Grabovac (Zvečan)
Za ostale upotrebe, v. Grabovac.| Grabovac | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Kosovskomitrovački |
| Opština | Zvečan |
| Stanovništvo | |
| Geografija | |
| Koordinate | 42°56′01″N 20°50′25″E / 42.9336°N 20.8403°E |
| Nadmorska visina | 861 m |
  Grabovac Grabovac (Srbije) | |
Koordinate: 42° 56′ 01" SGŠ, 20° 50′ 25" IGD
Grabovac (alb. Graboc) je naselje u opštini Zvečan na Kosovu i Metohiji. Atar sela se nalazi na teritoriji katastarske opštine Zvečan i površine je 260 ha, po opštinskoj proceni 235 ha.
Geografija[uredi | uredi kod]
Selo Grabovac se nalazi na magistralnom putu Kosovska Mitrovica-Kraljevo, na 5 km od Kosovske Mitrovice i 2 km severno od Zvečana. Kroz Grabovac protiče reka Ibar, dok se sa druge strane oslanja na brdo (iza kojeg leži manastir Sokolica iz 14. veka) ispod vrha koji se zove Gospođin vrh, a poznat je i kao Ljuljaška. Brdo koje se nalazi iznad sela naziva se Gospođin vrh, upravo zbog manastira Sokolica, koji je posvećen presvetoj Bogorodici. Meštani to brdo još i nazivaju Ljuljaška, zbog stena na samom vrhu, koje se i pri najmanjem vetru ljuljaju. Većina kuća je podignuta duž magistaralnog puta. Grabovac je podeljen na tri male: Savić mala(u sredini), Katić mala (prema Kraljevu) i „pod kraj“ ili Moračani (prema Kosovskoj Mitrovici). Seoska slava je sveti car Konstantin i carica Jelena. Najčešća slava među Grabovačkim porodicama je Sveti Luka.
Selo ima četvororazrednu školu u okviru osnovne škole Vuk Karadžić iz Zvečana. Zahvaljujući magistralnom putu koji prolazi kroz selo dobro je povezano sa Zvečanom i drugim mestima. Za selo je značajno i što u blizina protiče reka Ibar. Selo je povezano na gradski vodovod, a delovi imaju seoske vodovode. U selu postoji ostaci srušene Crkve posvećene Svetom caru Konstantinu. U neposrednoj blizini ostataka crkve, 2014. godine, meštani sela, kao i donatori iz cele R. Srbije, pa i sveta, započeli su izgradnju hrama posvećen Sv. Luki.
Istorija[uredi | uredi kod]
Pod nazivom Grabovac ne pominje se u Svetostefanskoj povelji Kralja Milutina iz 1313. godine, ali i danas se plodna ravnica pored reke Ibar naziva „ Bano polje“. Selo se spominje u turskom defteru u oblasti Vuka Brankovića, gde se kaže da ima 25 domaćinstva. Po jednom od narodnih predanja selo je pod prisilom iseljeno tokom velike seobe 1690. godine, a povratak srpskog stanovništva na vekovna ognjišta započinje krajem XVIII veka. Po drugom predanju selo je bilo živo i posle velike seobe Srba 1690.
Demografija[uredi | uredi kod]
Naselje ima srpsku etničku većinu.
Broj stanovnika na popisima:
- popis stanovništva 1948. godine: 400
- popis stanovništva 1953. godine: 445
- popis stanovništva 1961. godine: 525
- popis stanovništva 1971. godine: 528
- popis stanovništva 1981. godine: 542
- popis stanovništva 1991. godine: 561
- opštinska procena 2011. godine: 625
Spoljašnje veze[uredi | uredi kod]
- Internet prezentacija sela Arhivirano 2019-05-06 na Wayback Machine-u