Nikola Strajnić

Prof. dr Nikola Strajnić
Profesor Strajnić, 2013.

Nikola Strajnić rođen je 11. V 1945. godine u Popovcu (Baranja, NR Srbija, DF Jugoslavija). Studije Jugoslavenskih jezika i književnosti i Filozofije završio je 1969. godine na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu, gde je i magistrirao i doktorirao sa temom o Momčilu Nastasijeviću.

Predavao je Teoriju književnosti i Svetsku i komparativnu književnost na univerzitetima u Osijeku, Zagrebu, Novom Sadu i Banja Luci. Na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu osnovao je Katedru za komparativnu književnost 2000. godine. Bavi se esejistikom, književnom kritikom iz domaće i strane književnosti. Objavio je više esejističkih i književnokritičkih knjiga i knjiga pjesama. Do raspada Jugoslavije živio je i radio u Osijeku. Za književni, kulturni i naučni rad dobio je nekoliko visokih međunarodnih i domaćih priznanja i nagrada. Prevođen je na engleski, poljski, slovenački, nemački, rumunski i ruski. Predsednik je Društva književnika Vojvodine.

Objavio je sledeće knjige: Poezija ili optimizam (studija o Branku Miljkoviću), 1972; Zvjezdani sati (pesme) 1975; „Jasike bele“ (studija o Momčilu Nastasijeviću), 1978; Oči zemne (pesme), 1981; Pepeo svoj razdajem (pesme), 1982; Vid i riječ (studije), 1984; Vožnja u krug (pesme), 1990; Haire (eseji), 1991; Zamah i mirovanje (eseji o pesništvu Jovana Zivlaka), 1993; Pesme, 1993; Preko (studija o Novalisovim Himnama noći), 1993; Karlovačke pesme, 1994; Anđeoski pesnik Rajner Marija Rilke (o Devinskim elegijama R. M. Rilkea), 1995; Stari grčki liričari (eseji), 1999; Karlovački eseji, 1999; Srce pčele (pesme), 2000; Milić od Mačve (monografija), 2001; Na gozbi kod boga (studije), 2002; Tri dijaloga, 2002; Plavi dah šume (izabrane pesme), 2004; Umetnost kao publika (dijalozi), 2004; Ogledi iz klasične književnosti, 2004; Približavanje prozračnom (eseji), 2006; U sažetom obliku (studije i eseji), 2006; Vidljivo i nevidljivo (eseji o pesništvu Jovana Zivlaka), 2007; Šumska kuća (pesme), 2007; Ogledi, 2009; Horacijeva koža (pesme), 2010; Jezik anđela (eseji), 2012; Srce pčele (izbor pesama), 2013; Paučina (pesme), 2014.

Jure Kaštelan, hrvatski pesnik i književnik, 1984. godine napisao je tekst Portret Nikole Strajnića. U njemu se bavi Strajnićevim pristupom mišljenju kao i njegovim odnosom prema tajnama i zagonetkama pesništva.

