Izvorni kod stranice Borča

{{Gradska četvrt
| naziv = Borča
| slika = Borca.jpg
| opis_slike = Borča iz vazduha
| grad = [[Beograd]]
| opština = [[Palilula (Beograd)|Palilula]]
| površina =56,61 
| stanovništvo = 46.086
| gustina = 
| mapa = Belgrade
| gšir = 44.868833
| gduž = 20.455166
}}
[[Datoteka:Borca mz.png|thumb|right|250px|Mesne zajednice u Borči]]
'''Borča''' je urbano gradsko naselje u [[Beograd]]u, koje se nalazi na teritoriji [[Opština Palilula (Beograd)|gradske opštine Palilula]]. Prema [[Popis stanovništva u Srbiji 2011|popisu iz 2011.]] bilo je 46.086 stanovnika. Prema [[Popis stanovništva 2002. u Srbiji|popisu iz 2002.]] bilo je 35.150 stanovnika, a prema onom iz [[Popis stanovništva 1991. u SFRJ|1991.]] bilo je 26.895.

== Istorija ==

=== Rana istorija ===
Najraniji arheološki ostaci u blizini modernog naselja Borče su iz [[brončano doba|bronzanog]] i [[željezno doba|gvozdenog doba]], ali medaljoni, [[figurina|figurine]] i kovani novac iz 3. ili 4. veka pre nove ere su takođe pronađeni. Zbog močvarnog područje, nije mnogo sačuvano, ali su pronađeni ostaci koji potvrđuju prisustvo [[Jazigi|Jaziga]], [[Sarmati|Sarmata]] i [[Antički Rim|Rimljana]].

=== Kraljevina Ugarska i Osmansko carstvo ===
Austrougraski Kralj Žigmund je tokom druge polovine septembra 1427. godine logorovao u Borči, što ujedno predstavlja i najstariji do sada poznati pomen naselja.<ref>Istorija naselja Borča doseže čak od XIV veka [http://www.lobi-info.rs/istorija-naselja-borca/ link]</ref> Borča se spominje imenima ''Barcsa'' (ili ''Bercse''). Naselje je pripadalo [[Ugarska|Kraljevini Ugarskoj]], mada je moguće da njegovo ime ima slovenske korene (ime ''Barcsa'' verovatno potiče od slovenske reči "bara"), što ukazuje položaj naselja u močvarnim području [[Pančevački rit|Pančevačkog rita]]). Godine 1537. naselje su zauzeli [[Otomansko Carstvo|Turci]] i uključili ga u Smederevski sandžak i dali mu status [[vakuf]]a. Već 1567. Borča je pretežno naseljena [[Srbi]]ma. Za vreme austrijsko-turskih ratova, Borča je postala centar turske pogranične zone i bila je dobro utvrđena posle [[Karlovački mir|Karlovačkog mira]], ali su je Austrijanci ipak osvojili 1717, a [[Požarevački mir|Požarevačkim mirom]] 1718. zvanično je predata Habzburškoj monarhiji.

=== Habzburška monarhija ===
Nakon [[Beogradski mir|Beogradskog mira]] 1739. Habsburška monarhija je bila u obavezi da sruši utvrđenja, ali je zbog izbijanja [[kuga|kuge]] 1743. čitavo selo Borča spaljeno do temelja. Novo naselje je nastalo oko kule Stara Borča (''Alt Borcsa'') 1794. koje je postala centar opštine kao deo Banatske krajine, dela habsburške [[Vojna krajina|Vojne krajine]].

Godine 1848-1849, Borča je pripadala [[Srpska Vojvodina|Srpskoj Vojvodini]], srpskoj autonomnoj oblasti u okviru Habsburške monarhije, ali je 1849. opet stavljena pod upravu Vojne krajine. Nakon transformacije u Habsburške monarhije u [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarsku]] 1867. i ukidanja Vojne krajine 27. juna 1873. Borča je postala deo ugarske polovine monarhije, kao deo Pančevačkog distrikta Torontalske županije sa sedištem u današnjem [[Zrenjanin]]u. Borču je nakratko zauzela srpska vojska u [[Prvi svjetski rat|Prvom svetskom ratu]] (od 6. septembra do 14. oktobra 1914).

=== Jugoslavija i Srbija ===
Kako je Pančevački rit bio plavno zemljište, za vreme izuzetno visokog vodostaja Dunava (naročito 1826, 1888 i 1924), cela oblast i naselja su potpuno potopljena, što je pretvorilo močvaru u veliko jezero. Zabeleženo je da su tokom poplave 1924. spasilački brodovi morali da manevrišu između telefonskih stubova, a da su mrtvi sahranjivani iz čamaca<ref>[http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1924/04/14?pageIndex=00004 "Politika", 14. april 2015., str. 4]. digitalna.nb.rs (pristup. 17.10.2015.)</ref>. U periodu 1929-1933 izgrađen je 89 kilometara dug nasip koja štiti od daljeg plavljenja Borče. U isto vreme, sagrađeni su drum i železnička pruga koji povezuju Borču sa Beogradom. su takodje gradili.

