Plan Z-4
Plan Z-4 (skraćeno od Zagreb 4) je naziv mirovnog sporazuma koji je predložen radi okončanja rata u Hrvatskoj i reintegracije samoproglašene Republike Srpske Krajine u Republiku Hrvatsku.
Prelog je pripremila grupa Zagreb 4, poznata kao mini-kontakt grupa, koju su činile SAD, Rusija i Evropska unija (preko Francuske i Nemačke). Njihov plan je predat hrvatskim i krajiškim vlastima u januaru 1995. godine, ali nikada nije primenjen zbog protivljenja krajiških vlasti (predsjednik Tuđman je prihvatio Z4 kao osnovu za pregovore).[1]
Plan je predlagao reintegraciju Srpske Krajine u hrvatski državni sastav putem davanja široke autonomije većini srpskih teritorija. Takođe, plan je pozivao na povratak hrvatskih izbelica u opštine koje su držali Srbi. Plan je zahtevao da se produži mandat UNPROFOR-a kako bi omogućio primenu sporazuma, i amandmane na hrvatski ustav, kojima bi se omogućila autonomija. Plan je uključivao sledeće aspekte autonomije za Srbe:
- potpunu monetarnu nezavisnost, koja bi uključivala fiskalnu politiku i zasebnu monetu;
- Krajina bi bila zona slobodne trgovine bez carina, čime bi se ohrabrio ekonomski rast;
- elementi državnosti bi uključivali grb, zastavu, himnu i policiju;
- 11 opština u kojima su Srbi imali većinu prema poslednjem jugoslovenskom popisu iz 1981. godine imale bi poseban status i činile bi tzv. „Srpsku Krajinu“;
- Istočna Slavonija, Zapadni Srem i Baranja ne bi bili uključeni u autonomnu Krajinu, ali bi imali odvojene procese reintegracije uz prisustvo međunarodnih mirovnih snaga;
- Ustav i zakoni Republike Hrvatske bi važili na teritoriji Krajine, ali bi prethodno morali biti odobreni od predstavnika Krajine;
- Krajina bi imala izbore za predsednika Krajine;
- Krajina bi bila demilitarizovana a hrvatska vojska bi mogla ući samo na poziv predsednika Krajine;
- Ni jedan zvaničnik Krajine ne bi bio odgovoran nijednom zvaničniku Hrvatske.
- ↑ Shatzmiller, Maya (2002). Islam and Bosnia: Conflict Resolution and Foreign Policy in Multi-ethnic States. McGill-Queen's Press. ISBN 0773512772.
