1559

Ovo je članak o godini 1559.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	15. vijek – 16. vijek – 17. vijek
Decenija:	1520-e  1530-e  1540-e  – 1550-e –  1560-e  1570-e  1580-e
Godine:	1556 1557 1558 – 1559 – 1560 1561 1562

1559. po kalendarima

Gregorijanski	1559. (MDLIX)
Ab urbe condita	2312.
Islamski	966–967.
Iranski	937–938.
Hebrejski	5319–5320.
Bizantski	7067–7068.
Koptski	1275–1276.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1614–1615.
• Shaka Samvat	1481–1482.
• Kali Yuga	4660–4661.
Kineski
• Kontinualno	4195–4196.
• 60 godina	Yin Zemlja Koza (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11559.
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1559 (MDLIX) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Događaji

• 1. 1. - Frederik II je novi kralj Danske i Norveške (do 1588).
• 15. 1. - Elizabeta I. krunisana u Westminsterskoj opatiji.
• siječanj-veljača - Ugarski sabor u Požunu/Bratislavi, opiranje zahtjevima kralja Ferdinanda; u isto vrijeme bosanski paša Malkoč-beg pustoši i robi po Hrvatskoj i Kranjskoj; žitelji Gvozdanskog privremeno priznali tursku vlast.

• 27. 2. - Ustanovljena Crkva Engleske.

• 23. 3. - Etiopski car Gelawdewos poginuo u invaziji hararskog sultana Nur ibn Mujahida, nasleđuje ga brat Menas (do 1563).

• 3. 4. - Mir iz Cateau-Cambrésisa okončava Italijanski rat 1551-1559: Francuska gubi većinu poseda u Italiji, ali zadržava Metz, Toul i Verdun u Loreni i Calais na La Manšu.
  • Ovim je okončan 65-godišnji period Talijanskih ratova
• travanj - Malkoč-beg razorio Čazmu, sjedište sandžaka, kako ne bi pala kršćanima u ruke (sjedište premješteno u Pakrac).

• 2. 5. - John Knox se vraća u Škotsku, gde će započeti Škotsku reformaciju.
• 13. 5. - Telo anabaptističkog lidera Davida Jorisa ekshumirano i spaljeno u Bazelu, nakon posthumne osude zbog hereze.
• 31. 5. - Sultanović Selim sa trećim vezirom Mehmed-pašom porazio kod Konye pobunjenog brata Bajazita koji zatim beži u Persiju - Selim ostaje jedini naslednik.

• 2. 6. - Kraljevski edikt u Francuskoj uvodi smrtnu kaznu za herezu.
• 21. 6. - Španski kralj Filip II. se preko posrednika oženio svojom trećom ženom, francuskom princezom Élisabeth de Valois.
• 30. 6. - Francuski kralj Anri II smrtno ranjen na turniru.

• 10. 7. - Mladi François II dolazi na francuski presto posle očeve smrti (do 1560).

• 15. 8. - Tristán de Luna y Arellano vodi ekspediciju na Floridu, osniva efemerno naselje na mestu današnje Pensacole.
• 18. 8. - Umro papa Pavao IV., slavlje u Rimu, zapaljena palata Inkvizicije.

• 15. 9. - Umrla Izabela Jagelonska, namesnica Erdelja - sin Ivan Sigismund Zapolja se zatim naziva izabranim kraljem Ugarske, Hrvatske i Dalmacije.
• 19. 9. - Uragan ubio stotine španskih naseljenika u Pensakoli.
• 25. 9. - Giovanni Angelo Medici postaje papa pod imenom Pio IV. (do 1565).
• 25. 9. - Umro vlaški vojvoda Mircea Ciobanul ("Mirča Čobanin"), nastavlja njegova žena Doamna Chiajna u ime njihovog sina Petrua (do 1575).

• 11. 10. - Turska provala iz Slavonije ili Madžarske do Novigrada Podravskog.
• 26. 10. - Svečana sahrana francuskog poslanika de la Vinja u Dubrovniku.

Kroz godinu

• Obnovljen manastir Tronoša (u ovo vreme vlada neka epidemija).
• Susedgrad i Donja Stubica podeljene između dva potomka loze Hening po ženskoj liniji.
• Pavao Skalić objavio Encyclopaediae seu orbis disciplinarum tam sacrarum quam profanarum epistemon u Bazelu - prva upotreba reči "enciklopedija".
• U Podgradu pod Soko Gradom većina kuća je muslimanska.
• U manastiru Podmalinsko prepisano jevanđelje, u manastiru Zastup ispisan Minej za mart.
• Jean Nicot, francuski ambasador u Portugalu, opisuje navodna medicinska svojstva duvana.
• Objavljen Pavlov indeks, prva verzija Indeksa zabranjenih knjiga.
• Oda Nobunaga zavladao svojom provincijom Owari.
• Portugalci zauzeli Daman u Indiji.

Rođenja

• februar - Johann Tserclaes von Tilly, zapovjednik katoličke vojske u Tridesetogodišnjem ratu († 1632)
• 9. 2. - Nikola V. Šubić Zrinski († 1605)
• 18. 2. - Isaac Casaubon, klasičar i filolog († 1614)
• 21. 2. - Nurhaci, osnivač dinastije Ćing († 1626)
• 13. 11. - Al-Mansur al-Qasim, osnivač zejditske monarhije u Jemenu († 1620)

Smrti

• 1. 1. - Kristijan III., kralj Danske i Norveške (* 1503)
• 25. 1. - Kristijan II., bivši kralj Danske, Norveške i Švedske (* 1481)
• 23. 3. - Gelawdewos, car Etiopije (* 1522)
• 2. 4. - Adam Ries, matematičar (* ca. 1493)
• maj - Péter Petrovics, ugarski magnat u Erdelju
• 10. 7. - Anri II, kralj Francuske (* 1519)
• 18. 8. - Pavao IV., papa (* 1476)
• 15. 9. - Izabela Jagelonska, udova kraljica Ugarske, namesnica Erdelja (* 1519)
• 25. 9. - Mircea Ciobanul, vlaški vojvoda
• Teofan Krićanin, ikonopisac
• Matija Grbić Ilirik, humanist (* ca. 1508)

Reference

• Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)