Nakon sloma Austro-Ugarske 1918, Borča je postala deo Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (buduće [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevine Jugoslavije]]), pošto je srpska vojska ušla u naselje 9. novembra 1918. Od 1918. do 1922. Borča je bila deo Banatske oblasti, od 1922. do 1929. deo Beogradske oblasti, a od 1929. do 1941. deo uprave grada Beograda (Pančevački okrug). Između 1941. i 1944. Borču je okupirala nemačka vojska i uključila ju je u autonomni region Banat pod nemačkom upravom.

Godine 1949. opština je raspuštena, a ceo prostor od Pančevačkog rita postao je Deveti reon Beograda. Borča je ponovo dobila svoju opštinu 30. maja 1952, ali je 1955. sa opštinama [[Ovča]], [[Krnjača]] i [[Padinska Skela]] spojena u opštinu Krnjača. Ova opština je kasnije pripojena beogradskoj [[opština Palilula (Beograd)|opštini Palilula]] 1965.

Ovo naselje je u uglavnom naseljeno [[Srbi]]ma (prema popisu iz [[2002]]. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

{| width="50%" style="background:transparent; "
| valign="top" width="50%" style="border:1px solid gray; " |
<!-- =============================================================================================
                                       POČETAK GRAFIKA
===============================================================================================-->
<center>
:''Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka''
{|  
| style="padding: 0;" |

<timeline>
ImageSize  = width:250 height:200
PlotArea   = left:40 right:10 top:10 bottom:20
TimeAxis   = orientation:horizontal
AlignBars  = justify
Colors = 
  id:gray1 value:gray(0.9)

DateFormat = yyyy
Period     = from:1940 till:2010
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1940

PlotData = 
  bar:42180 color:gray1 width:1
  from:start till:end
  bar:28120 color:gray1
  from:start till:end
  bar:14060 color:gray1
  from:start till:end
  bar:0 color:gray1

LineData = 
  layer:front
  points:(62,34)(77,33) color:blue  width:2 
  points:(77,33)(100,37) color:blue  width:2
  points:(100,37)(128,58) color:blue  width:2
  points:(128,58)(157,94) color:blue  width:2
  points:(157,94)(185,128) color:blue  width:2
  points:(185,128)(217,161) color:blue  width:2

</timeline>
|}
</center>
<!-- =============================================================================================
                                       KRAJ GRAFIKA
===============================================================================================-->
| valign="down" width="50%" |
{{Popis
|izvor=<ref>{{Stat Knjiga 9}}</ref>
|p1948=3532
|p1953=3384
|p1961=4330
|p1971=9487
|p1981=18549
|p1991=26895
|p1991n=26090
|p2002s=35909
|p2002=35150
}}

{{Grafikon postoci
|izvor=<ref>{{Stat Knjiga 1}}</ref>
|širina=300px
|naslov=Etnički sastav prema popisu iz [[Popis stanovništva 2002. u Srbiji|2002.]]
|pozadina=#ddd
|pozicija=left
|šipke=
{{Vrsta sa postotkom|[[Srbi]]|yellow|30479|86.71}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Romi]]|blue|1296|3.68}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Jugoslaveni|Jugosloveni]]|red|474|1.34}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Goranci]]|green|464|1.32}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Crnogorci]]|orange|355|1.00}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Muslimani]]|cyan|271|0.77}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Makedonci]]|magenta|240|0.68}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Hrvati]]|black|232|0.66}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Mađari]]|gray|98|0.27}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Albanci]]|pink|87|0.24}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Bugari]]|navy|43|0.12}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Bošnjaci]]|silver|40|0.11}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Rusi]]|purple|25|0.07}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Nemci]]|yellow|21|0.05}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Slovenci]]|blue|19|0.05}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Slovaci]]|red|18|0.05}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Rumuni]]|green|18|0.05}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Ukrajinci]]|orange|10|0.02}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Česi]]|cyan|5|0.01}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Rusini]]|magenta|1|0.00}}
{{Vrsta sa postotkom|[[Vlasi (Srbija)|Vlasi]]|black|1|0.00}}
{{Vrsta sa postotkom|nepoznato|gray|310|0.88}}
}}

