Dželaludin Rumi – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Kolega2357 (razgovor | doprinos)
20.730.146 izmena
m robot kozmetičke promjene
Nema sažetka izmjene
Red 1: Red 1:
{{Filozofi
{{Filozofi
| region = Perzijska filozofija
| region = Perzijska filozofija
| era = srednjovjekovna
| era = srednjovjekovna
| color = #B0C4DE
| color = #B0C4DE
| naziv_slike =
| naziv_slike = Molana.jpg
| širina_slike = 200px
| širina_slike = 200px
| širina_slike =
| ime = Mevlana Dželaludin Rumi
| ime = Mevlana Dželaludin Rumi
| rođenje = [[1207]], [[Balh]], [[Veliki Horasan]], [[Perzijska Monarhija|Perzijsko carstvo]]
| rođenje = [[1207]], [[Balh]], [[Veliki Horasan]], [[Perzijska Monarhija|Perzijsko carstvo]]
| smrt = [[1273]], [[Konja]], [[Rumski sultanat]], [[Seldžučko carstvo]]
| smrt = [[1273]], [[Konya]], [[Rumski sultanat]], [[Seldžučko carstvo]]
| škola = [[Sufizam|Tasavuf]]
| škola = [[Sufizam|Tasavuf]]
| interesovanja = [[teologija]], [[filozofija]], [[poezija]], [[muzika]]
| interesovanja = [[teologija]], [[filozofija]], [[poezija]], [[muzika]]
| centralne_ideje =
| centralne_ideje =
| uticaj od =
| uticaj od =
| uticaj na =
| uticaj na =
| potpis =
| potpis =
}}
}}
'''Mevlana Dželaludin Rumi''' ([[perzijski jezik|perz.]]: مولانا جلال الدین محمد رومی) je bio [[persijanci|perzijski]] [[islam]]ski filozof, teolog, pravnik, pesnik i [[sufizam|sufi]] mistik iz [[13. vijek|13. veka]]. Smatra se jednim od najvećih mističkih pjesnika islama, koji je pisao na perzijskom jeziku.<ref name="Enciklopedija živih religija">Enciklopedija živih religija, Nolit, Beograd, 2004. ISBN 86-19-02360-8</ref>
'''Mevlana Dželaludin Rumi''' ([[perzijski jezik|perz.]]: مولانا جلال الدین محمد رومی) je bio [[Perzijanci|perzijski]] [[islam]]ski filozof, teolog, pravnik, pjesnik i [[sufizam|sufijski]] mistik iz [[13. vijek]]a. Smatra se jednim od najvećih mističkih pjesnika islama, koji je pisao na [[Perzijski jezik|perzijskom jeziku]].<ref name="Enciklopedija živih religija">Enciklopedija živih religija, Nolit, Beograd, 2004. ISBN 86-19-02360-8</ref>


Ime Rumi dobio je zbog toga što je život proveo u Rumu ([[Rumski sultanat]]), današnja srednja [[Mala Azija|Anadolija]], a Mevlana na farsiju znači "naš vodič" ili "naš gospodar".
Ime Rumi dobio je zbog toga što je život proveo u Rumu ([[Rumski sultanat]]), današnja srednja [[Mala Azija|Anadolija]], a Mevlana na perzijskom znači "naš vodič" ili "naš gospodar".


