Novinar (film, 1979)
Za ostale filmove istog naslova, vidite članak Novinar (razvrstavanje).| Novinar | |
|---|---|
| Režija | Fadil Hadžić |
| Scenario | Fadil Hadžić |
| Uloge | Rade Šerbedžija Fabijan Šovagović Milena Zupančič Vera Zima Tonko Lonza Stevo Žigon Mladen Budišćak Božidar Smiljanić Slobodan Dimitrijević |
| Muzika | Alfi Kabiljo |
| Montaža | Mira Škrabalo |
| Studio | Jadran film Croatia film |
| Datum(i) premijere | 14. 3. 1979
|
| Trajanje | 113 min. |
| Zemlja |  SFR Jugoslavija |
| Jezik | srpskohrvatski |
Novinar je jugoslavenski igrani film snimljen 1979. godine u režiji Fadila Hadžića, često navođen kao jedno od najboljih ostvarenja njegove filmografije i politički najprovokativnijih filmskih ostvarenja u tadašnjoj Jugoslaviji.
Protagonist filma, koga tumači Rade Šerbedžija, je Vlado Kovač, idealistički novinar u jednom zagrebačkom dnevnom listu čije se nastojanje da objavi članak o štrajku u jednoj tvornici sudara sa cenzurom, odnosno konformističkim stavom njegovih urednika koji se ne usude suprotstaviti službenoj politici Partije. Radnja prikazuje kako zbog toga trpi njegova karijera, ali i privatni život, te se nakon raspada braka, poput svog mentora (koga tumači Fabijan Šovagović) koji je svojevremeno bio stradao na isti način, okreće piću.
Film je snimljen u tzv. "olovnim godinama", kada je razina represije i gušenja slobode govora u tadašnjem jugoslavenskom društvu, a posebno u SR Hrvatskoj bila primjetno viša u odnosu na ranija razdoblja. Hadžić, koji jedno vrijeme bio glavni urednik Vjesnika u srijedu, popularnog i nakon gušenja Hrvatskog proljeća ugašenog tjednika, se u svojim djelima već i ranije bavio novinarskim temama, ali mu je upravo Novinar najpoznatiji film. Film je, usprkos eksplicitne kritike tadašnjeg sistema, prikazan u kino-dvoranama gdje je uživao priličan uspjeh, a na pulskom festivalu je osvojio Zlatnu arenu za najbolju režiju.
Dio kasnijih kritičara je, doduše, pohvale Novinaru smatrao neopravdanima, odnosno da je prikaz tadašnjeg društva bio daleko blaži u odnosu na ostvarenja Crnog vala krajem 1960-ih i početkom 1970-ih. [1] Među hrvatskim novinarima je, međutim, Novinar uživao izuzetan ugled ne samo zbog kao jedno od rijetkih ostvarenja koje se bavi njihovom profesijom, nego i zbog autentičnosti prikaza njihovog rada. Sam Hadžić je kasnije izjavljivao da mu je upravo Novinar najdraži film, ali i tvrdio da je njegova tema aktualna čak i postkomunističkom društvu.[2]
- Rade Šerbedžija ... Vlado Kovač
- Fabijan Šovagović ... Kos
- Milena Zupančič ... Irena, Kovačeva supruga
- Vera Zima ... Nada
- Tonko Lonza ... Mirko
- Stevo Žigon ... Tomac
- Kruno Šarić ... Šarić
- Mladen Budiščak ... Franc
- Božidar Smiljanić ... Milan
- Izet Hajdarhodžić ... Ivo
- Slobodan Dimitrijević
- ↑ Pavičić 2003: str. 32–33
- ↑ Polimac, Nenad (16. 10. 2002). „Fadil Hadžić - zanemareni filmski klasik”. Nacional (361). Pristupljeno 18. 11. 2014.
- Pavičić, Jurica (June 2003). „Igrani filmovi Fadila Hadžića” [Fadil Hadžić's feature films] (Croatian) (PDF). Hrvatski filmski ljetopis (Zagreb: Hrvatski filmski savez, Hrvatski državni arhiv i Hrvatsko društvo filmskih kritičara) (34): 3–38. Pristupljeno 12. 11. 2014.
- Journalist na sajtu IMDb