Diokle iz Sirakuze
Za ostala značenja, vidi Diokle.Diokle iz Sirakuze (grč. Διοκλῆς ὁ Συρακούσιος) bio je starogrčki zakonodavac i politički i vojni vođa u Sirakuzi krajem 5. veka pne.[1] Istorijski je osvedočeno samo nekoliko godina njegovog života, tj. period od 413. do 408. pne.
Govorništvo[uredi | uredi kod]
Istoričar Diodor Sicilijski predstavlja Diokla kao slavnog i uglednog govornika, u trenutku kad ovaj, dan nakon propasti sicilijske ekspedicije 413. pne., za zarobljene Atinjane predlaže najstrožu moguću kaznu: da se atinski vođe Demosten i Nikija pogube, da se atinski vojnici pretvore u robove i pošalju na rad u kamenolomima,[2] a da se vojnici iz gradova-saveznika Atine prodaju u ropstvo. Taj je predlog svojim govorom podržao i Gilip, koji je istakao da su istu sudbinu Atinjani bili namenili Sirakužanima u slučaju svoje pobede. Tako je predlog prihvaćen, uprkos mišljenju onih koji su zagovarali milost i koje je podržao strateg Hermokrat.[3] (Prema Plutarhu Tukididu, Gilip je želeo da dvojicu atinskih vođe povede u Spartu kao dokaze svojih vojnih uspeha.)
Zakonodavstvo[uredi | uredi kod]
Nakon pobede 413. pne. Sirakužani koji su aktivno učestvovali u odbrani grada zatražili su demokratske reforme[4] po ugledu na demokratiju koju je u Atini nakon oligarhijskog prevrata ponovo uspostavila atinska mornarica.[5]
Kao prve mere Diokle je uveo ograničenje mandata državnih magistrata i postavio ljude koji će napisati nove zakone. Među njima je bio i on sam, pa je uzeo vodeću ulogu, koja je bila toliko jaka da su i ti zakoni poneli njegovo ime. Pravičnost i preciznost sistema kazni i nagrada koji je uveo doneli su mu divljenje sugrađana, pa i poštovanje ljudi van Sirazuze, s obzirom na to da su i drugi polisi na Siciliji preuzeli te zakone, koji su ostali na snazi sve dok rimsko pravo nije odnelo prevagu.
Poraz i pad[uredi | uredi kod]
Godine 410. pne. Hermokrat je morao u progonstvo i to je, kako veruju istoričari, dalo Dioklu nesmetanu kontrolu nad Sirakuzom. Diokle je 409. pne. postavljen na čelo sirakuške flote od nekih 4.000 ljudi, koja je trebalo da krene u pomoć Himeri, koju su opsedali Kartaginjani predvođeni Hanibalom Magom, koji se s trupama iz Hispanije iskrcao na Siciliji i odneo prvu pobedu u bici kod Selinunta. No sirakuška je ekspedicija doživela neuspeh: nakon prve bitke kod Himere sirakuška je vojska bila naterana na povlačenje zbog straha da će Hanibal Mago krenuti na Sirakuzu. Himera je tada pala i bila je razorena, a Sirakužani su spasili tek nešto himerskih žena i dece što je pobeglo sa sirakuškom vojskom.[6] Godine 408. pne., nešto nakon bitke kod Himere, Hermokrat se vratio na Siciliju i postigao neke uspehe u borbi protiv Kartaginjana, preokrenuvši tako narod u Sirakuzi protiv Diokla. Iste godine, 408. pne. Diokle je bio poslat u progonstvo i nakon toga se više ne pojavljuje u istorijskim izvorima. Veruje se da je umro ubrzo potom, a o njegovoj smrti sačuvana je legenda nalik legendama o smrti Zeleuka i Haronde.
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ Smith, Sir William (ed.) (1853). „DIOCLES, a Syracusan, celebrated for his code of laws”. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. vol. I. London: John Murray. str. 1010.
- ↑ Što je bilo ravno osudi na brzu smrtnu kaznu, jer, prema Diodoru, uz nekoliko izuzetaka milosti, "sa svima drugima postupalo se bedno i bili su maltretirani u okovima te u jadu pomreše" (Diodor Sicilijski, Istorijska biblioteka, XIII, 10.)
- ↑ Diodor Sicilijski, Istorijska biblioteka, XIII, 8.
- ↑ Aristotel Politics knjiga VIII (obično V), poglavlje 3, §6
- ↑ Aristotel, Politika knjiga 8 (obično V), poglavlje 3, §5
- ↑ Diodor Sicilijski, Istorijska biblioteka, XIII, 59-61.