Zatajenje srca

Srčana insuficijencija ili zatajenje srca je bolest srca koja se javlja kada srce više ne može pumpati dovoljnu količinu krvi za opskrbu cijelog organizma. Do zatajenja srca dovode gotovo sve bolesti srca, a najčešći uzroci su visoki krvni tlak (arterijska hipertenzija ) i koronarne bolesti srca (sužavanje koronarnih arterija zbog čega srčani mišić nije dovoljno prokrvljen). Među ostalim uzrocima su bolesti srčanih klijetkih, alkoholizam i virusne upale srčanog mišića (miokarditis). Kada uzrok zatajenja nije jasan ili je svojstven pojedinom bolesniku, obično se govori i idiopatskoj kardiomiopatiji, bilo dilatativnoj (prošireno srce), hipertrofnoj (povećana debljina srca) ili ograničenoj (kruto srca).

Srce koje popušta nije više u stanju kisik putem krvi distribuirati u tijelu, zbog čega dolazi do zastoja krvi u plućima i nedostatne prokvljenosti ostalih organa. Zbog zastoja krvi u plućima kod bolesnika se javlja teško i naporno disanje. Pacijenti, s druge strane, mogu lakše disati ako su podigli glavu (tzv. ortopneja). Krv se također nakuplja u jetri ili nogama, pa dolazi do oticanja. Zbog neadekvatne prokrvljenosti se mogu pojaviti nekroza tkiva i gubitak tjelesne težine, kao i gubitka neurohormona i metabolita, koji dodatno slabe organizam. Bolest je često praćena poremećajem električnog sistema, odnosno srćanog ritma, što je također opasno po život.

S obzirom na težinu simptoma, bolest simptoma se često dijeli u četiri faze koje je usvojila Njujorško udruženje za srce (NYHA), u rasponu od I (pacijent nema problema) do IV (pacijent ima problema dok miruje).

Ljekar zatajenje srca dijagnosticira na temelju anamneze i pregleda pacijenta. Pomoć pri tome mu pruža elektrokardiogram, rendgenski snimak srca te nalazi natriuretski peptida (hormona koji reguliraju rad srca). Zatajenje srca je također moguće utvrditi ultrazvukom srca, invazivnim snimanjem srčane komore (ventrikulografija) ili nuklearnom slikom (scintigrafija) srčanog mišića.

Liječenje zatajenja srca se sprovodi uklanjanjem ili ublažavanjem njegovih uzroka, odnosno primjenom lijekova koji usporavaju ili priječe njegove simptome. Tako, ako je uzrok zatajenja srca visoki tlak, primjenjuju se lijekovi za visoki tlak. Ako je uzrok zatajenja srca koronarna bolest, nastoji se olakšati prokrvljenost srčanog mišića - bilo lijekovima, bilo kirurškim operacijama za širenje ili premošćivanje srčanih arterija. Ako je uzrok u bolesti srčanih klijetki, nastoje se zamijeniti srčani zalisci. Ako je uzrok u alkoholizmu, primjenjuje se stalna i potpuna apstinencija.

Lijekovi mogu umanjiti ili otkloniti tegobe, odnosno spriječiti ili usporiti napredovanje bolesti i smrt. To uključuje primjenu diuretika (za reguliranje vode u organizmu) i nitroglicerinskim preparatima za olakšavanje disanja. Napredovanje bolesti se može usporiti i zaustaviti lijekovima koji inhibiraju štetne neurohormone - oni uključuju zaustavljače angiotenzinskog enzima (ACE-inhibitori) i blokatore angiotenzinskih receptora (sartans), inhibitore andernergičnih beta receptora (beta blokatori) te spironolakton. Kod pojedinih pacijenata se može ugraditi i pejsmejker.

Zatajenje srca je kronični sindrom, čiji se simptomi pogoršavaju s vremenom te koji zahtjeva hospitalizaciju. Usprkos liječenju, smrtnost bolesnika sa zatajenjem srca je relativno visoka.