Ptolemej XIII Teos Filopator

Ptolemej XIII Teos Filopator (grčki: Πτολεμαῖος Θεός Φιλοπάτωρ, Ptolemaĩos Theós Philopátōr, 62/61. pne. – 13. januar 47. pne.?) bio je jedan od posljednjih kraljeva drevnog Egipta, poznat kao mlađi brat i suparnik Kleopatre.

Biografija

Ptolemej je bio sin kralja Ptolemeja XII, a na prijestolje je došao nakon njegove smrti u proljeće godine 51. pne. Suvladarica mu je bila starija sestra Kleopatra VII, s kojom se, u skladu s tadašnjim egipatskim običajima, i oženio. Glavni pomoćnik, odnosno siva eminencija na dvoru mu je bio eunuh po imenu Potin.

Kleopatra se pokazala kao daleko sposobnija i popularnija vladarica od njih dvojice, te su je u proljeće 48. pne. pokušali svrgnuti. Kleopatra je bila prisiljena bježati iz kraljevske palače u Aleksandriji, ali je u Siriji skupila vojsku te otpočela građanski rat. Situaciju je dodatno zakompliciralo i to što se protiv Ptolemeja dignula i druga sestra Arsinoja, proglasivši se kraljicom.

Istovremeno je i u Rimu bjesnio građanski rat, te je nakon poraza u bitci kod Farsala na Ptolemejevom dvoru utočište pokušao pronaći rimski vojskovođa Pompej. Ptolemej i Potin su se pravili da će uslišati njegov zahtjev, ali su ga na prevaru 29. septembra 48. pne. ubili. Kada je nedugo potom Julije Cezar došao u Aleksandriju tražiti Pompejevo izručenje, Potin mu je na poklon dao Pompejevu odrezanu glavu, što je kod Cezara izazvalo zgražanje. Kleopatra je, pak, potajice ušla u Cezarove odaje i zavela ga, stekavši tako vrijednog saveznika.

Ne čekajući da Cezar u sporu presudi na Kleopatrinu stranu, Potin i Ptolemej su sklopili savez sa Arsinojom i započeli operacije protiv Cezara poznate kao aleksandrijski rat. Usprkos teških gubitaka, Cezar se uspio održati do dolaska pojačanja i na kraju je odnio pobjedu. Ptolemej i Arsinoja su prisiljeni napustiti grad, a Ptolemej se kasnije utopio pokušavajući prijeći Nil. Kleopatra je nakon toga sama zavladala Egiptom.

Preci

Preci Ptolemeja XIII od Egipta

													16. Ptolemej V Epifan
										8. Ptolemej VIII Fiskon
													17. Kleopatra I od Egipta
							4. Ptolemej IX Latir
													18. Ptolemej VI Filometor (sestra od 8)
										9. Kleopatra III od Egipta
													19. Kleopatra II od Egipta (sestra od 8)
				2. Ptolemej XII Aulet
													20. =16. Ptolemej V Epifan
										10. =8. Ptolemej VIII Fiskon
													21. =17. Kleopatra I od Egipta
							5. Kleopatra IV od Egipta
													22. =18. Ptolemej VI Filometor
										11. =9. Kleopatra III od Egipta
													23. =19. Kleopatra II od Egipta
	1. Ptolemej XIII
													24.
										12.
													25.
							6.
													26.
										13.
													27.
				3.
													28.
										14.
													29.
							7.
													30.
										15.
													31.

Vanjske veze

• Ptolemy XIII Theos Philopator entry in historical sourcebook by Mahlon H. Smith

Ptolemej XIII Teos Filopator Ptolemejska dinastija Rođen/a: cca. 62. pne. Umro/la: cca. 47. pne.
Prethodi: Ptolemej XII Aulet i Kleopatra VII	Faraon Egipta 51–cca. 47. pne. Kleopatra VII	Slijedi: Kleopatra VII i Ptolemej XIV