Tao
Tao (ili Dao - Put) doslovno znači Put, a u kineskoj filozofiji označava zakonitost svemira, kojim se po unutrašnjoj nuždi kreće svako svetsko zbivanje. Ovaj princip mogu razumeti samo pojedinci čiji je život usaglašen sa osnovnim principima prirode[1].
Smatra se da najstarije sačuvano taoističko djelo "Jin-fu-čing" (0 skladu nevidljivoga) potiče iz vremena cara Huang-ti (2697. pne.). Glavni predstavnici klasičnog taoizma su Lao Ce (570-490. pne.), Lie Ce (oko 400. pne.) i Čuang Ce (umro oko 330. pr. n. e.). Prema Lao Ceu obeležja taoa su: nezahvatljivost, neizrecivost, nepokretljivost, nedelatnost, jedinstvo. Tao je "ponor" gde se smiruje svako zbivanje. To je "jedinstvo suprotnosti" i iskonsko prirodno stanje svega. "Tao nikada ne deluje, ali se po njemu sve dešava." Njegovu neizrecivost mudrac može izraziti jedino paradoksima. Najveći taoistički dijalektičar Čuang Ce definiše ga ovako: "Stvarnost bez prostora, trajnost bez vremena, to je svemir, kosmičko jedinstvo, sveobuhvatnost, tao." Prema Lie Ceu "Tao se ne doseže pozitivnim naporima, nego apstrakcijom i nedelatnošću" (vu-vei). Za njega je mnogostrukost bića prividna, realno je samo jedinstvo bitka, a "razlika života i smrti je imaginarna"... "Biće koje ovde strada preporađa se na drugom mjestu... nastanak i prestanak, dolazak i odlazak karike su lanca, ali je nit vodilja u toj ulančanosti nezahvatljiva.[2]"
Tao se u svetu ispoljava preko vrline (te). Ona pokreće "veliki tok" kojem daju kružni smer dve suprotne snage, Jin i jang, pasivna i aktivna sila, koje teže za ponovnim uravnoteženjem i povratkom u tao. "Obnoviti svoju prirodu znači vratiti se u iskonsku prirodu bitka" (Čuang-tse). Ta je iskonska priroda tao. Plodovi ljudske delatnosti su "veštački" i iluzorni. Otuda vera taoista u povratak prirodi i njihov pasivni stav prema toku događaja u društvenom životu. Dužnost dobrog vladara je da ne remeti mirni tok taoa i da bude suzdržljiv u donošenju i primeni zakona[2].
Pojam tao je srodan vedskom rita, indijskom pojmu dharma i grčkom logosu.[2]
- ↑ Ivan Vidanović, Rečnik socijalnog rada
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Filozofijski rečnik, Matica Hrvatska, Zagreb 1984.
