Savez komunista
Ukoliko ste tražili drugo značenje, vidite članak Savez komunista (razvrstavanje).
|
|
Savez komunista (nem. Bund der Kommunisten) je bio prva komunistička organizacija radničke klase koja je stvorena 1847. godine u Londonu, pod rukovodstvom Karla Marksa i Fridriha Engelsa, reorganizacijom dotadašnje tajne revolucionarne organizacije „Saveza pravednih“ . Prestao je da postoji 1852. godine, ali je uprkos tome bio preteča kasnijih međunarodnih komunističkih organizacija. Na njegovim osnovama je 1864. godine osnovano Međunarodno udruženje radnika.
Istorijat[uredi | uredi kod]
Borbu za osnivanje komunističke organizacije Karl Marks i Fridrih Engels su otpočeli organizovanjem mreže komunističkih dopisničkih komiteta za vezu, povezivanjem s radnicima i revolucionarima toga doba, propagiranjem svoga učenja među nemačkim, francuskim i belgijskim radnicima i borbom da pridobiju „Savez pravednih“, tj da ga oslobode zavereničkog karaktera i raznih maglovitih predstava o komunizmu. Ocenivši da su uslovi ispunjeni Marks i Engels su početkom 1847. godine stupili u „Savez pravednih“, pripremili njegovu reorganizaciju i na Prvom kongresu, juna 1847. godine u Londonu, osnovali Savez komunista.
Na Kongresu Savez komunista je dobio svoj naziv i usvojena su načela organizacije, koja je definisao Projekat statuta. Njime su utvrđena i ostala načela za izgradnju partije radničke klase. Na Drugom kongresu U Londonu, potvrđen je Statut, koji je prethodno bio prodiskutovan u svim osnovnim organizacijama Saveza; usvojena su programska načela i doneta odluka da Marks i Engels, koji su učestvovali u radu Kongresa, napišu manifest kao program Saveza komunista (Manifest komunističke partije).
Iako Savez komunista nije uspeo da se osnaži i omasovi, jer je odmah bio uvučen u revolucionarnu borbu 1848. godine, njegovi članovi su odigrali značajnu ulogu u revoluciji u Nemačkoj, boreći se na njenom levom, proletersko-plebejskom krilu, a mnogi od njih su bili osnovna snaga kasnije stvorene Prve internacionale. Savez je predstavljao prvu međunarodnu organizaciju radničke klase (članovi su osim Nemaca, bili i Francuzi, Belgijanci, Englezi, Česi, Južni Sloveni, Rusi, Skandinavci i dr.); njegov organ u toku revolucionarne 1848. godine bile su „Nove Rajnske novine“.
Posle izvesnog kolebanja, koje je nastalo zbog poraza revolucije, došlo je do rascepa u Savezu, na pitanju ocene dalje revolucionarne perspektive. Pošto je uz pomoć provokatora, pruska vlada organizovala u jesen 1852. godine tzv. „Kelnski proces protiv komunista“, na predlog Karla Marksa doneta je odluka o raspuštanju Saveza komunista - 17. novembra 1852. godine.
Literatura[uredi | uredi kod]
- Mala enciklopedija Prosveta (knjiga druga). „Prosveta“, Beograd 1959. godina.