Izvorni kod stranice Eparhija budimska

{{Eparhija
 | Eparhija = Eparhija budimska
 | Pomjesna crkva = [[Srpska pravoslavna crkva]]
 | Slika = 
 | Opis = 
 | Država = [[Mađarska]] i [[Češka Republika|Češka]]
 | Površina = 
 | Stanovništvo = 
 | Arhiepiskopija = 
 | Mitropolija = 
 | Sjedište = [[Sentandreja]]
 | Osnovana = 
 | Ukinuta = 
 | Broj namjesništava =
 | Broj crkvenih opština =
 | Broj parohija = 
 | Broj manastira = 
 | Broj hramova = 
 | Broj sveštenika = 
 | Broj monaha = 
 | Broj vjernika = 
 | Zvanična stranica = 
 | Eparhijski arhijerej = [[Lukijan Pantelić|Lukijan]]
 | Čin arhijereja = [[Episkopos|Episkop]]
 | Titula arhijereja = ''Episkop budimski i episkop temišvarski''
 | Arhiepiskop =
 | Mitropolit =
 | Vikarni arhijerej = 
 | Titula vikarnog arhijereja =
 | Karta = [[Datoteka:Map of Eparchies of Serbian Orthodox Church-sr.svg|290px]]
}}
'''Eparhija budimska''' je eparhija [[Srpska pravoslavna crkva|Srpske pravoslavne crkve]].

Nadležni arhijerej je gospodin [[Lukijan Pantelić|Lukijan]], a sedište eparhije se nalazi u [[Sentandreja|Sentandreji]], gde se nalazi i [[Saborna crkva u Sentandreji|saborna crkva]] (tzv. ''[[Beogradska katedrala (Sentandreja)|Beogradska katedrala]]'').

== Istorijat ==
[[Datoteka:Görögkeleti püspöki székesegyház (Belgrád-templom) (7388. számú műemlék) 4.jpg|desno|thumb|300px|[[Saborna crkva u Sentandreji|Saborna crkva]] [[Eparhija|eparhije]] u [[Sentandreja|Sentandreji]]]]
Ne zna se pouzdano kada je osnovana Budimska eparhija, pretpostavlja se da je to bilo 40-ih godina [[17. vijek|17. veka]]. Na to područje doseljavalo se srpsko pravoslavno stanovništvo iz krajeva pod upravom Turske. Tako je već [[1511]]. sazidana crkva u [[Komoran]]u, a potom i manastir [[Manastir Grabovac (Mađarska)|Grabovac]].

Posle [[Velika seoba Srba|Velike seobe Srba]] ([[1690]]) oko 37 hiljada srpskih porodica našlo se na teritoriji [[Ugarska|Ugarske]] od toga oko 8 hiljada porodica u Sentandreji. Po odobrenju cara [[Leopold I.|Leopolda I]] dana [[4. 3.|4. marta]] [[1695]]. mitropolit [[Jeftimije Popović]] potvrđen je u zvanju budimskog episkopa. Puna titula glasila je „''episkop [[budim]]ski, [[pešta]]nski, sentandrejski, [[Stoni Beograd|stonobeogradski]], [[sečuj]]ski, [[Siget (grad u Mađarskoj)|sigetski]], muhačopoljski''“. To je početak procvata Budimske eparhije.

Tokom [[18. vijek|18. veka]] izgrađen je veliki broj hramova u ovoj eparhiji, uglavnom u [[barok]]nom stilu. U Sentandreji je krajem [[19. vijek|19. veka]] bilo svega 617 pravoslavnih žitelja, a [[1924]]. samo 231 se izjasnilo kao [[Srbi]]. Zbog smanjenja broja pravoslavnih vernika eparhija je bila prinuđena da neke hramove ustupi [[Katolička crkva|Katoličkoj crkvi]], tako da je za nekoliko decenija izgubila 16 hramova iz [[18. vijek|18. veka]].

