Amortizer
| Amortizer Amortisseur | |
|---|---|
 | |
Amortizer je uređaj koji se najčešće ugrađuje; motornim vozilima, avionima i mašinama. On služi da se ublaže vibracije i udaraci kod vožnje preko neravnina ili kod slijetanja aviona. [1].
Kod motornih vozila - amortizer je dio sistema vesanja tockova, koji sprečava nekontrolisane vibracije opruge i odvajanje tocka od podloge puta, pa tako utieče na sigurnost vožnje.[1]
Karakteristike i tipovi[uredi | uredi kod]
Općenito rečeno amortizeri su uređaji za kontrolu i ublažavanje neželjenih vibracija,[2] a postoji više tipova;
Opružni amortizer[uredi | uredi kod]
Radi na principu sabijanja opruge, ali ima kratak vijek trajanja i vrlo je tvrd.
Gumeni amortizer[uredi | uredi kod]
Funkcionira na principu deformacije gumenih blokova ili traka, najviše se koriste se ublažavanje vibracija mašina, kod montaže na podlogu.
Mehanički (frikcioni) amortizer[uredi | uredi kod]
Radi na principu trenja metalnih ploča priljubljenih pomoću posebne opruge s vijkom za podešavanje. Sve do sredine 1920-ih to je bio najčešći amortizer kod motornih vozila, ali je kratko trajao.
Hidraulični amortizer[uredi | uredi kod]
Princip njegova rada bazira se na pritiskivanju ulja (ili druge slične tekućine) iz prostora niskog u prostor visokog pritiska u cilindru.[2] To kretanje uzrokuje unutrašnje trenje tekućine koje se zbog viskoznosti ulja ne može izvesti trenutno, pa se tako postiže ublažavanje udara. Najčešći tipovi takvih amortizera su krilni, polužni i teleskopski.
Pneumatski amortizer[uredi | uredi kod]
Djeluje na istom principu kao i hidraulični jedina mu je razlika što koristi plin umjesto ulja. Često se ugrađuju na motocikle i stajne trapove malih avione.
Hidropneumatski amortizer[uredi | uredi kod]
On pretvara kinetičku u toplinsku energiju, koristi se kod ovjesa težih automobila, aviona, kamiona, željezničkih vagona i sličnih vozila.
Opružno-hidraulični amortizer[uredi | uredi kod]
Je kombinacija opružnog i hidrauličnog amortizera.
U novije vrijeme istražuje se mogućnost da elektromagnetski uređaji spriječe neželjene vibracije. [1]
Izvori[uredi | uredi kod]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Amortizer” (hrvatski). Leksikografski zavod Miroslav Krleža. Pristupljeno 15.02.2017.
- ↑ 2,0 2,1 „Shock absorber” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 15.02.2017.
Vidi još[uredi | uredi kod]
- August F. Meyer
- Monroe amortizeri
Vanjske veze[uredi | uredi kod]
- Shock absorber (en)