Izvorni kod stranice Teodor I Paleolog

{{Vladar 
| ime = Teodor Paleolog
| slika =
| opis_slike =
| puno_ime = 
| datum_rođenja = [[1355]]. 
| mesto_rođenja = [[Konstantinopolj|Carigrad]]
| država_rođenja = [[Vizantijsko carstvo]]
| datum_smrti = [[24. jun]] [[1407]]. 
| mesto_smrti =  [[Mistra]]
| država_smrti = [[Vizantijsko carstvo]]
| sahranjen = 
| funkcija = 
| vladavina = 
| prethodnik = 
| naslednik = 
| dinastija = 
| otac = 
| majka = 
| supružnik = 
| deca = 
| grb = 
| opis_grba = 
}}
'''Teodor I Paleolog''' ({{jez-gr|Θεόδωρος Α΄ Παλαιολόγος}}) je bio prvi [[morejska despotovina|morejski despot]] ([[1383]] — [[1407]]) iz [[paleolozi|dinastije Paleologa]]. Bio je četvrti sin [[spisak vizantijskih careva|vizantijskog cara]] [[Jovan V Paleolog|Jovana V]] ([[1341]] — [[1391]], sa prekidima) i njegove supruge [[Jelena Kantakuzin|Jelene Kantakuzin]]. Započeo je vizantijsku ekspanziju na [[Peloponez]]u i širenje despotovine<ref name="ODB" />, a uz pomoć [[Albanci|Albanaca]], koje je naseljavao i koristio kao vojnike, uspeo je da slomi vlast lokalnih velmoža<ref name="ODB">{{ODB}}</ref>.

== Poreklo i porodica ==

Manojlo je bio drugi sin Jovana -{V}- Paleologa i Jelena Kantakuzin, koja je bila ćerka [[Jovan VI Kantakuzin|Jovana -{VI}- Kantakuzina]] ([[1341]] — [[1354]]) i [[Irina Asen|Irine Asen]]. Oni su pored njega imali još četvoro dece.

{| {{prettytable}}
|-
!style=background:#aadead;| Ime
!style=background:#ababab;| Živeo
!style=background:#efdead;| Titula
!style=background:#dfdead;| Vladao
|-
| [[Andronik IV Paleolog|Andronik (-{IV}-)]] || [[1348]] — [[1385]]. || [[spisak vizantijskih careva|vizantijski car]] || Vizantijom (1376—1379)
|-
| [[Manojlo II Paleolog|Manojlo (-{II}-)]] || [[1350]] — [[1425]]. || [[spisak vizantijskih careva|vizantijski car]] || Vizantijom (1391—1425)
|-
| Mihajlo || <!--[[]]—[[]]--> || [[despot]] || 
|-
| [[Irina Paleolog|Irina]] || <!--[[]]—[[]]--> || || 
|}

Teodor se [[1384]]. godine oženio Bartolomejom [[Ačajoli]] sa kojom nije imao dece, a prema nekim izvorima njegova vanbračna ćerka je bila udata za [[Sulejman Čelebija|Sulejmana]], jednog od sinova [[Bajazit I|Bajazita I]] ([[1389]] — [[1402]]) koji su se posle njegove smrti borili oko prestola.

== Život i vladavina ==

Teodor je rođen tokom šeste decenije [[14. vek|XIV veka]] u [[Konstantinopolj|Carigradu]]. Titula despota mu je dodeljena [[1376]]. godine i on je upućen da preuzme vlast u [[Solun]]u, ali je naredne tri godine proveo u zarobljeništvu, usled pobune njegovog starijeg brata [[Andronik IV Paleolog|Andronika IV]] ([[1376]] — [[1379]]). On je izvršio državni udar, zbacio oca sa vlasti, a svoju braću utamničio. Nakon povratka Jovana V na vlast, Teodor je oslobođen i početkom devete decenije [[14. vek|XIV veka]] biva poslan u Moreju. On uspeva da suzbije [[Kantakuzini|Kantakuzine]] i da [[1383]]. ili [[1384]]. godine postane suvereni vladar Morejske despotovine.

Svoju poziciju je ojačao [[1384]]. godine ženidbom sa Bartolomejom Ačajoli, ćerkom [[Nerio I Ačajoli|Nerija I Ačajolija]] ([[1371]] — [[1394]]) gospodara [[Korint]]a i kasnijeg [[Atinsko vojvodstvo|Atinskog vojvodu]]. Na unutrašnjem planu, on počinje intenzivno naseljavanje Albanaca na Peloponez. Njihov dolazak je doveo do povećanja stanovništva i radne snage, koji su usled stalnih ratova bili u smanjeni, što je omogućilo napredak zemljoradnje i povećanje prihoda. Pored toga, on ih je upotrebio i kao vojnike u obračunu sa lokalnim [[magnat]]ima, čime je uspeo da suzbije njihovu samovolju i ojača svoju vlast.

Teodor je započeo širenje vizantijske vlasti na račun latinskih suseda u čemu je imao delimičnog uspeha. Nakon smrti svog tasta [[1394]]. godine od [[Karlo I Toko|Karla I Tokoa]] ([[1386]] — [[1429]]) je otkupio Korintsku oblast sa gradom [[Korint]]om i [[Korintski zemljouz|zemljouzom]] koji je omogućava kopneni prilaz [[Peloponez]]u. Sukobio se i sa tzv. ''[[Navarska kompanija|Navarskom kompanijom]]'' koja je kontrolisala sever Peloponeza i pobedio ih [[1395]]. godine. Međutim, usled otomanskih upada u Morejsku despotovinu [[1395]]. i [[1397]]. godine, Teodor prodaje Korint ([[1397]]) i celu despotovinu ([[1400]]) [[Viteški red|viteškom redu]] [[Hospitalci|Jovanovaca]] i povlači se u [[Monemvasija|Monemvasiju]]. Oni su uspeli da u narednim godinama odbiju sve otomanske napade na Korintski zemljouz i spreče njihov prodor na Peloponez, ali se [[1403]]. godine povlače sa njega i Peloponeza, mahom zbog velikog neprijateljstva lokalnog [[Grci|grčkog stanovništva]] prema njima<ref name="ODB" />. Teodor je nakon toga povratio pređašnje teritorije i već [[1404]]. godine je pod svojom kontrolom držao celokupnu Morejsku despotovinu.

Teodor I je umro [[24. jun|24.06.]][[1407]]. godine u [[Mistra|Mistri]], a nasledio ga je maloletni bratanac [[Teodor II Paleolog|Teodor II]] ([[1407]] — [[1443]]), koji se od ranije nalazio u Moreji i pripremao da ga nasledi. On je bio drugi sin njegovog brata i tadašnjeg vizantijskog cara [[Manojlo II Paleolog|Manojla II]] ([[1391]] — [[1425]]), sa kojim je Teodor bio u dobrim i bliskim odnosima i koji mu je oko [[1409]]. godine sastavio posmrtni govor.

== Povezano ==
* [[Morejska despotovina]]
== Reference ==
{{reflist}}

== Literatura ==
* {{ODB}}

{{niz
|pre=[[Dimitrije I Kantakuzin]]
|spisak=[[Morejska despotovina|Morejski despot]]<br />([[1383]] — [[1407]])
|posle=[[Teodor II Paleolog]]
}}

{{Lifetime|1355|1407|Paleolog, Teodor 01}}

[[Kategorija:Morejski despoti]]
[[Kategorija:Paleolozi|Teodor 01]]