Sokoj - Organizacija muzičkih autora Srbije

Sokoj - Organizacija muzičkih autora Srbije je neprofitna organizacija, čija je delatnost kolektivno ostvarivanje prava autora muzike i drugih nosilaca prava na teritoriji Republike Srbije. Sokoj štiti muzički repertoar oko 10.000 domaćih autora i nosilaca autorskog prava i repertoar 2.000.000 inostranih autora. Svoju delatnost obavlja na osnovu dozvole dobijene od Zavoda za intelektualnu svojinu Republike Srbije, upisom u registar Agencije za privredne registre i Zakona o autorskom i srodnim pravima. Član je Međunarodne konfederacije društava autora i kompozitora CISAC i Međunarodnog biroa društava za zaštitu prava snimanja i prava mehaničke reprodukcije BIEM. Brend SOKOJ je ranije označavao "Savez organizacija kompozitora Jugoslavije" pre preregistracije u današnji naziv.

Sokoj obavlja dve grupe poslova:

1. Izdaje korisnicima muzike dozvole za javno izvođenje i emitovanje muzičkih dela i za njihovo izdavanje ili umnožavanje na nosače zvuka;
2. Prikuplja odgovarajuću autorsku naknadu od korisnika muzičkih dela: raspodeljuje i isplaćuje autorske honorare (tantijeme) autorima i drugim nosiocima autorskih prava u Srbiji i inostranstvu.

Delatnost Sokoja

Sokoj obavlja delatnost kolektivnog ostvarivanja autorskih imovinskih prava:

• pravo na beleženje ili umnožavanje;
• pravo stavljanja primeraka dela u promet;
• pravo davanja primeraka dela u zakup;
• pravo izvođenja;
• pravo predstavljanja;
• pravo prenošenja izvođenja ili predstavljanja;
• pravo emitovanja;
• pravo reemitovanja;
• pravo na javno saopštavanje, uključujući i interaktivno činjenje dela dostupnim javnosti;
• pravo javnog saopštavanja dela sa nosača zvuka ili slike;
• pravo na posebnu naknadu od uvoza, odnosno prodaje tehničkih uređaja i praznih nosača zvuka, slike i teksta za kole se opravdano može pretpostaviti da će biti korišćeni za takvo umnožavanje;
• pravo na naknadu za davanje na poslugu.

Na osnovu bilateralnih ugovora Sokoja sa inostranim autorskim društvima, Sokoj štiti i autorska prava inostranih autora na teritoriji Republike Srbije.

Organi Sokoja

Skupština

Skupština je najviši organ Sokoja i čine je svi članovi Sokoja. Zbog velikog broja članova, po principu predstavljanja, svake godine, na osnovu kriterijuma predviđenih Statutom, Upravni odbor utvrđuje sastav aktuelnog saziva Skupštine.

Upravni odbor

Upravni odbor upravlja radom Sokoja u skladu sa odlukama Skupštine. Aktuelni saziv Skupštine, iz svog sastava, bira 13 članova Upravnog odbora. U sastavu Upravnog odbora mora biti postignuta adekvatna žanrovska zastupljenost. Mandat članova Upravnog odbora traje 4 godine od trenutka izbora, s tim da se članstvo ograničava na najviše dve uzastopna mandata. Upravni odbor ima predsednika i jednog ili više podpredsednika Upravnog odbora.

Direktor

Rukovodi radom Stručne službe Sokoja. Organizuje proces rada i vodi poslovanje Sokoja u okviru obavljanja delatnosti Sokoja, a u skladu sa odlukama Skupštine i Upravnog odbora. Direktora imenuje i razrešava Upravni odbor i za svoj rad odgovoran je Upravnom odboru. Mandat direktora traje 4 godine, uz mogućnost ponovnih izbora.

Nadzorni odbor

Nadzorni odbor je organ upravljanja, koji prati i kontroliše rad Sokoja. Aktuelni saziv Skupštine, iz svog sastava, bira 5 članova Nadzornog odbora. Sastav i ovog organa upravljanja Sokoja mora biti takav da postigne adekvatnu zastupljenost žanrova. Mandat članova traje 4 godine od trenutka izbora, s tim da se članstvo ograničava na najviše dva uzastopna mandata. Predsednik rukovodi radom Nadzornog odbora.

Savet autora

Savet autora je stalno stručno radno telo Skupštine Sokoja, koje ima kontrolnu i regulatornu funkciju u vezi sa primenom Plana raspodele. Skupština imenuje 9 članova Saveta autora, a koji iz svog sastava biraju predsednika ovog stručnog tela. Sastav članova mora biti takav da se postigne adekvatna žanrovska zastupljenost.

Finansijsko poslovanje

Sokoj je neprofitna organizacija, što znači da po odbitku stvarnih troškova poslovanja, sva prikupljena autorska naknada od korisnika muzike raspodeljuju se kako domaćim tako i inostranim autorima čija se muzika emituje na teritoriji Republike Srbije. Od prikupljene autorske naknade, svake godine određuje se procentualni iznos koji se odbija za kulturna i socijalna davanja. Navedena sredstva čine poseban Fond za kulturna i socijalna davanja.