== Život ==
== Život ==
Rođen je 30. septembar, [[1207]]. godine u gradu [[Balh]]u, oblast [[Baktrija]], tada u sastavu [[Perzijska Monarhija|Perzijskog carstva]] (današnji [[Afganistan|Avganistan]])<ref name="Dželaludin Rumi">[http://www.liber.org.yu/arhiva/liber04/rumi.html Dejan Spasojević, Dželaludin Rumi]</ref>. Potiče iz ugledne porodice, a njegov otac Bahaudin Velad je bio veliki učenjak. Pred najezdom [[Mongoli|Mongola]]<ref name="Dželaludin Rumi"/>, ili zbog dvorskih intriga kojima je njegov otac Bahaedin postao izložen<ref name="Enciklopedija živih religija"/>, njegova porodica napušta Balh između [[1213]]. i [[1217]]. godine. Prema predanju, u gradu [[Nišapur]]u sreću čuvenog mistika Atara, koji je, videvši Bahaudina i Dželaludina, uzviknuo: „Gle čuda! Dolazi nam reka koja vodi moćni okean!“. Tada je čuveni sufija malom Dželaludinu poklonio svoju Knjigu tajni (''Esrarname'').<ref name="Dželaludin Rumi"/>
Rođen je [[30. septembra]] [[1207]]. godine u gradu [[Balh]]u u regiji [[Baktrija|Baktriji]], tada u sastavu [[Perzijska Monarhija|Perzijske Monarhije]] (današnji [[Afganistan]])<ref name="Dželaludin Rumi">[http://www.liber.org.yu/arhiva/liber04/rumi.html Dejan Spasojević, Dželaludin Rumi]</ref>. Potječe iz ugledne porodice, a njegov otac Bahaudin Velad je bio veliki učenjak. Pred najezdom [[Mongolsko Carstvo|Mongola]]<ref name="Dželaludin Rumi"/>, ili zbog dvorskih intriga kojima je njegov otac Bahaedin postao izložen<ref name="Enciklopedija živih religija"/>, njegova porodica napušta Balh između [[1213]]. i [[1217]]. godine. Prema predanju, u gradu [[Nišapur]]u sreću čuvenog mistika Atara, koji je, videvši Bahaudina i Dželaludina, uzviknuo: „Gle čuda! Dolazi nam rijeka koja vodi moćni ocean!“. Tada je čuveni sufija malom Dželaludinu poklonio svoju Knjigu tajni (''Esrarname'').<ref name="Dželaludin Rumi"/>


Nakon nekoliko godina putovanja kroz razne oblasti Istoka, porodica se najzad nastanjuje u gradu [[Konja]], gde je Bahaedin [[1227]]. godine uspeo da dobije položaj profesora teologije. Konja se nalazila u istočnoj Anadoliji, u oblasti koja se nazivala Rum (prema Rimskom, tj. Istočnom rimskom carstvu — Vizantiji), po čemu je budući pesnik dobio svoj nadimak Rumi.
Nakon nekoliko godina putovanja kroz razne oblasti Istoka, porodica se najzad nastanjuje u gradu [[Konya|Konyi]], gdje je Bahaedin [[1227]]. godine uspio dobiti položaj profesora teologije. Konya se nalazila u istočnoj Anadoliji, u oblasti koja se nazivala Rum (prema [[Rumski Sultanat|Rumskom Sultanatu]], tj. ranijem Istočnom Rimskom Carstvu), po čemu je budući pjesnik dobio svoj nadimak Rumi.


Nakon smrti oca [[1231]]. godine, Dželaludin putuje u [[Sirija|Siriju]] i provodi sedam godina u [[Damask]]u i [[Halep]]u, nakon čega se vraća u Konju, gde nasleđuje očevo mesto i predaje teološke nauke. Rumi nije bio ni najmanje verski isključiv - imao je puno prijatelja hrišćana, posećivao je hrišćanska svetilišta, a u njegovim delima ima i metafora koje vode poreklo iz [[Evanđelje|Jevanđelja]] i hrišćanskog predanja<ref name="Dželaludin Rumi"/>.
Nakon smrti oca [[1231]]. godine, Dželaludin putuje u [[Sirija|Siriju]] i provodi sedam godina u [[Damask]]u i [[Alepo|Alepu]], nakon čega se vraća u Konyu, gdje nasleđuje očevo mjesto i predaje teološke nauke. Rumi nije bio ni najmanje vjerski isključiv - imao je puno prijatelja hrišćana, posjećivao je kršćanska svetišta, a u njegovim djelima ima i metafora koje vode porijeklo iz [[Evanđelje|Evanđelja]] i kršćanskog predanja<ref name="Dželaludin Rumi"/>.