Strajnić je težak i strog mislilac. Otvoren je jednako životnoj struji kritičko teorijskih istraživanja ovog i prošlog veka, kao i samim vrelima antičke filozofije koja kreativno napaja ljudsku misao. Istovremena prisutnost Heraklita, Aristotela, Marksa i Hajdegera označava kontinuitet mišljenja i „rodbinske veze“ univerzalne kulture. Poznavanje univerzalne kulture ovde, kod Strajnića, potvrđuje se u kvaliteti zaključaka, a ne u kvantiteti citata i navoda. Poznavanje predmeta pretpostavka je svakog ozbiljnog znanja, što je u celini ovog dela ozbiljno pokazano. Poezija je osnovna i dosledna tema Strajnićevih istraživanja. Susret kritičara i pesme za njega je uvek kreativan čin koji ostvaruje poseban oblik interpretacije, a to je otvoreni razgovor između razmišljanja i pevanja. To gledanje dodiruje se sa Hajdegerovom težnjom: „Svako objašnjenje mora crpsti ne samo iz teksta, već neopaženo mora dodati nešto svoga“ ( Holzwege ). Tajnu ili zagonetku pesme Strajnić ne zatvara u konstrukciju poetike nego je prepušta otvorenosti mišljenja. I upravo je ta otvorenost, ta živa upitanost, ono dragoceno „nešto svoga“, koje se ne može oponašati. Temenjno načelo da „ pesma nije govor o nečemu: ona je govor nečega“, potvrđeno je implicitno i eksplicitno kroz sve Strajnićeve studije. Izuzetnost i samostalnost naučno utemeljene Strajnićeve poetike izražava se u odnosu na tekst. Njegov interpretativni postupak sastoji se u tome da skida nataložene slojeve privida i omogućava da sakrivena ili zatamnjena svetlost reči sama iznova svetli i sama vidi. A to je dragoceni prilog i samostalno poglavnje i kreativni smer u književnoj teoriji. (Iz teksta akademika Jure Kaštelana)

Bibliografija

• "Poezija ili optimizam" (studija o Branku Miljkoviću), Osijek, 1972.
• "Zvjezdani sati" (pjesme), Osijek, 1975.
• "Jasike bele" (studija o Momčilu Nastasijeviću), Beograd, 1978.
• "Oči zemne" (pjesme), Osijek, 1981.
• "Pepeo svoj razdajem" (pjesme), 1982.
• "Vid i riječ" (studije), Osijek, 1984.
• "Vožnja u krug" (pjesme), Osijek, 1990.
• "Haire" (eseji), TIZ "Zrinski" Čakovec, 1991. (Biblioteka posebnih izdanja, knj. 64; 163 str.; 1000 primjeraka; fotografija na naslovnici: Marin Topić; ISBN 86-7003-072-1)
• "Zamah i mirovanje" (eseji o pjesništvu Jovana Zivlaka), "Krovovi", Sremski Karlovci, 1993. (Edicija Krovovi; 142 str.; 300 primjeraka; YU ISBN 86-7851-016-1)
• "Pesme", "Svetovi", Novi Sad, 1993. (Savremena književnost; 52 str.; 300 primjeraka; YU ISBN 86-7047-186-8)
• "Preko" (studija o Novalisovim Himnama noći), 1993.
• "Karlovačke pesme", "Krovovi", Sremski Karlovci,1994. (50 str.)
• "Slike s izložbe" (eseji i kritike), 1994.
• "Anđeoski pesnik Rajner Marija Rilke" (o Devinskim elegijama R. M.Rilkea), 1995.
• "Stari grčki liričari" (eseji), Savez pedagoških društava Vojvodine, Novi Sad, 1999. (143 str.; 300 primjeraka; nema ISBN)
• "Srce pčela" (pjesme), 2000.
• "Milić od Mačve", "Besjeda", Banjaluka; "Ars libri", Beograd 2001. Biblioteka Monografije, knj. 2; 218 str.; 1000 primjeraka; ISBN 86-7492-021-7)

Nagrade

• Orden za izuzetno delo Ministarstva prosvete NR Mađarske (1983)
• Orden rada sa srebrnim vencem Predsedništva SFR Jugoslavije (1984)
• Plaketa Visoke nastavničke škole u Pečuju, NR Mađarska (1984)
• Plaketa Pedagoškog fakulteta u Osijeku (1988)
• Nagrada za književno delo „Petar Kočić“, Republika Srpska, Banja Luka (2010)
• Nagrada Društva književnika Vojvodine za knjigu godine (2010)
• Nagrada za životno delo Univerziteta u Novom Sadu (2011)
• Nagrada Udruženja pisaca Bugarske „Početna Gramota“ (2014)

Izvori

• Filozofski fakultet, Novi Sad: Nikola Strajnić
• WorldCat/Nikola Strajnić