Anizometropska ambliopija
| Anizometropska ambliopija | |
|---|---|
 | |
| Dete sa povezom na oku, jedan od načina lečenja anizometropske ambliopije | |
| Specijalnost | Oftalmologija |
| Klasifikacija i eksterni resursi | |
| ICD-10 | H53.0 |
| ICD-9 | 368.0 |
| DiseasesDB | 503 |
| MedlinePlus | 001014 |
| eMedicine | oph/316 |
| MeSH | D000550 |
Anizometropska ambliopija je stanje u binokularnom vidu u kome je potisnuta slika sa većom refrakcione greškom jednog oka u odnosu na drugo, različite refrakcijske snagu, tako da se svetlosni zrak nejednako prelama na oba oka. Ambliopija kod anizomiopije je ređa nego kod anizohipermetropije jer miopno oko može služiti za gledanje na blizinu dok anizohipermetropno oko slabije vidi i na daljinu i na blizinu. Kod anizomiopije do 6 dioptrija retko nastaje ambliopija, naročito težeg stepena dok je kod anizohipermetropije dovoljna razlika u refrakcije od 1 dioptrije da bi se razvila ambliopija.[1][2]
Anizometropija sa aniziekonijom može da bude optička, kada je posledica poremećene prelomne moći oka u bilo kom delu optičkog sistema ili anatomska kada se radi o nejednakom broju i rasporedu senzitivnih elemenata u predelu makule.[3] Najčešće se radi o optičkoj anizometropiji.
Terminologija[uredi | uredi kod]
- Anizometropija
Je stanje u kojem oči imaju različitu refrakcijsku snagu, tako da se svetlosni zrak nejednako prelama na oba oka. Javlja se kod različitih stanja poput kratkovidosti, dalekovidosti ili antimetropije (gde je jedno oko kratkovido, a drugo dalekovidno). Različita refrakcijska stanja dovode do različitih smetnji kao što su dvoslike i astenopija .
- Ambliopija
Slabovidost (ambliopija) predstavlja jednostrano ili, ređe, obostrano smanjenje vidne oštrine. U zavisnosti od vremena kada je započeto lečenje, slabovidost je u celosti ili delimično reverzibilna. Glavni uzorci koji onemogućavaju razvoj normalne vidne funkcije u najranijem detinjstvu i dovode do ambliopije su: strabizam, anizometropija i vizuelna deprivacija. Ambliopija je razvojni poremećaj, a ne organska bolest oka (iako organska bolest može podstaknuti razvoj ambliopije koja zaostaje i nakon njenog izlečenja). Deo mozga koji prima vidne infomacije od zahvaćenog oka nije adekvatno stimulisan što ima za posledicu njegov napravilan razvoj.
Značaj[uredi | uredi kod]
Značaj anizometropska ambliopije se ogleda u tome što može naneti štetu samom razvoju binokularnog vida kod novorođenčadi i dece i time stvoriti velike razlike u samoj jasnoći vida. Kod slabovidnosti na jednom oku mozak suprimira vid na zamućenom oku, i nastaje stanje poznato kao „lenjo oko”.[4]
Visina anizometropije u ovom poremećaju je od posebnog značaja i to više zbog razlike u refrakcije nego pojedinačna refrakcioneanomalije oba oka. Anizeikonija je uzrok nastanka smetnji binokularne funkcije zbog čega nastaje ambliopija i razne forme strabizma.[5][6]
Takođe kod anizometropske ambliopije mora se imati u vidu da je pojava anizometropija kod nedonošene dece učestalija.[4]
Epidemiologija[uredi | uredi kod]
U jednoj studiji gotovo 6% dece od 6 do 18 godina imalo je anizometropiju. Incidenca ambliopije normalne populacije iznosi oko 2-6%.[7]
Studija koju su sproveli Atebo i saradnici pokazuje da je ovaj poremećaj prisutan kod 3,2% odraslih osoba, zbog:
- anizometropije u 50% slučajeva,
- strabizma u 19% slučajeva,
- strabizma i anizometropije u 27% slučajeva,
- deprivacije vida u 4% slučajeva.[8]
Patofiziologija[uredi | uredi kod]
Kod anizometropske ambliopije (slabovidosti) jedno oko ima normalan ili malo smanjen vid, a drugo oko je ambliopno, ili što je ređi slučaj oba oka su ambliopna. Glavni uzorci koji onemogućavaju razvoj normalne vidne funkcije i dovode do ambliopije u najranijem detinjstvu su: strabizam, anizometropija i vizuelna deprivacija.
