Pustošenje Amoriona

Pustošenje Amoriona
Segment Bizantsko-arapskih ratova
Datum august 838. Lokacija Amorion Ishod Grad zauzet i uništen od strane Abasida
Sukobljene strane
Bizantsko Carstvo	Abasidski Kalifat
Komandanti i vođe
Car Teofil Aetios	Kalif al-Mu'tasim Afshin Ashinas
Snage
30.000	80.000
Žrtve i gubici
30.000–70.000 vojnika i civila ubijeno	nepoznato

Pustošenje Amoriona, koje se zbilo u augustu 838. godine, predstavljalo je jedan od važnih događaja bizantsko-arapskih ratova, odnosno posljedicu uspješne opsade bizantskog grada Amorion koju je izvela abasidska vojska pod kalifom Al-Mutasimom.

Do nje je došlo nakon što je kalif odlučio zauzeti grad u znak odmazde za niz prepada koje su preko granice izveli Bizantinci prethodne godine; motiv za napad je bio i taj što je Amorion bio jedan od najvećih i najbogatijih gradova tadašnjeg Bizanta, ali i rodno mjesto vladajuće Amorijske dinastije. Kalif je radi pohoda prikupio izuzetno veliku vojsku, i podijelio je u dva dijela; bizantski car Teofil koji, je pokušao zaustaviti jednu od dvije abasidske vojske, je teško poražen u bitci kod Anzena. Abasidske vojske su se potom spojile te zauzele napuštenu Ankiru (današnja Ankara), te potom opkolile Amorion.

Grad je bio dobro utvrđen i branio ga je veliki garnizon, ali se jedan od tamošnjih komandanta odlučio na izdaju te jedan dio bedema namjerno ostavio nebranjenim. Abasidske snage su tako nesmetano prodrle u grad te ga izložile strahovitoj pljački, paležu i pustošenju. Pretpostavlja se da je oko polovica svih stanovnika ubijeno, a preživjeli bačeni u roblje. Amorion se od tog udarca nikada nije oporavio. Većina preživjelih stanovnika je, pak, puštena na slobodu nakon primirja 841. godine, ali su najugledniji građani među njima odvedeni na kalifov dvor u Samaru gdje su godinama kasnije pogubljeni poslije odbijanja da prijeđu na islam, te poslije postali poznati kao 42 mučenika Amoriona.

Iako su Teofil i Bizantinci bili duboko demoralizirani ovako katastrofalnim događajem (koji je značajan odraz pronašao i u tadašnjim historijskim zapisima), on nije imao neposredne posljedice na dalji tok bizantsko-arapskih ratova. Al-Mutasim je, čuvši o zavjeri odnosno pobuni protiv svoje vlasti, odlučio prekinuti pohod i vratiti se u Bagdad, omogućivši Bizantincima da se postepeno oporave od gubitaka. Za Bizant su, međutim, posljedice bile vidljive u tome što je car Teofil bio duboko diskreditiran, a zajedno sa njim i njegova ikonoboračka politika, koju će njegovi nasljednici ubrzo napustiti.

Literatura

• Bury, John Bagnell (1912). A History of the Eastern Roman Empire from the Fall of Irene to the Accession of Basil I (A.D. 802–867). London, United Kingdom: Macmillan and Company. 
• Canard, Maurice (1986). „'Ammūriya”. The Encyclopedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B. Leiden, The Netherlands and New York, New York: Brill Academic Publishers. p. 449. ISBN 90-04-08114-3. 
• Christophilopoulou, Aikaterine (1993). Byzantine History, Volume II, from 610 to 867. Translated from Greek by Timothy Cullen. Amsterdam, The Netherlands: A.M. Hakkert. ISBN 978-9025610449. 
• Haldon, John F. (1999). Warfare, State and Society in the Byzantine World, 565–1204. London, United Kingdom: University College London Press. ISBN 1-85728-494-1. Arhivirano iz originala na datum 2020-05-27. Pristupljeno 2012-01-05. 
• Ivison, Eric A. (2007). „Amorium in the Byzantine Dark Ages (seventh to ninth centuries)”. u: Henning, Joachim. Post-Roman Towns, Trade and Settlement in Europe and Byzantium, Vol. 2: Byzantium, Pliska, and the Balkans. Berlin, Germany and New York, New York: Walter de Gruyter. str. 25–59. ISBN 978-3-11018358-0. 
• Kazhdan, Alexander Petrovich, ur. (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. New York, New York and Oxford, United Kingdom: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8. 
• Kiapidou, Irini-Sofia (28. 4. 2003.). „Campaign of the Arabs in Asia Minor, 838”. Encyclopedia of the Hellenic World, Asia Minor. Athens, Greece: Foundation of the Hellenic World. 
• Rekaya, M. (1977). „Mise au point sur Théophobe et l'alliance de Babek avec Théophile (833/834-839/840)” (French). Byzantion (Brussels, Belgium) 44: 43–67. ISSN 0378-2506. 
• Treadgold, Warren T. (1988). The Byzantine Revival, 780–842. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 0-8047-1462-2. 
• Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium, 600–1025. Berkeley and Los Angeles, California: University of California Press. ISBN 0-520-20496-4.