Budimska eparhija obuhvata parohije u Mađarskoj i dve u [[Češka Republika|Češkoj]]. Prema podacima iz [[2002]], eparhija ima dva arhijerejska namesništva sa 39 parohija i 11 sveštenika i dva manastira, [[Manastir Grabovac (Mađarska)|Grabovac]] i [[Manastir Srpski Kovin]]. Posle [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]], eparhija nije imala ustoličenog episkopa nego se njom uglavnom administriralo iz [[Beograd]]a, sve dok [[1988]]. nije za episkopa postavljen vladika [[Danilo Krstić]]. Biblioteka Budimske eparhije u Sentandreji ima preko 9.400 knjiga. Tu se nalazi i [[Srpski pravoslavni muzej u Sentandreji|Srpski pravoslavni muzej]].

== Episkopi ==
[[Datoteka:MitreOfBishopSztojkovics.jpg|desno|thumb|300px|[[Mitra (odežda)|Mitra]] episkopa [[Arsenije Stojković|Arsenija (Stojkovića)]]]]

Episkopi Budimske eparhije do sada bili su: (nepotpun spisak)
* Sevastijan (†[[1662]]);
* Simeon (oko 166?);
* Viktor (1660—1668 i 1680—1684);
* Kiril (1668—1680);
* [[Jeftimije Popović]] (1695—1700);
* [[Vikentije Popović-Hadžilavić]] (1708—1713);
* [[Mihailo Milošević]] (1716—1728);
* [[Vasilije Dimitrijević]] (1728—1748);
* [[Dionisije Novaković]] (1749—1767);
* [[Arsenije Radivojević]] (1770—1774);
* [[Sofronije Kirilović]] (1774—1781);
* [[Stefan Stratimirović]] (1786—1790);
* [[Dionisije Popović]] (1791—1828);
* [[Stefan Stanković]] (1829—1834);
* [[Justin Jovanović]] (1834);
* [[Pantelejmon Živković]] (1836—1839);
* [[Platon Atanacković]] (1839—1851);
* [[Arsenije Stojković]] (1852—1892);
* [[Lukijan Bogdanović]] (1897—1908);
* [[Georgije Zubković]] (1913—1951);
* [[Hrizostom Vojinović]] (1951—1952);
* [[Patrijarh srpski German|German Đorić]] (1952—1956);
* [[Arsenije Bradvarević]] (1960—1963);
* 1951-1988 samo administratori eparhije;
* dr [[Danilo Krstić]] (1988—2002, pre toga administrator eparhije 1984—1988);
* [[Lukijan Pantelić]] (od 2002).

Episkop Lukijan takođe administrira i [[Eparhija temišvarska|Temišvarskom eparhijom]].

== Literatura ==
* [[Dinko Davidov]]: „Spomenici Budimske eparhije“, 435 strana, Beograd 1990. {{ISBN|86-07-00480-8}}

== Vanjske veze ==
* [http://www.rastko.org.rs/rastko-hu/index.html Projekat Rastko Budimpešta - Sentandreja] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140111193127/http://www.rastko.org.rs/rastko-hu/index.html |date=2014-01-11 }}
* [http://www.unilib.bg.ac.rs/o_nama/izdanja/2002/madjari.pdf Srpsko-mađarske kulturne veze]
* [http://www.pravoslavlje.org.rs/broj/924/tekst/sentandreja-kroz-vekove/ Sentandreja kroz vekove („Pravoslavlje“, br. 924, 15. septembar 2005)]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.pravoslavlje.org.rs/broj/935/tekst/istinski-mir-je-u-bogu-i-crkvi/ Srpska crkvena opština u Pragu („Pravoslavlje“, br. 935, 1. mart 2006)]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{Srpska pravoslavna crkva}}

[[Kategorija:Eparhije Srpske pravoslavne crkve]]
[[Kategorija:Religija u Mađarskoj]]
[[Kategorija:Religija u Češkoj]]
[[Kategorija:Eparhija budimska]]