{{citat2|Tražiti put do ljubavi razumom, isto je što i tražiti svjetiljkom sunce.}}
{{citat2|Tražiti put do ljubavi razumom, isto je što i tražiti svjetiljkom sunce.}}
[[Datoteka:JALAL AL–DIN MUHAMMAD RUMI MATHNAVI-I MA’NAVI1.jpg|thumb|Poema [[Masnevija]] na perzijskom iz [[1479]].]]
[[Datoteka:JALAL AL–DIN MUHAMMAD RUMI MATHNAVI-I MA’NAVI1.jpg|thumb|Poema [[Masnevija]] na perzijskom iz [[1479]].]]


[[1244]]. godine Rumi je doživeo susret sa lutajućim dervišem Šemsedinom Tebrizijem, koji je izmenio dalji tok njegovog života.<ref name="Enciklopedija živih religija"/> Šemsedin je prešao u Rumijevu kuću, a Džalaludin se od naučnika i pravnika preobražava u mistika i pesnika, koji je većinu svojih dela iz tog vremena pisao pod pseudonimom Šemsedin.<ref name="Enciklopedija živih religija"/> Nakon nekog vremena, Šemsedin je nestao iz Rumijevog života isto onako misteriozno kao što je i došao. Međutim, Rumi nastavlja da piše inspirisan "božanskim" ljudima. Pod utiskom ličnosti Salahudina Zarkuba, jednostavnog, nepismenog čoveka čiste duše, piše oko 70 gazala.<ref name="Dželaludin Rumi"/> Nakon Salahudinove smrti, njegov učenik Husamedin Čelebi, takođe slavni sufija, mu služi kao inspiracija da napiše svoju najpoznatiju poemu [[Masnevija|Masneviju]], koja spada u najviše uzlete ljudske misli<ref name="Dželaludin Rumi"/>.
Godine [[1244]]. godine Rumi je doživeo susret sa lutajućim dervišem Šemsedinom Tebrizijem, koji je izmenio dalji tok njegovog života.<ref name="Enciklopedija živih religija"/> Šemsedin je prešao u Rumijevu kuću, a Džalaludin se od naučnika i pravnika preobražava u mistika i pjesnika, koji je većinu svojih djela iz tog vremena pisao pod pseudonimom Šemsedin.<ref name="Enciklopedija živih religija"/> Nakon nekog vremena, Šemsedin je nestao iz Rumijevog života isto onako misteriozno kao što je i došao. Međutim, Rumi nastavlja da piše inspirisan "božanskim" ljudima. Pod utiskom ličnosti Salahudina Zarkuba, jednostavnog, nepismenog čovjeka čiste duše, piše oko 70 gazala.<ref name="Dželaludin Rumi"/> Nakon Salahudinove smrti, njegov učenik Husamedin Čelebi, isto tako slavni sufija, mu služi kao inspiracija da napiše svoju najpoznatiju poemu [[Masnevija|Masneviju]], koja spada u najviše uzlete ljudske misli<ref name="Dželaludin Rumi"/>.


Rumi umire u Konji (današnja [[Turska]]) 17. decembra 1273. godine. Njegovoj sahrani je prisustvovalo na hiljade stanovnika grada, bilo da su [[muslimani]], [[хришћанин|hrišćani]] ili [[jevreji]]. On sam je ostavio amanet da mu na sahrani svira muzika.<ref name="Dželaludin Rumi"/> Ta noć ostaje poznata kao Noć venčanja (''Šabe Arus''), i od tada svake godine dolazi reka njegovih poštovalaca iz celoga sveta na njegovo turbe.
Rumi umire u Konyi (današnja [[Turska]]) [[17. decembra]] [[1273]]. godine. Njegovoj sahrani je prisustvovalo na hiljade stanovnika grada, bilo da su [[muslimani]], [[kršćani]] ili [[Jevreji]]. On sam je ostavio amanet da mu na sahrani svira muzika.<ref name="Dželaludin Rumi"/> Ta noć ostaje poznata kao Noć vjenčanja (''Šabe Arus''), i od tada svake godine dolazi reka njegovih poštovalaca iz cijeloga svijeta na njegovo [[turbe]].