Fond za kulturna davanja

Sredstva fonda su namenjena stimulisanju, unapređenju i promovisanju muzičkog stvaralaštva domaćih autora, svih žanrova, koji su zaštitu svojih dela poverili Sokoju. Sredstvima fonda, na osnovu javnog konkursa, pomažu se projekti iz oblasti: muzičkog stvaralaštva, koncertnog izvođenja, muzičkih manifestacija i muzičko izdavačke delatnosti.

Fond za socijalna davanja

Sredstva ovoga fonda namenjena su za unapređenje penzijskog, zdravstvenog i socijalnog statusa članova Sokoja. Pravo na pomoć iz ovog fonda, u vidu novčane naknade, ima svaki član nakon pet godina članstva u Sokoju, pod uslovima koji su određeni Pravilnikom.

Međunarodna saradnja

Sokoj ima zaključen 101 bilateralni ugovor sa inostranim autorskim društvima o međusobnom zastupanju na bazi reciprociteta, po osnovu javnog izvođenja i emitovanja muzičkih dela (59), kao i po osnovu mehaničke reprodukcije (42) i na osnovu njih, na teritoriji Srbije, Sokoj zastupa celokupan muzički repertoar, odnosno preko 2.000.000 inostranih muzičkih autora. Sokoj je, od 1956. godine, član Međunarodne konfederacije društava autora i kompozitora CISAC, sa sedištem u Parizu - asocijacije koja okuplja 225 organiziacija za zaštitu prava autora iz 118 zemalja. Od 1959. godine Sokoj je član Međunarodnog biroa za zaštitu prava snimanja putem sredstava mehaničke reprodukcije BIEM, čije je sedište takođe u Parizu.

Istorijat

U skladu sa Bernskom konvencijom, po uzoru na odgovarajuće propise nemačkog, austrijskog i švajcarskog zakonodavstva, 1929. godine usvojen je jugoslovenski Zakon o autorskom pravu. Već sledeće godine, Jugoslavija je postala potpisnica Bernske konvencije.

Sedam godina kasnije, 1937. godine osnovano je Udruženje jugoslovenskih muzičkih autora (UJMA), koje je imalo tri poslovnice: u Beogradu, Zagrebu i Ljubljani. Udruženje je zastupalo brojne autore. Pored domaćih, štitili su se i inostrani autori tadašnjih udruženja evropskih zemalja - KODA (Danska), TEOSTO (Finska), BUMA (Holandija), ZAIKS (Poljska), STIMA (Švedska)...

Nakon Drugog svetskog rata, donet je novi Zakon o autorskom pravu. Uredbom Vlade Federativne Republike Jugoslavije, osnovan je Zavod za autorskopravno posredništvo, kao državne ustanove, čija je delatnost obuhvatala zaštitu svih vrsta autorskih prava.

Početkom 50-tih godina Zavod je ukinut, a poslovi autorskopravnog zastupanja i posredovanja preneti su na saveze i udruženja autora. U periodu nepostojanja pravnog kontinuiteta i nedostatka sudske prakse u oblasti zaštite autorskih prava, kao i izvesnih neslaganja između odredbi Bernske konvencije i jugoslovenskog zakona, osnovan je SAKOJ, Savez kompozitora Jugoslavije.

12. i 13. februara 1950. godine na prvom Kongresu SAKOJ-a, održanom u Beogradu, izabran je Stevan Hristić za predsednika i dr. Oskar Danon za generalnog sekretara. Među brojnim postavljenim ciljevima, SAKOJ je trebalo da napravi analizu muzičkog života u zemlji, program promovisanja muzike jugoslovenskih autora u zemlji i inostranstvu i da uspostavi odnose sa inostranim društvima za zaštitu autorskih prava. Sredinom šezdesetih godina sprovode se brojne organizacione promene i SAKOJ - Savez kompozitora Jugoslavije prerasta u SOKOJ - Savez organizacija kompozitora Jugoslavije.

Sedamdesetih godina SOKOJ je pretrpeo strukturalne promene, kao posledica ustavnih promena. SOKOJ je funkcionisao kao koordinator svih udruženja kompozitora Jugoslavije, po delegatskom sistemu. Kako bi održao korak u tehnološkom razvoju u oblasti ubiranja, raspodele i isplate autorskih honorara, SOKOJ je blisko sarađivao i imao potpunu profesionalnu pomoć od inostranih autorskih društava - SUISA, AKM i GEMA.

Tragični događaji devedesetih godina i dezintegracija Jugoslavije dovele su do nastanka novih nezavisnih država. Kao posledica, zaštita prava autora sa teritorije bivših jugoslovenskih republika, preneta je na novonastala društva za zaštitu autorskih prava.

Nakon dvehiljadite godine Sokoj je uspeo da prevaziđe posledice nastale decenijskim teškim poslovnim periodom i da uspostavi redovno obavljanje svoje delatnosti.

2005. godine Sokoj je odlikovan Ordenom Vuka Karadžića trećeg stepena za izuzetne zasluge u uspostavljanju i razvijanju sistema autorsko pravne zaštite na muzičkim delima svih žanrova, kao i zasluge u promociji kulturnih vrednosti.

2006. godine akronim SOKOJ prerasta u ime Sokoj. Današnji pun naziv je Sokoj - Organizacija muzičkih autora Srbije.

Reference

• www.sokoj.rs