Knez Andrija
| Andrija Miroslavljević | |
|---|---|
|
| |
| Datum rođenja | 1187 — 1189 |
| Datum smrti | 1254 (Sahranjen u Stonu) |
| Mesto smrti | Raška (Kraljevina Srbija) |
| Titula | knez, veliki knez |
| Period | 1227– oko 1250 |
| Prethodnik | Petar Miroslavljević |
| Poreklo | |
| Dinastija | Zavidovići |
| Otac | Miroslav Zavidović |
| Porodica | |
| Deca | Bogdan, Radoslav, Đorđe, Dragoslava, Vukoslava[1] |
Knez Andrija bio je humski knez od oko 1227. godine do sredine 13 vijeka. Bio je sin Miroslava Zavidovića, brata rodonačelnika Nemanjića i vladara na području Zahumlja.
Nakon očeve smrti bio je zajedno sa majkom protjeran, a vlast je preuzeo Petar, vjerovatno Miroslavov sin iz prethodnog braka. Promjene u Humu, a najverovatnije i Petrov odnos prema centralnoj vlasti, naveli su kralja Stefana Prvovenčanog, da sa svojom vojskom napadne Hum. Bio je uspješan u ratu. Petar je izgubio sve posjede na lijevoj obali Neretve pa mu je ostala teritorija od Cetine do Neretve. Andrija je dobio na upravu Stonsko primorje i Popovo, dok je kralj Stefan za sebe zadržao južne dijelove Humske oblasti.[2]
U dokumentu (oko 1234) naziva se "veliki knez humski" a po smrti Petrova nasljednika i sinovca Toljena, zavladao je 1239. cijelim Humom kao vazal Raške. Andrija je s Dubrovnikom bio u dobrim odnosima, što potvrđuju ugovori o miru s knezovima Ivanom Dandolom (1214–1235) i Jakovom Delfinom (1247–1249). U znak prijateljstva s Dubrovčanima udao je kćerku Vukosavu za vlastelina Barba Krusića.
Poznata su dva pečata velikog kneza Andrije (1235-1250) sačuvana na dvije povelje. Jedan manji - monogramni, i drugi - grbovni. U oba slučaja radi se o visećim pečatima, a grude tamnosmeđeg voska fromirane su kao pločice.
Manji pečat je promjera 1,7 cm i sačuvan je na povelji Dubrovniku, nešto prije 1235. god. Pečatna slika je monogram sa krstom i ukras u vidu plastične kružnice koja uokviruje pečatno polje. Po svojoj likovnoj koncepciji ovaj pečat predstavlja jedinstvenu pojavu u bosansko-humskoj, pa i jugoslavenskoj sfragistici. Direktni uzori za ovaj krstoliki monogram nalaze se u Bizantu.
Veći pečat nalazi se na povelji izdatoj Dubrovniku 1247-1249. godine. Voštana gruda formirana je kao pločica, ali je jedna trećina te pločice otpala. Tekst na pečatu glasi: Pečat velikog kneza humskog Andrije. Ovo je najstariji grbovni pečat u jugoslavenskoj sfragistici.[3]
- ↑ Knez Andrija Miroslavić Zavidović of Hum
- ↑ „Svetozar Ćorović: Istorija srpskog naroda - Bosna kao stožer nove srpskohrvatske države”. INTERNET IZDANJE IZVRŠNI PRODUCENT I POKROVITELJ Tehnologije, izdavaštvo i agencija Janus Beograd, novembar 2001. Pristupljeno 9. 2. 2023.
- ↑ „Pavao Anđelić: Srednjovjekovni pečati iz Bosne i Hercegovine”. ANUBiH, Sarajevo 1970.. Arhivirano iz originala na datum 2023-12-03. Pristupljeno 19. 11. 2023.