endometrija. Prema literaturi,[1] udruženost sa malignim promenama je u 0-13%, a 12-34% pacijentica sa karcinomom endometrija ima istovremeno i polipi endometrijuma. S obzirom da polip ima sklonost prema proliferaciji endometrijuma, smatra se da pacijentice sa polipom endometrijuma imaju povećani rizik nastanka karcinoma materice.[5]
Indikacije[uredi | uredi kod]
Indicirana je kod sumnjivog ili patološkog kliničkog, citološkog nalaza, zatim pri neskladu sa citološkim nalazom kao i kod kod nejasnog objektivnog nalaza kojim se bolest ne može da objasni citološkim nalazom.[6][7] U tom smisli postoji veliki broj indikacija za endometrijalnu biopsiju među kojima su značajnije:
- Žene sa hroničnom anovulacijom poput sindromaa policističnih jajnika imaju povećan rizik za bolesti endometrijuma i u tom smislu endometrijalna biopsija može biti korisni za procenu njihovog stanja i isključenje specifičnih hiperplazija endometrijuma ili raka.
- Kod žena sa patološkim vaginalnim krvarenjem biopsija može ukazati na prisustvo patoloških hiperplazije endometrijuma ili karcinom.
- Kod pacijenata sa sumnjom na rak materice, biopsija može otkriti prisustvo ćelija raka u endometrijum ili grliću materice.
- U ženske neplodnosti ova test može poslužiti za procenu stanja sluzokože materice (ako je pravilno tempirana sa ovulacijom). Međutim, kao se iste informacije mogu dobiti testom krvi na nivoe progesterona, biopsiju treba izbegavati.
Način izvođenja biopsije[uredi | uredi kod]
Biopsija se načelno izvodi ambulantno kao nastavak drugih dijagnostičkih pregleda ženskih genitalija. Uzorak za patoistološki pregled uzima se biopsijom uz kontrolu oka ili i uz pomoć secijalnih aparata sa optikom (ventualno sa ugrađenom kamerom) i hladnim svetlom (za osvetljavanje posmatrtanog područja), sa najsumnjivijeg mesta.
- Postupak
Postupak se može obaviti sa ili bez opšte anestezije, sprovodi se u nekoliko faza, najćešće u operacionoj sali za endoskopske intervencije:
- Pacijentica pre anestezije prvo postavlja u ležeći položaj (na leđa) sa podignutim nogama oslonjenim na specijalne držače.
- Potom se u unutrašnjost vagine ubacuje instrument (spekulum) i postavlja u otvorenn položaj, tako da se kroz njega vidi grlić materice.
- Pre uvođenje instrumenta za biopsiju na materici se vrši Šilerova jodna proba, koja se sastoji u premazivanju površine posmatrane porcije lugolovim rastvorom pomoću dugačkog štapića. Jodom iz lugolovog rastvora se zdrav epitel oboji tamno mrko, dok patološki promenjen pločasti epitel i zdrav cilindrični epitel ostaju svetli. Jod pozitivna proba znači da je pločasti epitel zdrav, odnosno da na tom mestu verovatno nema karcinoma. Jod negativna proba znači da je epitel ostao svetle boje i da je sumnjiv, između ostalog i na karcinom.[8]
- Potom se grli materice lagano pridržavati instrumentom kako bi se materica fiksirala u stabilan boložaj, a drugi instrumentom može da se lagano razvuče i otvori grlić materice ako je je on previše zategnut.
- Na kraju postupka u materičnu duplju se uvodi nstrument za prikupljanje uzorka tkiva materice. On se prvo lagano prvo provodi kroz grlić i matericu, sve do određenih lokacija sa kojih se vrši uzorkovanje tkiva.
- Po završenoj biopsiji uzorak tkiva i instrumenti selagano uklanjaju.
- Ako je postupak rađen pod anestezijom pacijentica provodi izvesno vreme u sobi za oporavak, a potom, ako je sveu redu, dozvoljeno je da ide kući.
- Uzorkovanje materijala
Uzorkovanje materijala može se obaviti:
- Bioptičkim kleštima (punch biopsija)
- Uz pomoć klinastih biopsija nožem ukoliko se sumnjaa na širenje promena u dublje slojeve tkiva.[9]
Pojedinačna biopsija ili punch biopsija se danas manje preporučuje jer postoji velika mogućnost da se uzorak ne uzme sa pravog mesta. Zato mnogi patolozi i kliničari, danas, daju prednost klinastim biopsijama ukoliko je reč o opsežnijim promenama ili ukoliko su promena šire u okolne strukture obolelog organa.
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Savelli L, De Iaco P, Santini D, Rosati F, Ghi T, Pignotti E, Bovicelli L. Histopathologic features and risk factors for benignity, hyperplasia, and cancer in endometrial polyps. Am J Obstet Gynecol 2003; 188:927-31.
- ↑ Ben-Arie A, Goldshmit C, Laviv Y, Levy R, Caspi B, Huszar M, Dgani R, Hagay Z. The malignant potential of endometrial polyps. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2004; 115:206-10
- ↑ Goldstein SR, Monteagudo A, Popiolek D, Mayberry P, Timor-Tritsch I. Evaluation of endometrial polyps. Am J Obstet Gynecol 2002; 186:669-74.
- ↑ Machtinger R, Korach J, Padoa A, Fridman E, Zolti M, Segal J, Yefet Y, Goldenberg M, Ben-Baruch G. Transvaginal ultrasound and diagnostic hysteroscopy as a predictor of endometrial polyps: risk factors for premalignancy and malignancy. INT J Gynecol Cancer 2005; 15:325-8.
- ↑ Koss LG., Schreiber K,Oberlander SG, Moussouris HF, Lesser M. Detection of endometrial carcinoma and hyperplasia in asymptomatic women. Obstet Gynecol 1984; 64:1-11.
- ↑ Vuković-Kostić Ž, Pejčinović S, Mirković S. Biopsy of the lower genital tract as diagnostic method and early detection of cervical cancer in woman at the clinic for gynecology and obstetrics – clinical center of Banja Luka in the period 2006—2010. Ceon. 2014;14-8
- ↑ Zhao C, Amin M, Weng B, Chen X, Kanbour-Shakir A, Austin RM. Cytology and human papillomavirus screening test results associated with 2827 histopathologic diagnoses of cervical intraepithelial neoplasia 2/3. Arch Pathol Lab Med. 2013;137:942–7
- ↑ W. Schiller. Early diagnosis of carcinoma of the cervix. Surgery, Gynaecology and Obstetrics, Chicago, 1933, 56: 210-222.
- ↑ Šimunić V. Ginekologija. 2. izd. Zagreb: Naklada Ljevak; 2001