{{Grafikon piramida
|izvor=<ref>{{Stat Knjiga 2}}</ref>
|širina=300px
|naslov=
|pozadina=#eee
|levo2=m
|desno2=ž
|šipke levo desno=
{{Vrsta levo desno|?|gray|87|4.70|3.78|70}}
{{Vrsta levo desno|80+|gray|98|5.30|10.71|198}}
{{Vrsta levo desno|75-79|gray|182|9.84|18.01|333}}
{{Vrsta levo desno|70-74|gray|408|22.07|30.14|557}}
{{Vrsta levo desno|65-69|gray|732|39.61|47.18|872}}
{{Vrsta levo desno|60-64|gray|1006|54.43|50.27|929}}
{{Vrsta levo desno|55-59|gray|999|54.05|53.73|993}}
{{Vrsta levo desno|50-54|gray|1276|69.04|82.79|1530}}
{{Vrsta levo desno|45-49|gray|1402|75.86|83.33|1540}}
{{Vrsta levo desno|40-44|gray|1243|67.26|72.56|1341}}
{{Vrsta levo desno|35-39|gray|1286|69.58|70.07|1295}}
{{Vrsta levo desno|30-34|gray|1354|73.26|72.83|1346}}
{{Vrsta levo desno|25-29|gray|1404|75.97|79.92|1477}}
{{Vrsta levo desno|20-24|gray|1362|73.70|69.37|1282}}
{{Vrsta levo desno|15-19|gray|1259|68.12|65.42|1209}}
{{Vrsta levo desno|10-14|gray|1085|58.71|58.22|1076}}
{{Vrsta levo desno|5-9|gray|1062|57.46|56.22|1039}}
{{Vrsta levo desno|0-4|gray|957|51.78|46.59|861}}
|prosekm=35.9
|prosekž=37.7
}}

{{DomaćinstvaNaseljaSrbija|742|902|1200|2729|5808|8152|11668|2047|2562|2536|3067|910|374|115|35|14|8|3.01}}

{{BrakNaseljaSrbija|14098|4492|8738|435|382|51|14972|3595|8811|1744|788|34}}

{{ZanimanjaNaseljaSrbija|7094|521|9|5|1660|155|765|1202|210|920|5574|256|-|2|1073|30|156|1231|277|290|12668|777|9|7|2733|185|921|2433|487|1210|66|320|313|134|166|409|1|3|235|144|338|230|380|782|276|8|3|98|210|658|543|514|948|685|9|6|333}}

== Naselja ==
Manja naselja koja pripadaju Borči su:
* Stara Borča
* Centar (1-5)
* Irgot
* Sivi dom
* Greda
* Nove
* Ovča
* Zbeg
* Sebeš
* Crvenka

== Prevoz ==
Linije gradskog prevoza koje saobraćaju kroz Borču su '''85''' (Banovo brdo — Borča 3), '''95''' (Novi Beograd / <small>Blok 45</small> — Borča 3), '''96''' (Železnička stanica Pančevački most — Borča 3), '''104''' (Omladinski stadion — Crvenka) '''105''' (Borča 3 — Ovča) i '''105L''' (Borča 3 — Ovča).

== Istaknute ličnosti ==
* [[Bojana Jovanovski]], teniserka
* [[Anđelija Arbutina]], košarkašica
* [[Nenad Zimonjić]], teniser
* [[Anđela Ignjatović]] (Breskvica), muzički izvođač
* [[Saša Ilić]], fudbaler
* [[Olivera Moldovan]], kajakašica
* [[Nikolina Moldovan]], kajakašica
* [[Aleksandar Diklić]], pisac, kompozitor, reditelj

== Reference ==
{{reflist}}

== Vanjske veze ==
{{portal|Srbija}}
* [Https://www.borca.info Borča Info - Sve informacije na jednom mestu - Vesti - Oglasi - Poslovni adresar-] ]
* [http://www.lobi-info.rs Leva Obala Beograda Info]
* [http://www.borca.org/vesti/index.php?option=com_content&view=frontpage&Itemid=1 Borca.org]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://www.fallingrain.com/world/YI/2/Borca.html Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080223201740/http://www.fallingrain.com/world/YI/2/Borca.html |date=2008-02-23 }}
* [http://wikimapia.org/maps?ll=44.868833,20.455166&spn=0.3,0.3 Satelitska mapa (Wikimapia)]
* [http://www.maplandia.com/serbia-and-montenegro/srbija/borca/ Gugl satelitska mapa (Maplandia)]
* [http://www.mapquest.com/maps/map.adp?latlongtype=decimal&latitude=44.868833&longitude=20.455166&zoom=8 Plan naselja na mapi (Mapquest)]

{{Opština Palilula}}

[[Kategorija:Beogradska naselja]]
[[Kategorija:Opština Palilula (Beograd)]]