Hirkanijske šume
| Hirkanijske šume | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
.jpeg) | |
 Azerbejdžan,  Iran | |
| Registriran: | 2019, 2023. |
| Vrsta: | Kulturno dobro |
| Mjerilo: | ix |
| Ugroženost: | no |
| Referenca: | UNESCO |
Hirkanijske šume čine jedinstveni šumoviti masiv koji se proteže 900 km duž Kaspijskog mora, između Kavkaza i planina Elburz, u Azerbejdžanu i Iranu. Zauzimaju površinu od 55.000 km2. Istorija ovih šuma širokog lišća datira od 25 do 50 miliona godina, kada su pokrivale veći dio ovog sjevernog umjerenog područja. Ova ekoregija se može smatrati majkom evropskih šuma, jer su se nakon pleistocenskih glacijacija mnoge biljke raspršile po cijelom kontinentu iz ovog važnog utočišta.
Ljudska naselja u području Hirkanske šume datiraju iz 10.000 pne (u Gorganu). Različite kulture su se naseljavale na ovom području kroz istoriju i usko su povezane sa šumama i pejzažom.
Ime potiče od "Vučje zemlje", jer su hirkanske šume dom vukova, mrkog medvjeda, zlatnih šakala, perzijskih leoparda, kaspijskog tigra. Hirkanske šume su jedno od najvažnijih svjetskih staništa za ugroženog perzijskog leoparda, a smatra se da 20 jedinki naseljava Nacionalni park Golestan. Njihov opstanak zavisi od domaćih kopitara u šumi: divlje svinje, srne, jelena i divlje koze. Endemske životinje su: Steinerova lacerta, pećinski daždevnjak i hirkanski poljski miš. Prisutno je ukupno 58 vrsta sisara i 180 vrsta ptica.
Šuma ima visok stepen rijetkih i endemičnih vrsta drveća. Najstarija stabla stara su 300-400 godina, a neka su možda i do 500 godina. Kavkaska zelkova i kavkaski orah su primjeri postglacijalnog reliktnog drveća.[1]
Hirkanijske šume su 2023. god. uvrštene na listu UNESCO-ove svjetske baštine.[2][3]
U poređenju sa šumama u drugim regijama Evrope i Azije, ovdje je opstao veliki dio izvornog staništa. i ako je trećina hirkanskih šuma iskrčena od 1950. godine, uglavnom za komercijalno drvo, stočarstvo i poljoprivredu. Čaj i ljekovito bilje su među glavnim proizvodima koji se beru. Gotovo polovina hirkanskih šuma ima operativne planove upravljanja šumama, a određena zaštićena područja pokrivaju 2% površine. Najveće zaštićeno područje Irana u ekoregiji je Alborz-e-Markazi sa 3.988 km2, dok je Nacionalni park Girkan od 380 km2 najveći u Azerbejdžanu.
- ↑ Hirkanske šume na UNESCO-ovoj list - succow-stiftung - pristupljeno 10.1.2024.
- ↑ „Azerbejdžan, spomenici upisani na listu svjetske baštine”. UNESCO: Svjetska baština. Pristupljeno 19. 5. 2023.
- ↑ „Hirkanijske šume”. UNESCO: Svjetska baština. Pristupljeno 8. 1. 2024.