Grafički korisnički interfejs
GUI, grafički korisnički interfejs ili grafički interfejs (engl. graphical user interface; hr. sučelje) je metod interkacije sa računarom kroz manipulaciju grafičkim elementima i dodacima uz pomoć tekstovnih poruka i obavještenja. Izgovara se približno kao gooey na engleskom jeziku, tj. gui, na bosanskom jeziku.
GUI programi prikazuju vizualne elemente poput ikone, prozora i drugih elemenata. Prethodnici GUI programa su izumljeni na Stanford univerzitetu, na čelu sa Douglasom Englebartom i koristili su tekstualne linkove za upravljanje. Kasnije su istraživači na Xerox PARC-u unaprijedili i otišli dalje od samo tekstualnih linkova i počeli da koriste grafički interfejs za njihov Alto računar. To je bila preteča svih današnjih grafičkih interfejsa, pa se tako ponekad i danas koristi skraćenica PUI (PARC User Interface). PUI je i tada koristio prozore, menije, dugmiće, štrih kockice, ikone kao i uključivanje nekoh pokaznog uređaja kao što je miš.
Prvi put ga je iskoristio Apple na svojim Macintosh računarima i operativnim sistemima, dok je kasnije Microsoft kopirao Appleove ideje u njihovim prvim verzijama Windows operativnog sistema. Primjeri nekih grafičkih interfejsa su Mac OS, Microsoft Windows, NEXTSTEP i X Window System od kojeg su nastali Qt (KDE), GTK+ (GNOME), i Motif (CDE).
Pomoću grafičkog interfejsa korištenje današnjih računara je mnogo jednostavnije nego u doba DOS operativnog sistema koji je bio prilično negostoljubljiv prema novim korisnicima računara. Većina današnjih operativnih sistema se upravlja preko grafičkog interfejsa, dakle pomoću kursora, ikona, prozora i drugih elemenata.
Grafički interfejsi koji se ne temelje na PUI-u se najčešće susreću u računarskim igrama kao i u naprednim interfejsima temeljenim na virtualnoj stvarnosti. Danas se istražuje novi interfejs nazvan Zooming User Interface ili ZUI koji kombinira 3-dimenzionalno kretanje sa 2D slikom.
Neki grafički interfejsi su napravljeni isključivo za jednu namjenu, to je bio primjer sa Atari ST računarom u 1986. godini kada je predstavljen grafički interfejs sa ekranom osjetljivim na dodir. Danas se grafički interfejs ne koristi samo u računarima, danas ga iskorištavaju i razne govorne mašine, informacijski kioski kao i monitori u industrijskim postrojenjima koji pokreću operativne sisteme u realnom vremenu (RTOS). Neki najnoviji mobiteli također imaju grafičke interfejse sa ekranima osjetljivim na dodir.
Grafički interfejs je predstavljen kao odgovor na Command Line Interfaces (CLI) ili interfejs koji je računarom upravljao isključivo preko teksta i komandne linije. CLI je bio manje upotrebljiv nego GUI te je bio mnogo komplikovaniji jer je koristio tekstualne naredbe (kao u DOS operativnom sistemu). Neki današnji operativni sistemi sadrže oba interfejsa, iako se grafički mnogo više koristi što je i logično.
- Fittsov zakon
- Anti-Mac
- Apple protiv Microsofta
- Softverski razvoj
- Spisak tema (razvoj softvera)
- Računarska interakcija
- GUI isprobavanje
- Marcin Wichary, GUIdebook, Galerija grafičkih interfejsa: preko 5500 slika interfejsa, programa i ikona
- Stvarna historija GUI-a, veoma zanimljiv članak, Mike Tuck
- Historija grafičkog intervejsa, Jeremy Reimer, Ars Technica
- Linux nije Windows