GUI

GUI, grafički korisnički interfejs ili grafički interfejs (eng. graphical user interface; hr. sučelje) je metod interkacije sa računarom kroz manipulaciju grafičkim elementima i dodacima uz pomoć tekstovnih poruka i obavještenja. Izgovara se približno kao gooey na engleskom jeziku, tj. gui, na bosanskom jeziku.

GUI programi prikazuju vizualne elemente poput ikone, prozora i drugih elemenata. Prethodnici GUI programa su izumljeni na Stanford univerzitetu, na čelu sa Douglasom Englebartom i koristili su tekstualne linkove za upravljanje. Kasnije su istraživači na Xerox PARC-u unaprijedili i otišli dalje od samo tekstualnih linkova i počeli da koriste grafički interfejs za njihov Alto računar. To je bila preteča svih današnjih grafičkih interfejsa, pa se tako ponekad i danas koristi skraćenica PUI (PARC User Interface). PUI je i tada koristio prozore, menije, dugmiće, štrih kockice, ikone kao i uključivanje nekoh pokaznog uređaja kao što je miš.

Prvi put ga je iskoristio Apple na svojim Macintosh računarima i operativnim sistemima, dok je kasnije Microsoft kopirao Appleove ideje u njihovim prvim verzijama Windows operativnog sistema. Primjeri nekih grafičkih interfejsa su Mac OS, Microsoft Windows, NEXTSTEP i X Window System od kojeg su nastali Qt (KDE), GTK+ (GNOME), i Motif (CDE).

Pomoću grafičkog interfejsa korištenje današnjih računara je mnogo jednostavnije nego u doba DOS operativnog sistema koji je bio prilično negostoljubljiv prema novim korisnicima računara. Većina današnjih operativnih sistema se upravlja preko grafičkog interfejsa, dakle pomoću kursora, ikona, prozora i drugih elemenata.

Vrste grafičkih interfejsa

Grafički interfejsi koji se ne temelje na PUI-u se najčešće susreću u računarskim igrama kao i u naprednim interfejsima temeljenim na virtualnoj stvarnosti. Danas se istražuje novi interfejs nazvan Zooming User Interface ili ZUI koji kombinira 3-dimenzionalno kretanje sa 2D slikom.

Neki grafički interfejsi su napravljeni isključivo za jednu namjenu, to je bio primjer sa Atari ST računarom u 1986. godini kada je predstavljen grafički interfejs sa ekranom osjetljivim na dodir. Danas se grafički interfejs ne koristi samo u računarima, danas ga iskorištavaju i razne govorne mašine, informacijski kioski kao i monitori u industrijskim postrojenjima koji pokreću operativne sisteme u realnom vremenu (RTOS). Neki najnoviji mobiteli također imaju grafičke interfejse sa ekranima osjetljivim na dodir.

GUI protiv CLI

Primjer KDE grafičkog interfejsa, jednog od X Window System GUI-a dostupnih za Unixolikim sistemima

Grafički interfejs je predstavljen kao odgovor na Command Line Interfaces (CLI) ili interfejs koji je računarom upravljao isključivo preko teksta i komandne linije. CLI je bio manje upotrebljiv nego GUI te je bio mnogo komplikovaniji jer je koristio tekstualne naredbe (kao u DOS operativnom sistemu). Neki današnji operativni sistemi sadrže oba interfejsa, iako se grafički mnogo više koristi što je i logično.

Datoteka:Pcdos10.gif

CLI operativni sistem, DOS

Također pogledajte

• Fittsov zakon
• Anti-Mac
• Apple protiv Microsofta
• Softverski razvoj
• Spisak tema (razvoj softvera)
• Računarska interakcija
• GUI isprobavanje

Vanjske veze

GUI na Wikimedijinoj ostavi

• Marcin Wichary, GUIdebook, Galerija grafičkih interfejsa: preko 5500 slika interfejsa, programa i ikona
• Stvarna historija GUI-a, veoma zanimljiv članak, Mike Tuck
• Historija grafičkog intervejsa, Jeremy Reimer, Ars Technica
• Linux nije Windows