Hibatulah Akundžada
 | Moguće je da ovaj članak ili neki njegov dio sadrži zastarjele podatke Molimo vas da pomognete Wikipediji u ažuriranju članka, ukoliko je to moguće. Za više detalja, pogledajte stranicu za razgovor. |
 | Moguće je da ovaj članak ili neki njegov dio sadrži netočne ili sumnjive informacije. Molimo vas da pomognete Wikipediji da ispravi te informacije i postavi one točne, ukoliko je to moguće. Za više detalja, pogledajte stranicu za razgovor. |
 | Ovaj članak zahtijeva sređivanje kako bi ispunio Wikipedijine standarde kvaliteta. Pomozite u njegovom poboljšanju tako što ćete ga urediti. |
| Hibatulah Akundžada | |
|---|---|
 | |
| Puno ime | Mavlavi Hibatula Akundžada |
| Datum rođenja | 1961. |
| Mesto rođenja | Kandahar Avganistan |
| Vojska | Taliban |
| Godine službe | 1996– |
| Čin | Vrhovni komandant |
Mavlavi Hibatula Akundžada (paštunski: ھیبت الله اخوندزاده; rođen 1961.)[1] je politički i verski vođa koji je treći vrhovni komandant talibana.[2] Talibani mu časno dodeljuju titulu Emir-al-Muminen (komandant vernih), što je ujedno i titula koju su nosila njegova dva prethodnika.
Akundžada je navodno izdao većinu talibanskih fatvi[3] i bio je šef talibanskih islamskih sudova.[1] Za razliku od mnogih talibanskih vođa, veruje se da je Akundžada ostao u zemlji tokom rata u Avganistanu. Postao je vođa militantne grupe u maju 2016. godine nakon ubistva prethodnog vođe, Aktara Mansura, u napadu bespilotnom letelicom.
Akundžada je rođen 1961. u provinciji Kandahar u Kraljevini Avganistan.[1] Paštun, pripada klanu ili plemenu Nurzaj.[1] Njegovo prvo ime, Hibatula, na arapskom znači "Alahov dar".[1] Njegov otac, Mula Muhamed Akund, bio je veroučitelj i imam njihove seoske džamije.[4]
Pošto nisu posedovali sopstvenu zemlju ili voćnjake, porodica je zavisila od onoga što je skupština plaćala njegovom ocu u gotovini ili u usevima. Akundžada je studirao kod svog oca.[5] Porodica je migrirala u Kvetu nakon sovjetske invazije, a Akundžada je nastavio školovanje u jednom od prvih bogoslovija osnovanih u naselju Sarnan.[5]
Osamdesetih godina prošlog veka, Akundžada je bio uključen u otpor protiv sovjetske vojne kampanje u Avganistanu.[2] Devedesetih godina prošlog veka, Akundžada je bio jedan od prvih članova koji su se pridružili talibanima. Nakon što su talibani zauzeli provinciju Farah, Akundžada je stavljen na čelo borbe protiv kriminala u tom području.[2] Kada su talibani 1996. zauzeli glavni grad Kabul, Akundžada je imenovan za člana Odeljenja za promociju vrline i sprečavanje poroka.[6] Kasnije se preselio u Kandahar i postao učitelj u Medresi, bogosloviji od oko 100.000 učenika.[6]
Nakon koalicije koju su predvodile SAD 2001. godine, Akundžada je postao šef saveta veroučitelja te grupe.[2] Mavlavi Akundžada je kasnije imenovan za vrhovnog sudiju šerijatskih sudova Islamskog Emirata Avganistana.[2] Umesto ratnog vođe ili vojnog zapovednika, on ima reputaciju verskog vođe, koji je bio odgovoran za izdavanje većine talibanskih fatvi i rešavanje verskih pitanja među pripadnicima talibana. Poznato je da su i Mula Omar i Mula Mansur konsultovali Akundžadu o pitanjima fatve.[7] Za razliku od njegovih prethodnika koji su se školovali u Pakistanu (i za koje se takođe verovalo da su se trajno preselili na istok preko linije Durand nakon američke invazije 2001. godine i tokom rata koji je usledio) veruje se da je Akundžada živeo u Avganistanu tokom perioda 2001–2016. Nema podataka o putovanjima, iako je on u bliskim vezama sa talibanskim šurama iz Kvete.
Nakon što je 2015. napredovao u zamenika vođe talibana, Akundžada je uspostavio sistem prema kojem bi se u svakoj provinciji formirala komisija pod guvernerom u senci koja bi mogla da istražuje nasilne komandante ili borce, navodi Mula Abdul Bari, komandant talibana u Helmandu.
Akundžada je imenovan za vrhovnog komandanta talibana 25. maja 2016. godine kao zamena za Mulu Aktar Mansura. Mansur i drugi militant poginuli su kada je municija ispaljena iz bespilotne letelice pogodila vozilo kojim su se vozili. Taj potez je odobrio američki predsednik Barak Obama.[8][9] Akundžada je ranije bio zamenik za Mansura. Prema izvorima iz talibana, Mansur je već u svom testamentu imenovao Akundžadu za svog naslednika.[2]
Portparol talibana izjavio je da je Siradžudin Hakani imenovan za prvog zamenika, a Mula Muhamed Jakob, sin bivšeg talibanskog vođe Mule Omara, za drugog zamenika.[10] Mavlavi Akundžada vodi brojne medrese (verske škole) u jugozapadnoj pakistanskoj provinciji Beludžistan.
