Arheološko područje Otinovci

Arheološko područje Otinovci sa ostacima crkava iz V, XV i XIX vijeka, opština Kupres, Bosna i Hercegovina, proglašeno je za nacionalni spomenik BiH.

Godine 1887. prilikom izgradnje župne crkve Sv. Ive otkopane su ruševine starijih građevina na istaknutom proplanku iznad sela, na oranicama Lanišća, položaju koji od tada nazivaju i Crkvinom. Nakon posljednjeg rata, uoči planirane gradnje nove crkve, pristupilo se arheološkim iskopavanjima bez značajnijih rezultata. Iskopavajući tokom ljeta 1998. godine, unutar zidova i uz temelje, nesmotreno su oštećeni ostaci malterisanih podnica ranohrišćanskih prostorija. Konzervirani su i djelimično rekonstruisani ostaci građevina i uređeni kao arheološki park na otvorenom.

Ranohrišćanska bazilika

Bazilika na sjevernoj strani kompleksa, prema interpretaciji prvog istraživača, fra Vladimira Dolića, imala je prostraniji srednji i dva bočna broda jednakih širina, ukupno 14,5 x 24,5 m. Svaki od brodova se završavao polukružnom apsidom, od kojih je ona u sredini bila najveća. U narteksu i južnoj bočnoj lađi su zatečene grobnice na svod. Ovdje je uz ostatke crkve otkriveno nekoliko epigrafskih nalaza. Građevina dosta je nastradala u požaru, ako ne i potpuno uništena. Datira se u V ili VI stoljeće.

Crkva sv.Trojstva

Srednjovjekovna zavjetna crkva sv. Trojstva (tada su se Otinovci zvali Vrila), podignuta je na temeljima ranohrišćanske bazilike. Crkvu je podigla bosanska kraljica Katarina. Tadašnji papa Nikola V dao je potpuni oprost svim hodočasnicima koji hodočaste u nju. Tradicija traje do danas kada 18. Juna počinje šestodnevni spomen na papu Nikolu V, njegovo pismo i kraljicu Katarinu. Ta crkva je porušena u vremenu nakon pada Bosne pod Osmansku upravu,

Crkva Sv. Ive

Sagrađena je 1889. godine na temeljima ranijih crkvi. Izmaknuta je prema sjeveru u odnosu na stariju građevinu za polovinu svoje širine. Objedinivši nekadašnju baziliku i predvorje, najnovija crkva je jedinstvene unutrašnjosti. Do razaranja 1994. godine, više puta je obnavljana. Najvažnije intervencije bile su dogradnja zvonika na ulazu, sakristije uz sjevernu stranu pravougaone niše i drvenog kora čiji su nosivi stubovi počivali na pravcu pružanja temelja pročelja ranohrišćanske bazilike. Tom prilikom ostaci ranohrišćanskih objekata su djelimično razorani, te zatrpani.

Najnovija crkva u Otinovcima je mala i jednostavna crkva. Iznutra je dovršena, sa slikama Milosrdnog Isusa, Kraljice Katarine i Križnog puta. Planira se njeno proširenje. Pripada Vrhbosanskoj nadbiskupiji

Literatura

• Ljubomir Gudelj, Starohrvatska prosvjeta, III serija, sv. 27, 2000 - Ranokršćanski kompleks u Otinovcima na Kupreškoj visoravni
• Edin Veletovac, Filozofski fakultet Sarajevo, Knjiga XVII -Kasnoantičke bazilike u Bosni i Hercegovini
• Maja Petrinec, Prapovijesno razdoblje, Arheološka zbirka Franjevačkog muzeja u Livnu, 21-25, 1999.

Vanjske veze

• Otinovci i Kupres – dvije župe na tromeđi nad/biskupija