== Dela ==
== Djela ==
Rumijeva najpoznatija poema je [[Masnevija]], koja se sastoji od šest knjiga i bavi se raznim temama, često u obliku parabola ili anegdota napisanih u slikovitom stihu. Među muslimanskim misticima je poznata kao »Kuran na perzijskom«.<ref name="Enciklopedija živih religija"/>
Rumijeva najpoznatija poema je [[Masnevija]], koja se sastoji od šest knjiga i bavi se raznim temama, često u obliku parabola ili anegdota napisanih u slikovitom stihu. Među muslimanskim misticima je poznata kao »Kuran na [[Perzijski jezik|perzijskom]]«.<ref name="Enciklopedija živih religija"/>


== Nasleđe ==
== Ostavština ==
[[Datoteka:Mevlana Konya.jpg|thumb|[[mevlevije|Vrteći derviši]] na Rumijevom grobu u Konji, Turska.]]
[[Datoteka:Mevlana Konya.jpg|thumb|[[mevlevije|Vrteći derviši]] na Rumijevom grobu u Konyi, Turska.]]
⚫
Rumi je inspirisao stvaranje nezavisnog sufijskog bratstva [[mevlevije|mevlevija]], nazvanih prema počasnoj tituli koju su učenici dodjeljivali svom učitelju (''mevlana'' − naš učitelj). Ovaj red je postao poznat u Evropi kao »vrteći derviši« prema važnoj ulozi ritualnog plesa u obaveznom sedmičnom obredu nazvanom [[sama]].<ref name="Enciklopedija živih religija"/>


⚫
== Izvori ==
⚫
Rumi je inspirisao stvaranje nezavisnog sufijskog bratstva [[mevlevije|mevlevija]], nazvanih prema počasnoj tituli koju su učenici dodeljivali svom učitelju (''mevlana'' — naš učitelj). Ovaj red je postao poznat u Evropi kao »vrteći derviši« prema važnoj ulozi ritualnog plesa u obaveznom sedmičnom obredu nazvanom [[sama]].<ref name="Enciklopedija živih religija"/>
{{izvori}}

⚫
== Navodi ==
{{reflist}}


== Vanjske veze ==
== Vanjske veze ==
Red 51: Red 49:
* [http://ibn-sina.net/index.php?option=com_content&task=view&id=55&Itemid=41&limit=1&limitstart=9 Filozofija u Rumijevoj poeziji] (Lamija Hadžiosmanović)
* [http://ibn-sina.net/index.php?option=com_content&task=view&id=55&Itemid=41&limit=1&limitstart=9 Filozofija u Rumijevoj poeziji] (Lamija Hadžiosmanović)


{{Lifetime|1207|1273|Rumi, Dželaludin}}
[[Kategorija:Sufizam]]
[[Kategorija:Sufizam]]
[[Kategorija:Perzijski filozofi]]
[[Kategorija:Perzijski filozofi]]

Verzija na datum 25 juli 2014 u 09:46

Mevlana Dželaludin Rumi
srednjovjekovna
Perzijska filozofija
Datoteka:Molana.jpg
Rođenje1207, Balh, Veliki Horasan, Perzijsko carstvo
Smrt1273, Konya, Rumski sultanat, Seldžučko carstvo
Filozofija
Škola/TradicijaTasavuf
Glavni interesiteologija, filozofija, poezija, muzika

Mevlana Dželaludin Rumi (perz.: مولانا جلال الدین محمد رومی) je bio perzijski islamski filozof, teolog, pravnik, pjesnik i sufijski mistik iz 13. vijeka. Smatra se jednim od najvećih mističkih pjesnika islama, koji je pisao na perzijskom jeziku.[1]

Ime Rumi dobio je zbog toga što je život proveo u Rumu (Rumski sultanat), današnja srednja Anadolija, a Mevlana na perzijskom znači "naš vodič" ili "naš gospodar".