Reč ambliopija upotrebljava se u širem smislu, za svaku slabovidost pa i za onu usled organskih promena. Kada organske promene ne mogu da objasne ili nemogu dovoljno da objasne slabost oštrine vida govorimo o funkcionalnoj ambliopija.
Postoje organska i funkcionalna ambliopija. Organska ambliopija nastaje zbog oboljenja ili anomalije oka. Funkcionalna ambliopija je smanjen vid na oku bez vidljivih promena na samom oku (providnim optičkim medijima i očnom dnu). Pri tome ne postoji ni narušenost integriteta optičkih ili vidnih puteva. Optički put počinje od očne jabučice kao očni živac i pruža se do kore mozga u potiljačnom režnju.
Refrakcijska ambliopija može biti:
- Hipermetropna pa govorimo o anizohipermetropiji
- Miopska pa govorimo o anizomiopiji.
- Sferna ili astigmatska.
Refrakcija je na oba oka hipermetropska ili miopska ali uvek je izraženija na jednom oku. Jedno oko može biti i emetropno, a drugo ametropno (hipermetropno, miopno). Na mrežnjači se stvara nejasna slika oka sa većom refrakcijskom anomalijom, tako da se slika predmeta u binokularnom vidu potiskuje. Ambliopjija je manje izražena kod miopije nego kod hipermetropije i astigmatizma.
Danas se tačnim ispitivanjem mogu razlikovati dva tipa anozimetropske ambliopije, i po Banksu to su tip A i tip B.
| Testovi | Tip A | Tip B |
|---|---|---|
| Kuver test | Negativan | Pozitivan, jer postoji strabizam |
| Fiksacija | Prisutna bifoveolarna fiksacija | Foveolarna fiksacija na zdravom oku, parafoveolarna
na ambliopnom oku |
| Vidna oštrina | „Crowding” fenomen nije prisutan | Obično prisutan „Crowding” |
| Test 4 prizma dioptrije | Baza temporalno pokazuje fuzioni pokret | Odgovor supresije |
| Test sa ispruganim staklima po Bagolinu | Uredan | Paracentralni skotom na ambliopnom oku |
| Stereoskopski vid | Bolji zavisno o težini ambiopije | Grublji stereoskopski vid |
| Rezultati lečenja | Bolji | Lošiji |
Terapija[uredi | uredi kod]
U lečenju anizometropske ambliopije ordiniraju se naočare ili kontaktna sočiva, tako da se vidna oštrina može postepeno poboljšavati nakon dužeg nošenja korektivnih sočiva. Naravno, ni jedan način korekcije ne „konstruiše” vid, već samo koriguje grešku u prelamanju. Ukoliko postoji očuvan vidni potencijal, slabovidost se može delom smanjiti.[9]
Ako se vid ne poboljša, nošenja korektivnih sočiva, preporučuje se primena okluzija vodećeg oka 1-2 časa na dan, uz eventualno ukapavanje atropin u vodeće oko. Totalna i stalna okluzija oka se ne preporučuju jer može prekinuti fuziju i uzrokovati strabizam.
U slučajevima anizomiopije koja često ostaje neprepoznata do polaska u školu, rezultati započetog lečenja su manje uspešni. U tom smislu rani odabir predškolske dece neophodan je za dobar ishod lečenja.
