Straža (Vršac)

Straža
Glavna ulica sa rumunskom pravoslavnom crkvom
Osnovni podaci
Država	Srbija
Pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Južno-banatski
Opština	Vršac
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	693
Gustina stanovništva	57 st./km²
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	79 m
Površina	12,2 km²
Straža Straža (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	26345
Pozivni broj	013
Registarska oznaka	VŠ

Straža (рум) Strajă, (мађ) Strázsa, (kasnije Temesőr, (нем) Lagerdorf je naselje u opštini Vršac у Јužnobanatski okrug. U naselju Straža živi 572 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 43,4 godina (41,1 kod muškaraca i 45,6 kod žena). U naselju ima 215 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,22. Ovo naselje je uglavnom naseljeno Rumunima (prema popisu iz 2002. godine).

Istorija

Prvi kolonisti su došli u Banat već 1718. god. Ubrzo Banat je postao obećana zemlja siromasima širom Evrope. Država je pod privilegovanim uslovima naseljavala Nemce zanatlije, koji su bili prvi deset godina oslobođeni svih poreza. Ostalim naseljenicima je bio obezbeđen prevoz, besplatan plac, materijal za izgradnju kuće, oruđe za obradu zemlje i višegodišnje povlastice. Bečka komora je, želeći da od Banata stvori zlatni rudnik, osim Nemaca naseljavala i druge narode, Italijane i Špance koji su bili nosioci potpuno nove privredne grane na ovim prostorima – svilarstva. Italijani su, osim proizvodnje svile razvili veoma uspešno i proizvodnju pirinča. Iz drugih krajeva austrijske carevine i Evrope, doseljavali su se u Banat i drugi narodi: Česi. Slovaci, Rumuni, Srbi, Mađari, Bugari, Jermeni i Cincari. Razlozi njihovog naseljavanja su bili ekonomske prirode, rađeni sa ciljem da se u Banatu pokrene zaostala privreda. Nosioci privrednog razvoja su ipak bili Nemci, koji su sa sobom iz zapadne Evrope doneli najsavremenija oruđa za industriju i zemljoradnju.

Naziv mesta

Pominje se po prvi put 1717g.: nem. Lagerdorf. Oko 1880g.: Straža. Godine 1894.: -mađ. Temes-Sträzsa-. 1911 g.: Temes Ör 1922 g.:Straža. U zimu 1716-7. nalazio se ovde logor carske konjice u odbranu Nove Palanke. Od pratnje, margetana, vojnih prodalavaca i carskih zanatlija razvilo se, po odlasku vojske, naselje Lagerdorf (Straža). Crkveno je Lagerdorf pripadao Vršcu, a 1733g. Beloj Crkvi. Godine1734 pominje se kao nemačka kolonija u vršačkom dištriktu. Lagerdorf je imao i poštu i, na Karašu, mlin vršačkih Nemaca. Ova kolonija je proala 1738g. Godine 1744. naselili su napušteno selo Rumuni iz Male Vlaške, na koju podseća porodično ime ,, Krajovan“. Lagerdorf godine 1749. imao je 85 domova. Godine 1774. dodeljen je Lagerdorf vlaškoj-ilirskojgraničarskoj regimenti. Lagerdorf godine 1782. brojalo je 917 pravoslavnih stanovnika. A 1792g. podignuta je crkva. Godine1802. broji 910 stanovnika. Godine 1810. jedan od Lengaurovih uzeo je u zakup ,, Nemački mlin“, koji je i danas moderniziran, posedu te porodice (sada u 2008 zatvoren) 1838g. dodeljen Lagerdorf srpskom bataljonu, a 1845. jasenovačkoj kompaniji srpske graničarske regimente. Oktobra 1848g. bio je ovde tabor jednog odeljenja srpske Alibunarske vojske, koje je prekinulo Mađarima vezu između Vršca i Belecrkve. Isti srpski tabor rasturen je 7. novembra od Mađarskog generala Damjanića. 1854g. bilo je 1195 stanovnika. 1857g. izgrađen je put Lagerdorf-Vršac. 1891g. otvorena je železnička postaja. Brojno kretanje stanovništva: 1869g.:1242 stanovnika, 1880g.:1367 stanovnika, 1890g.:1510 stanovnika,1900g.:1606 stanovnika, 1910g.:1678 stanovnika. Dakle normalan prirast 1880g. ukinuta pošta, alije 1902g. ponovo otvorena. Od 2. oktobra 1908g. do 17. novembra 1909 g. bilo je opštinsko predstavništvo razrešeno dužnosti. 31. januar 1921g. popisano je 1482 stanovnika, od kojih je bilo Srba 17, Rumuna 1389, Nemaca 10, Mađara 14, i ostalih 52. Sedam opštinskih beležnika i pet opštinskih knezova naimenovani su od oktobra 1918. do 20 novembra 1927g., kada je izvršen izbor novog opštinskog predstavništva i opština svoje funkcionere sama izabrala.

Demografija

U naselju Straža živi 572 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 43,4 godina (41,1 kod muškaraca i 45,6 kod žena). U naselju ima 215 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,22. Ovo naselje je uglavnom naseljeno Rumunima (prema popisu iz 2002. godine).

Korišćena Literatura

• Monografija Podunavske oblasti 1812-1927 sastavio Dr, Vladimir Margan biv. Predsednik Oblasnog odbora Komesar Oblasne Samouprave, objavljeno (1927„Napredak Pančevo,,)
• Teritorija Podunavske Oblasti napisao Dr. Vladimir Margan Predsednik Obl. Odbora Smederevu 1928 g.*
• Istorijiski preglad Podunavske Oblasti Banatski deo napisao: Felix Milecker: (Vršac 1920) bibliotekar i kustos gradske biblioteke i muzeja u Vršcu 1928 g.

Vanjske veze

Straža (Vršac) na Wikimedijinoj ostavi

• Sajt sela Straža Arhivirano 2009-06-27 na Wayback Machine-u
• Sajt sela Straža Arhivirano 2009-05-16 na Wayback Machine-u
• Мапе, аеродроми и временска ситуација локација (Fallingrain)
• Сателитска мапа (Wikimapia)
• Гугл сателитска мапа (Maplandia)
• План насеља на мапи (Mapquest)