Život

Rođen je 30. septembra 1207. godine u gradu Balhu u regiji Baktriji, tada u sastavu Perzijske Monarhije (današnji Afganistan)[2]. Potječe iz ugledne porodice, a njegov otac Bahaudin Velad je bio veliki učenjak. Pred najezdom Mongola[2], ili zbog dvorskih intriga kojima je njegov otac Bahaedin postao izložen[1], njegova porodica napušta Balh između 1213. i 1217. godine. Prema predanju, u gradu Nišapuru sreću čuvenog mistika Atara, koji je, videvši Bahaudina i Dželaludina, uzviknuo: „Gle čuda! Dolazi nam rijeka koja vodi moćni ocean!“. Tada je čuveni sufija malom Dželaludinu poklonio svoju Knjigu tajni (Esrarname).[2]

Nakon nekoliko godina putovanja kroz razne oblasti Istoka, porodica se najzad nastanjuje u gradu Konyi, gdje je Bahaedin 1227. godine uspio dobiti položaj profesora teologije. Konya se nalazila u istočnoj Anadoliji, u oblasti koja se nazivala Rum (prema Rumskom Sultanatu, tj. ranijem Istočnom Rimskom Carstvu), po čemu je budući pjesnik dobio svoj nadimak Rumi.

Nakon smrti oca 1231. godine, Dželaludin putuje u Siriju i provodi sedam godina u Damasku i Alepu, nakon čega se vraća u Konyu, gdje nasleđuje očevo mjesto i predaje teološke nauke. Rumi nije bio ni najmanje vjerski isključiv - imao je puno prijatelja hrišćana, posjećivao je kršćanska svetišta, a u njegovim djelima ima i metafora koje vode porijeklo iz Evanđelja i kršćanskog predanja[2].

Šablon:Citat2

Poema Masnevija na perzijskom iz 1479.

Godine 1244. godine Rumi je doživeo susret sa lutajućim dervišem Šemsedinom Tebrizijem, koji je izmenio dalji tok njegovog života.[1] Šemsedin je prešao u Rumijevu kuću, a Džalaludin se od naučnika i pravnika preobražava u mistika i pjesnika, koji je većinu svojih djela iz tog vremena pisao pod pseudonimom Šemsedin.[1] Nakon nekog vremena, Šemsedin je nestao iz Rumijevog života isto onako misteriozno kao što je i došao. Međutim, Rumi nastavlja da piše inspirisan "božanskim" ljudima. Pod utiskom ličnosti Salahudina Zarkuba, jednostavnog, nepismenog čovjeka čiste duše, piše oko 70 gazala.[2] Nakon Salahudinove smrti, njegov učenik Husamedin Čelebi, isto tako slavni sufija, mu služi kao inspiracija da napiše svoju najpoznatiju poemu Masneviju, koja spada u najviše uzlete ljudske misli[2].

Rumi umire u Konyi (današnja Turska) 17. decembra 1273. godine. Njegovoj sahrani je prisustvovalo na hiljade stanovnika grada, bilo da su muslimani, kršćani ili Jevreji. On sam je ostavio amanet da mu na sahrani svira muzika.[2] Ta noć ostaje poznata kao Noć vjenčanja (Šabe Arus), i od tada svake godine dolazi reka njegovih poštovalaca iz cijeloga svijeta na njegovo turbe.

Djela

Rumijeva najpoznatija poema je Masnevija, koja se sastoji od šest knjiga i bavi se raznim temama, često u obliku parabola ili anegdota napisanih u slikovitom stihu. Među muslimanskim misticima je poznata kao »Kuran na perzijskom«.[1]

Ostavština

Vrteći derviši na Rumijevom grobu u Konyi, Turska.

Rumi je inspirisao stvaranje nezavisnog sufijskog bratstva mevlevija, nazvanih prema počasnoj tituli koju su učenici dodjeljivali svom učitelju (mevlana − naš učitelj). Ovaj red je postao poznat u Evropi kao »vrteći derviši« prema važnoj ulozi ritualnog plesa u obaveznom sedmičnom obredu nazvanom sama.[1]

Izvori

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Enciklopedija živih religija, Nolit, Beograd, 2004. ISBN 86-19-02360-8
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Dejan Spasojević, Dželaludin Rumi

Vanjske veze

Šablon:Link FA

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Dželaludin_Rumi&oldid=5619763