Careva džamija u Nevesinju
Careva džamija u Nevesinju (džamija sultan Bajazid Velije) je smještena na zapadnoj periferiji Nevesinja, Bosna i Hercegovina. Proglašena je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[1] Ovu odluku komisija je donijela na sjednici održanoj 30. avgusta do 5. septembra 2005. godine, u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović, Ljiljana Ševo (predsjedavajuća) i Tina Wik. Nacionalni spomenik čine džamija i hadžijske sofe u okviru haremskog zida, haremski zid i objekt mekteba uz haremski zid.
Historija[uredi | uredi kod]
Džamija je sagrađena između 1481. i 1512. godine, i smatra se jednom od najstarijih džamija na prostoru Bosne i Hercegovine. Uz džamiju su sagrađeni mekteb, medresa i šadrvan. Za izdržavanje zadužbine zavještana je i izvjesna suma novca i prihodi od hana sa imaretom koji je bio smješten uz Pazar, vezan uz čaršiju. Legator je. Nije poznato kada je medresa prestala sa radom i kada su medresa i šadrvan srušeni. Mekteb je bio smješten u posebnoj zgradi kraj džamije i radio je sve do 1992. godine. Objekat hana sa imaretom je nacionalizovan nakon II svjetskog rata. O veličini zadužbine Careve džamije govori i činjenica da je cijela jedna mahala (ulica) u Nevesinju nosila naziv Vakuf.
Velike intervencije na džamiji, u smislu proširivanja molitvenog prostora, su rađene 1578. godine i krajem 17. vijeka. Obnavljana i krajem 18. i 19. vijeka, kao i 1989/91. godina kada je izvršena restauracija džamije. Tarih o gradnji džamije nije sačuvan. Jedini sačuvani natpis jeste natpis o jednoj od obnova džamije.
Tokom zadnjeg rata u Bosni i Hercegovini džamija je srušena. Kamen sa porušene džamije i katoličke crkve Uznesenja Blažene Djevice Marije, je vraćen i ugrađen u obnovu džamije i crkve u obimu u kojem je to bilo moguće.
Obnovljena je na izvornoj lokaciji, u izvornom obliku, uz primjenu izvornih ili istovrsnih materijala i izvornih metoda građenja u najvećoj mogućoj mjeri, a na temelju dokumentacije o ranijem izgledu. Dio sredstava, pored Medžlisa IZ-e Mostar osiguralo je federalno Ministarstvo za izbjegla i raseljena lica, a drugu fazu njene obnove finansirali su dobrotvori iz Kuvajta.
Opis[uredi | uredi kod]
Prema konceptu prostorne organizacije Careva džamija u Nevesinju pripada jednoprostornim džamijama sa otvorenim trijemom i kamenom munarom. Natkrivena je četverovodnim krovom. S obzirom na veliki nagib terena, džamija je sagrađena na podzidu. Podzid je, kao i temelji džamije napravljen od velikih blokova kamena. Dimenzije džamije iznose oko 19,0 x 13,0 m (dimenzije mjerene sa trijemom).
Džamija ima kamene zidove od pravilno tesanih kamenih blokova, debljine oko 70 cm iznutra krečene, dok je struktura zida vidljiva sa vanjske strane.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Hivzija Hasandedić - Muslimanska baština u istočnoj Hercegovini, El Kalem, Sarajevo, 1990.
- Evlija Čelebija - Putopis, Izdavačko preduzeće Sarajevo Publishing, Sarajevo, 1996.
- Mehmed Mujezinović - Islamska epigrafika Bosne i Hercegovine, knjiga III, 3. izdanje, Biblioteka Kulturno naslijeđe, Sarajevo Publishing, 1998.
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ „Careva džamija u Nevesinju”. Komisija za nacionalne spomenike. Pristupljeno 4. 5. 2019.