Analitičari smatraju da su postojale razlike među talibanima oko toga ko bi trebao biti imenovan za novog načelnika. Predložena imena su bili Mula Jakob i Siradžudin Hakani, a potonji je najistaknutiji član povezan sa Hakani mrežom. Akundžada je, međutim, održao neutralan identitet među redovima talibana. Da bi izbegli sukob pri izboru Akundžade za načelnika, talibani su se složili da će Jakub i Siradžudin Hakani raditi kao njegovi zamenici.[11]
Mula Abdul Razak Akund i Abdul Sata Akund obećali su svoju podršku Emiru Akundžadi u decembru 2016.[12]
Jusuf Ahmadi, jedan od glavnih glasnogovornika talibana, izjavio je 20. jula 2017. da je Akundžadin sin Abdur Rahman ubijen tokom samoubilačkog napada na avganistansku vojnu bazu u Gerešku u provinciji Helmand. Zvaničnik avganistanske vlade rekao je da istražuju incident, ali ne mogu da potvrde da li je Rahman ubijen.[13]
U maju 2021. godine, Akundžada je pozvao avganistanski narod na povlačenje snaga Sjedinjenih Država i na razvoj islamske države.[14] U avgustu 2021. godine, snage pod nominalnom komandom Akundžade, započele su opštu ofanzivu nastojeći da postignu konačnu pobedu u ratu. Nakon povlačenja američkih snaga, talibani su stekli efektivnu kontrolu nad Kabulom, glavnim gradom.
Prema Muli Ibrahimu, učeniku Akundžade kojeg je intervjuisao The New York Times, Akundžada je bio meta pokušaja atentata u Kveti za koji su talibani okrivili Nacionalnu upravu za sigurnost, avganistansku obaveštajnu agenciju. "Tokom jednog od svojih predavanja u Kveti, jednog dana pre otprilike četiri godine, jedan čovek je stao među studente i iz neposredne blizine uperio pištolj u Mavlavi Akundžadu, ali se pištolj zaglavio", prisetio se Mula Ibrahim." Pokušavao je da puca njega, ali nije uspeo, a talibani su požurili da se uhvate u koštac s tim čovekom, rekao je on, dodajući da se Mavlavi Akundžada nije kretao u haosu."[15] Pošto se prijavljeni pokušaj ubistva dogodio u Kveti, to je u suprotnosti sa izveštajima da Akundžada nije putovao van Avganistana nakon septembra 2001.
Tokom molitve u petak, 16. avgusta 2019., snažna eksplozija probila se kroz veliku džamiju u Beludžistanu, provinciji Pakistana. U napadu na džamiju ubijen su Akundžadin brat Hafiz Akmadula i otac.[16] Akmadula je nasledio Akundžadu kao vođu džamije Kair Ul Madarais, koja je služila kao glavno mesto sastanka Kveta Šure, nakon što je Akundžada imenovan za talibanskog emira.[16] Kasnije je potvrđeno da je više Akundžadinih rođaka poginulo u eksploziji.[17] Visoki savet islamskog emirata Avganistana preuzeo je odgovornost za napad, dodajući da je glavna meta bio Akundžada.[18]
Kao verski učenjak, napisao je mnoge knjige i članke, uključujući izdanje Mujahedino ta de Amir ul-Mumenin Larshowene iz maja 2017. (Uputstva mudžahedinima od zapovednika vernih).[19]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Afghan Taliban announce successor to Mullah Mansour” (en-GB). BBC News. 2016-05-25. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 „Profile: New Taliban chief Mawlawi Hibatullah Akhundzada” (en-GB). BBC News. 2016-05-26. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ Deobandi Islam: The Religion of the Taliban. U.S. Navy Chaplain Corps, 15 October 2001
- ↑ „Hibatullah's Roots Were Non-Political And Reclusive” (en). TOLOnews. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ 5,0 5,1 „Taliban’s most brutal leader, Hibatullah Akhundzada becomes Afghanistan's president, people terrorised | True Scoop” (en). True Scoop News. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ 6,0 6,1 „Who is Hibatullah Akhundzada? Five things you need to know about the Taliban leader” (en). meaww.com. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ „Mawlawi Hibatullah: Taliban's new leader signals continuity” (en-GB). BBC News. 2016-05-26. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ Staff, Reuters (2016-05-23). „Obama confirms Afghan Taliban leader's death, says chance for peace” (en). Reuters. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ Brook, Tom Vanden. „Taliban leader Mansoor killed by U.S. drone” (en-US). USA TODAY. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ „New Taliban Leader Has Issued Fatwas Justifying Terrorism” (en). NBC News. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ „Afghan Taliban appoint Mullah Haibatullah Akhundzada as new leader” (en). the Guardian. 2016-05-25. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ „Taliban chief reinforces position with backing of two key members” (en-US). Daily Times. 2016-12-11. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ Ahmad, Jibran (2017-07-22). „Son of Afghan Taliban leader dies carrying out suicide attack” (en). Reuters. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ „Taliban leader urges unity for the redevelopment of Afghanistan” (en). The Express Tribune. 2021-05-09. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ Mashal, Mujib; Shah, Taimoor (2016-07-11). „Taliban’s New Leader, More Scholar Than Fighter, Is Slow to Impose Himself” (en-US). The New York Times. ISSN 0362-4331. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ 16,0 16,1 „Brother of Afghan Taliban leader killed in Pakistan mosque blast | Afghanistan News | Al Jazeera”. web.archive.org. 2019-08-19. Arhivirano iz originala na datum 2019-08-19. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ „Family of Taliban leader killed in 'assassination attempt' on eve of historic US peace deal”. web.archive.org. 2019-08-17. Arhivirano iz originala na datum 2019-08-17. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ „Taliban in troubled waters as splinter groups target leaders in Quetta” (en). www.cnbctv18.com. 2019-09-20. Pristupljeno 2021-08-17.
- ↑ Alex Strick van Linschoten, Felix Kuehn (ed.), The Taliban Reader: War, Islam and Politics in their Own Words, Oxford University Press, 2018, p. 525