Prevencija i prognoza[uredi | uredi kod]
S obzirom da je senzibilnost za nastanak anizometropske ambliopije najveća u periodu od rođenja do druge godine starosti deteta, neophodno je da se što ranije otkrije i leči. Zbog toga se preporučuje se selektivni skrinig rizične dečije populacije u periodu do dve godine starosti, a celokupne do četvrte godine starosti. Što se pre započne sa terapijom anizometropske ambliopije period lečenja je kraći, a vidna prognoza bolja.[10]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ Šikić J. - Oftalmologija, Zagreb, Udžbenik za studente medicine, Zagreb, 2003.
- ↑ Vukov B, Blagojević M, Jovčić O, Jojić Lj. Strabizam i ambliopija, savremenadijagnostika i rehabilitacija, Beograd, 1974.
- ↑ 3,0 3,1 Čupak K. i saradnici. Oftalmologija, Jumena, Zagreb, 1990
- ↑ 4,0 4,1 Kushner, BJ. Amblyopia. Nelson LB, ed. Harley's, Pediatric Ophthalmology. 1998. 125-39.
- ↑ Perović D. Anatomija čovjeka, Glas Medicinara, Sarajevo, 1985.
- ↑ Norden GK, Campos EC. Binocular vision and ocular motility. Theory andmanagement of strabismus. 6th ed. St. Louis, CV Mosby, 2002.
- ↑ Stark N, Zubcov A, Kast E, Gutermuth D: Amblyopia, refractive errors and strabismus in congenital ptosis, Ophthalmology 1996; 93: 345-50
- ↑ Attebo K, Mitchell P, Cumming R, Smith W, Jolly N, Sparkes R: Prevalence and causes of amblyopia in an adult population, Ophthalmology 1998; 105: 154-9
- ↑ Vukov B, Blagojević M, Jovčić O, Jojić Lj. Strabizam i ambliopija, savremena dijagnostika i rehabilitacija, Beograd, 1974.
- ↑ Čanadanović V, Bjelica D, Babović S, Bedov T, Babić N, Grković D. Otkrivanje i lečenje slabovidosti kod dece. Med Pregled 2011;(1-2):73-76
Literatura[uredi | uredi kod]
- American Academy of Ophthalmology. Amblyopia. In: Basic and Clinical Science Course: Pediatric Ophthalmology and Strabismus. 1997: 259-65.
- Bruce A, Pacey IE, Bradbury JA, Scally AJ, Barrett BT. Bilateral Changes in Foveal Structure in Individuals with Amblyopia. Ophthalmology. 2012 Sep 29.
- von Noorden GK. Binocular Vision and Ocular Motility: Theory and Management. 1996. 216-54.
- Lempert P. Retinal area and optic disc rim area in amblyopic, fellow, and normal hyperopic eyes: a hypothesis for decreased acuity in amblyopia. Ophthalmology. 2008 Dec. 115(12):2259-61.
- Daw NW. Critical periods and amblyopia. Arch Ophthalmol. 1998 Apr. 116(4):502-5.
- Kirschen DG. Understanding Sensory Evaluation. In: Rosenbaum AL, Santiago AP, eds. Clinical Strabismus Management: Principles and Practice. 1999: 22-35.
- McNamara D. Laser scanner tops comparison of preschool vision screens. Medscape Medical News. April 15, 2013. Available at www.medscape.com Accessed: April 22, 2013.
- Lin LK, Uzcategui N, Chang EL. Effect of surgical correction of congenital ptosis on amblyopia. Ophthal Plast Reconstr Surg. 2008 Nov-Dec. 24(6):434-6.
- Flynn JT. Amblyopia: its treatment today and its portent for the future. Binocul Vis Strabismus Q. 2000 Summer. 15(2):109
Spoljašnje veze[uredi | uredi kod]
- eMedicine (en)
- Optometrists Network (en)