Đuro Pećanac Đurekan
| ĐURO PEĆANAC | |
|---|---|
 Đuro Pećanac Đurekan | |
| Datum rođenja | 1916. |
| Mesto rođenja | Suvaja, kod B. Petrovca Austrougarska |
| Datum smrti | juli, 1942 |
| Mesto smrti | Bravsko, Bosanski Petrovac NDH |
| Profesija | Trgovačka škola |
| Član KPJ od | 1941 |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| U toku NOB-a | politički komesar čete Peti krajiški partizanski odred |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije |
| Narodni heroj od | 24.jula 1953. |
Đuro Pećanac Đurekan (Suvaja, B. Petrovac, 1916 — Bravsko, Bosanski Petrovac, 5.maj, 1942, narodni heroj Jugoslavije, komandant Četrvrtog krajiškog proleterskog bataljona.
Biografija[uredi | uredi kod]
Potiče iz zemljoradničke porodice. Njegovi roditelji - otac Stanko i majka Anđa (rođena Milanović), imali su pored Đure još četvoro dece - sinove Tomu i Milana i ćerke Maru i Milku. Đuro je osnovnu školu završio u rodnom selu, a potom je pohađao građansku školu u Bosankom Petrovcu. Njegov najstariji brat Toma je bio zidar i odlazio je na rad u Beograd, pa je svoju mlađu braću Đuru i Milana poslao na školovanje u Sarajevo. Đuro je tamo završio Trgovačku školu, a potom je otišao na odsluženje vojnog roka u mjesto Đevđeliju, na granici Grčke i Makedonije.
Aprilski rat i okupacija Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine, zatekli su ga u Makedoniji. Pošto je uspio da izbegne zarobljavanje, sa grupom naoružanih vojnika, probio se u rodni kraj, i povezao se sa aktivistima Narodnooslobodilačkog pokreta, koji su radili na organizovanju ustanka. Uključio se u pokret i aktivno radio na pripremama za oružanu borbu - radio je na skupljanju oružja i drugog ratnog materijala, kao i okupljanju boraca i simpatizera.[1]
Već u prvim borbama, u kojima je učestvovao, istakao se kao uzoran i hrabar borac. Posebno se istakao u borbi s nadmoćnijim neprijateljskim snagama, koje su pokušavale da razbiju blokadu Bosanskog Petrovca i da uspostave saobraćaj na putu Bosanski Petrovac-Bihać. Posebno je to bilo u akciji na Medenom polju, avgusta 1941. godine, kada su uništena tri kamiona s ustašama i zaplenjena tri puškomitraljeza, jedan teški mitraljez i druga ratna oprema. Tada je iz Bosanskog Petrovca neprijatelj pošao tenkovima u pomoć napadnutim ustašama. Mnogi borci, bili su iznenađeni dolaskom tenkova i pokolebali su se. Đuro se tada samoinicijativno stavio na čelo grupe boraca koja se bombama suprotstavila tenkovima, i time omogućila bezbjedno povlačenje ostatka boraca.
Novembra 1941. godine, kao nagradu za odanost Narodnooslobodilačkom pokretu i pokazanu hrabrost u dotadašnjim borbama, primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) i postavljen na dužnost zamjenika političkog komesara Vođeničke partizanske čete Petog krajiškog partizanskog odreda. Nedugo zatim, januara 1942. postao je politički komesar čete.
Početkom januara 1942. godine sa svojom četom je učestvovao u borbama u Podgrmeču. Njegova četa, kao jedna od najboljih partizanskih četa u Bosanskoj krajini, učestvovala je razbijanju četničkih snaga na terenu Mrkonjić Grada. U toku zime 1941/42. godine u ogorčenim borbama s četnicima, sa svojom četom prisilio je cio četnički bataljon na predaju.
Početkom maja 1942. godine, po povratku u petrovački kraj, njegova četa je učestvovala u višednevnim borbama koje su jedinice Prvog i Petog krajiškog partizanskog odreda vodile protiv nadmoćnijih snaga iz italijanske divizije „Sisari“, koje su se povlačile iz Bosanskog Petrovaca i Ključa, ka Dalmaciji. Ogorčena borba, koju je Đurina četa vodila 5. maja u blizini sela Bravsko, trajala je sedam i po časova bez prekida. U ovoj borbi, Đuro je bio najprije ranjen, a potom je pokušavajući da pritekne u pomoć ranjenom drugu, bio smrtno pogođen.[2]
Sahranjen je sutradan 6. maja 1942. godine u rodnom selu Suvaji, na groblju pored crkve. U znak sećanja na njega, osnovna škola u njegovom rodnoj selu nosila je do početka rata u Bosni i Hercegovini, naziv „Đuro Pećanac Đurekan“. Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 24. jula 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.
U Bosanskom Petrovcu, u parku Narodnih heroja, bila je postavljena Đurina bista, koja je uklonjena tokom rata 1995. godine.
Literatura[uredi | uredi kod]
- „Narodni heroji Jugoslavije”. Beograd: Mladost. 1975.
Reference[uredi | uredi kod]
- ↑ „Dušan Knežević: Sjećanje na narodnog heroja Đuru Pećanca Đurekana”. Opštinski odbor SUBNOR, 1974 -PETROVAC U NOB, knjiga 4. Pristupljeno 9. 2. 2016.
- ↑ „Milan Guteša Papa: Narodni heroj Đuro Pećanac Đurekan”. Opštinski odbor SUBNOR, 1974 -PETROVAC U NOB, knjiga 4. Pristupljeno 9. 2. 2016.